آیا میتوان نماز جمعه را در منزل خواند؟

باشگاه خبرنگاران/ نمازها به سه قسم تقسيم ميشود، نمازي که واجب است به جماعت خوانده شود، نمازي که واجب است فرادا خوانده شود و نمازي که هم ميشود فرادا خواند و هم به جماعت. نماز جمعه، واجب است به جماعت خوانده شود و فرادا خواندن آن باطل است. نماز جمعه عبادتي است که در ظهر روز جمعه و با شرائط خاصي انجام ميشود و فضيلتهاي زيادي دارد. در دين اسلام به نماز جمعه تاکيد فراواني شده است و خداوند در قرآن مؤمنان را به حضور در نماز جمعه دعوت فرموده است.
نماز جمعه از عباداتي است که از اهميت ويژهاي برخوردار است و در آيات و احاديث نيزبه اهميت نماز جمعه تأکيد فراواني شده است. در خطبهاي از پيامبر اکرم (ص) نقل شده است: «خداوند نماز جمعه را بر شما واجب کرده؛ هر کس آن را در حيات من يا بعد از وفات من از روي استخفاف يا انکار ترک کند خداوند او را پريشان ميکند و به کار او برکت نميدهد. بدانيد نماز او قبول نميشود، بدانيد زکات او قبول نميشود، بدانيد حج او قبول نميشود، بدانيد اعمال نيک او قبول نخواهد شد تا از اين کار توبه کند».
البته در صورتي است که نماز جمعه واجب عيني باشد، مذمتهاي شديدي در مورد ترک آن آمده است. به فتواي اکثر مراجع تقليد نماز جمعه در زمان غيبت، واجب تخييري است. يعني در ظهر جمعه ميتوان چهار رکعت نماز ظهر خواند يا دو رکعت نماز جمعه.
دليل ديگر بر اهميت نماز جمعه اين است که يک عبادت بزرگ دسته جمعي است و خواندن آن موجب تلطيف روح و جان، پاک شدن دل از آلودگيهاي گناه و زدودن زنگار معصيت از قلب ميشود. از نظر اجتماعي و سياسي، نماز جمعه يک کنگره عظيم هفتگي است که بزرگترين کنگره اسلامي بعد از کنگره سالانه حج است. همچنين از پيامبر(ص) نقل شده که «نماز جمعه حجّ کساني است که قادر به شرکت در مراسم حجّ نيستند.»
شرايط نماز جمعه
در نماز جمعه علاوه بر مقدمات و شروطي که در تمام نمازهاي جماعت بايد رعايت شود شروط ديگري نيز براي وجوب يا صحت نماز لازم است مانند: وقت خاص، دو خطبه، عدد خاص، جماعت بودن، وحدت نماز و امام عادل که به اختصار برخي از آنان را توضيح ميدهيم.
وقت نماز جمعه
داخل شدن وقت نماز جمعه از زوال آفتاب است و وقتش تا برابر شدن سايه شاخص است با شاخص بنا بر اظهر. پس هر گاه تا برابر شدن سايه با شاخص نماز جمعه را تأخير انداخت، وقتش خارج شده و نماز ظهر را بايد بجا آورد.
تعداد افراد در نماز جمعه
فقهاي مذاهب اسلامي درباره حداقل تعداد کساني که حضورشان براي انعقاد نماز جمعه ضروري است اختلاف نظر دارند: اکثر فقها شيعه حداقل نفرات را پنج و برخي هفت نفر ميدانند.
جامع الشرايط بودن امام جمعه
امام در نماز جمعه بايد جامع شرائط امامت از عدالت و غير آن از چيزهائى که در امام جماعت معتبر است را دارا باشد و بدون او نماز واجب نمى شود. البته بايد به اين نکته هم توجه کرد که، چون نماز جمعه از مناسبتهاي حکومتي است نيازمند نصب از طرف، ولي فقيه است. (فتواي برخي مراجع)
حداقل فاصله مکاني بين دو نماز جمعه
شرط ديگر صحت نماز جمعه که فقيهان شيعه و بيشتر مذاهب اهل سنّت ذکر کردهاند رعايت فاصله مکاني مناسب ميان نماز جمعهها يا متعدد نبودن آن در يک شهر است. به نظر فقها امامي حداقل يک فرسخ فاصله ميان دو نماز جمعه لازم است و اگر اين شرط رعايت نشود نماز جمعه متأخر باطل خواهد بود.