دانستنی ها/ آیا جوجه تیغی و تشی‌ها تیغ پرتاب می‌کنند؟

تابناک با تو

بروزرسانی 1399/09/21 - 20:19

دانستنی ها/ آیا جوجه تیغی و تشی‌ها تیغ پرتاب می‌کنند؟

تابناک با تو/ تشي‌ها يا خارپشت‌ها جوندگان بزرگي هستند که بخش‌هاي زيادي از سطح بدن آن‌ها براي حفاظت از گزند حيوانات شکارچي، پوشيده از خار‌هايي تيز و بلند است. تشي‌ها شامل دو خانواده کاملا مجزا هستند.

تشي‌هاي بر جديد (Erethizontidae) که گونه‌هاي بومي آمريکاي شمالي و آمريکاي جنوبي هستند و تشي‌هاي بر قديم (Hystricidae) که گونه‌هاي بومي اروپا، آسيا و آفريقا هستند. از اين دو خانواده فقط يک گونه در ايران زندگي مي‌کند. اکثر تشي‌ها طولي بين ۶۰ تا ۹۰ سانتي متر دارند و طول دُم در بين گونه‌هاي مختلف بين ۵ تا ۲۵ سانتي متر است. وزن تشي‌ها بين ۵ تا ۱۶ کيلوگرم بوده و رنگ آن‌ها ترکيبي از قهوه اي، خاکستري و سفيد است. اين جانوران سرعت کمي دارند، جثه‌اي بزرگ و حس بويايي بسيار قوي داشته و عموما شناگران ماهري هستند. رژيم غذايي تشي را همه‌ي قسمت‌هاي گياهان (پياز، ريشه، ساقه، ميوه و برگ)، استخوان و گا‌ها شاخ حيوانات و حشرات تشکيل مي‌دهد.

زيستگاه
تشي‌هاي بر قديم در اکثر زيست گاه‌ها اعم از جنگلي، کوهستاني، استپي و بياباني زندگي مي‌کند. گاهي نيز در حواشي باغات و اراضي کشاورزي ساکن مي‌شود. تشي‌هاي بر جديد اکثر عمر خود را روي درختان زندگي مي‌کنند و مناطق جنگلي و پر درخت را براي زندگي انتخاب مي‌کنند.

تشي چيست؟
تشي جانوري پستاندار و جونده است که بدنش با پوششي از تيغ پوشيده شده و به هنگام احساس خطر تيغ‌هاي خود را به بدن دشمن فرو مي‌برد. تشي را نبايد با جوجه تيغي که از خانوادهٔ ديگري است اشتباه گرفت. اين جانور از زيرراستهٔ تشي‌شکلان (Hystricomorpha)، خانوادهٔ تشي‌هاي بر جديد (Erethizontidae) است.

تشي بزرگ‌ترين جونده ايران است. خار‌هاي بلند روي بدنش او را از ساير پستانداران متمايز مي‌کند. خار‌هاي ناحيه گردن و شانه نازک و بلند است، موقعي که آن‌ها را سيخ مي‌کند به شکل بادبزن در مي‌آيند و حيوان بزرگ‌تر به نظر مي‌رسد. خار‌هاي قسمت پشت کوتاه‌تر و کمي کلفت‌تر با نوار‌هاي سياه و زرد، و خار‌هاي ناحيه دم کوتاه و سفيدند.

اندازه‌ها
طول سر و تنه تشي ۷۰ تا ۹۰ سانتي‌متر، دم ۸ تا ۱۰ سانتي‌متر، طول خار ۱۸ تا ۳۵ سانتي‌متر، وزن ۱۱ تا ۲۵ کيلوگرم است.

زيستگاه
تشي در بيشتر زيستگاه‌ها اعم از جنگلي، کوهستاني، استپي و بياباني زندگي مي‌کند. گاهي نيز در پيرامون باغ‌ها و زمين‌هاي کشاورزي ساکن مي‌شود. يکي از مناطقي که اين حيوان داراي فراواني زياد است و مي‌توان آن را به وفور پيدا کرد منطقه‌ي پشتکوه استان يزد است. روستاي بندر روستايي است که اين منطقه بيشترين تعداد سيخور (تشي) را دارا است.

پراکندگي
تشي در قاره آسيا و در بيشتر مناطق ايران به استثناي آذربايجان غربي پراکندگي دارد.

عادات
اين جانور شبگرد است و به صورت انفرادي زندگي مي‌کند، ولي گاهي يک گروه فاميلي کوچک در يک لانه ساکن مي‌شوند.

بر خلاف آنچه که شايع است؛ تشي نمي‌تواند خار‌هاي خود را پرت کند. در موقع احساس خطر براي بزرگ جلوه دادن خود خار‌ها را سيخ مي‌کند و خود را از پشت و يا بغل به حيوان مهاجم مي‌کوبد.

غذا
تشي از تمام قسمت‌هاي گياهان تغذيه مي‌کند. براي خوردن پياز و ريشه گياهان زمين را حفر مي‌کند.

توليدمثل
اين جانور در سال يک بار توليد مثل مي‌کند. دوره آبستني آن حدود۱۱۲ روز است و ۱ تا ۴ بچه مي‌زايد. بچه‌ها در زمان تولد داراي مو و چشم‌هاي باز هستند. تا دو ماهگي وابسته به مادرند و در يک سالگي بالغ مي‌شوند. طول عمر تشي حدود ۱۵ سال است.

آيا جوجه تيغي و تشي‌ها تيغ پرتاب مي‌کنند؟
براي پاسخ به اين سوال در ابتدا بايد به سراغ اين برويم که باور پرتاب تيغ از کجا نشأت مي‌گيرد. در زمان‌هاي قديم، افرادي که تيغ اين دو جانور (بيشتر تشي که با مطالعه اين متن فرق جوجه تيغي با تشي را متوجه شديم) را در جنگل‌ها يا ديگر مناطق مي‌ديدند، خيال مي‌کردند که جانوري وجود دارد که مي‌تواند تيغ پرتاب کند، اما اين باور غلط است. برويم ببينيم که تيغ اين دو حيوان چگونه مي‌افتد؟

سيستم دفاعي تشي‌ها به گونه‌اي است که در زمان فرار از شکارچي امکان افتادن تيغ‌هاي او وجود دارد؛ اما چگونه؟ معمولا زماني که شکارچي تشي ها، پلنگ آن‌ها را دنبال مي‌کند به خاطر سرعت بيشتر آن نسبت به تشي، زودتر به او مي‌رسد، در چنين مواقعي تشي چه مي‌کند؟ اين جانور که زودتر از پلنگ خسته مي‌شود، تيغ‌هاي خود را سيخ کرده و به يکباره مي‌ايستد و به اين صورت پلنگ با او و تيغ هايش برخورد مي‌کند.

در اين شرايط تيغ‌هايي که سست‌تر هستند به زمين مي‌افتد و يا به دست و پاي پلنگ فرو مي‌روند. تشي به هيچ عنوان قادر نيست که تيغ هايش را پرتاب کند، او تنها از آن به عنوان چيزي براي در امان ماندن از پلنگ استفاده مي‌کند، همين و بس.

جوجه تيغي
جوجه تيغي‌ها که به خاطر جثه کوچکشان، حيوانات ديگر خيلي دلشان مي‌خواهد که آن را شکار کنند نيز از تيغ هايش به عنوان وسيله دفاعي استفاده مي‌کند.

زماني که حيواني مانند روباه به جوجه تيغي نزديک مي‌شود، خود را به حالت توپ گردي در آورده روباه نتواند او را بگيرد و به اين صورت تيغ هايش به دست روباه مي‌رود و آن دسته از تيغ‌هاي او نيز که سست‌تر هستند به زمين مي‌ريزد. اينگونه است که انسان‌ها خيال مي‌کنند که جوجه تيغي‌ها تيغ خود را به سمت روباه پردتاب کرده اند. پس جوجه تيغي‌ها نيز اصلا نمي‌توانند تيغ خود را پرتاب کنند.

تفاوت تشي و جوجه تيغي در يک نگاه

تشي را بعضي با جوجه تيغي اشتباه مي‌کنند؛ در صورتيکه که کاملا با هم تفاوت دارند. جوجه تيغي از رده پستانداران و راسته حشره خواران است، اندازه جمجمه و خار و دم آن کوچک است وزن آن حداکثر ۱ کيلوگرم است و به علت خوردن آفات گياهي از لحاظ کشاورزي مفيد است در صورتيکه تشي از رده پستانداران و از راسته جوندگان است و اندازه جمجمه خار و دم آن بزرگ و وزن آن به ۳۰ کيلوگرم و از لحاظ وزن به ۳۰ کيلوگرم هم مي‌رسد و از لحاظ کشاورزي يک آفت به شمار مي‌رود.