جذاب ترین ها
برگزیده

شاه تپلی که همیشه بی‌پول بود و در ایتالیا از دنیا رفت

فارس

بروزرسانی 1399/09/25 - 22:54

شاه تپلی که همیشه بی‌پول بود و در ایتالیا از دنیا رفت

فارس/ محمدعلي شاه که پيش از سلطنت محمدعلي ميرزا بود، کلا شاه ناجوري بود! برخلاف پدرش اصلاً مشروطيت را قبول نداشت و شايد هم گمان مي‌کرد پدرش بي‌عرضه بوده که مردم را در کار مملکت مشارکت داده و مي‌خواست اشتباه پدرش را جبران کند. براي‌همين از ‌همان اول‌کار به ‌کلي، زير فرمان مشروطيت زد و نمايندگان مجلس را تحويل نگرفت. او نمايندگان را به مراسم تاجگذاري‌اش دعوت نکرد و قوانين مشروطه را هم امضا نکرد تا دعوا درست شود. ولي وقتي ديد قدرت کافي ندارد و مردم به خيابان‌ها ريخته‌اند از سر اجبار وظايف سلطنت مشروطه را انجام داد؛ البته نه خيلي طولاني. به دو سال نکشيد که مجلس را به توپ بست و حکومت مطلوب خودش را آغاز کرد. در ‌واقع، دوره‌اي را در تاريخ مشروطه ايران شروع کرد که به آن مي‌گويند «استبداد صغير».

در اين دوره محمدعلي شاه هر کاري دلش خواست انجام داد و آزادي‌خواهان را کشت و خون‌ها ريخت و ظلم‌ها کرد که آن سرش ناپيدا! فقط مرور اتفاقات تلخ و خونبار دوره استبداد صغير خودش چند جلد کتاب مي‌شود. البته استبداد صغير يک‌سال بيشتر طول نکشيد و مشروطه‌خواهان تفنگ برداشتند و آمدند و تهران را فتح کردند و او را خلع کردند.

«محمدعلي قاجار» براي مراسم تاجگذاري از نمايندگان مجلس دعوت نکرد تا نشان بدهد با مشروطه سر سازش ندارد

مملکت‌داري و خوش‌گذراني!
محمدعلي شاه که دوباره محمدعلي ميرزا شده بود از ايران رفت و براي خودش لشکري از تفنگچي درست کرد که بيايد و تاج و تخت را پس‌بگيرد که شکست خورد. هيچي! چند ‌سالي در يکي از شهرهاي اوکراين امروزي زندگي کرد و بعد رفت ايتاليا و سال ۱۳۰۴ شمسي آن‌جا مُرد.

درباره دوره سلطنت محمدعلي شاه قاجار هر چه نوشته‌اند استبداد و خون‌ريزي بوده است. در واقع او اصلا نفهميده بود چه خبر است و شاه کدام مملکت و کدام زمانه است؛ در‌ حالي ‌که مردم ايران از ستم قاجاري و حکومت مستبد شاهان خوش‌گذران عتيقه به ستوه آمده بودند، محمدعلي شاه هنوز دنبال اين بود که شيوه پدرانش را ادامه دهد و همزمان با مملکت‌داري خوش هم بگذراند و هنوز در اين حال‌ و ‌هوا بود که رعيت بايد سر ‌به ‌زير و «بله ‌قربان‌گو» باشند و به جان شاه دعا کنند!

نگاره‌اي از «محمدعلي قاجار» در يک نشريه اروپايي؛ شاه قاجار در حال تنبيه حاکم تهران به دليل واقعه ترور ناموفق شاه توسط مخالفانش

هميشه بي‌پول بود!
دعواي محمدعلي شاه با مشروطه، بخشي از تاريخ معاصر ايران است که در خارج از ايران نيز بازتاب داشت. از‌ جمله اينکه نشريات خارجي درباره تحولات ايران و البته روحيات شاه قاجاري مي‌نوشتند و نقد مي‌کردند. براي نمونه، توصيف يک نشريه انگليسي از شاه قاجار در آن روزگار: «کساني که محمد علي ميرزا را در زمان ولايت‌عهدي ديده بودند، او را مردي سبک‌سر و بي‌وقار و گفتارش را زشت و ناهنجار تشخيص داده هيچ گونه آثار ظاهري لياقت و کفايت در او مشاهده نکرده‌اند. در جواني بسيار فربه و تنومند و داراي اندامي کوتاه بود... اين شاهزاده صفات مخصوص به خود را داشت؛ اول آن‌که تيرانداز ماهري بود. دوم آن‌که کمتر عياشي کرد و بيش از يک عقدي و چند زن صيغه، زني در حرمسراي خود نداشت. سوم آن‌که هميشه دست‌تنگ و بي‌پول بود. گاه‌گاهي با گرفتن وام احتياجات خود را برطرف مي‌کرد و به طلبکاران خود با کمال سخاوت وعده مي‌داد همين‌که به سلطنت برسد به آن‌ها عناوين و القاب و مقام‌هاي شايسته اعطاء خواهد کرد. مملکتي که محمدعلي ميرزا براي فرمانروايي در آن دعوت شده بود ديگر آن کشور شاهنشاهي عصرهاي گذشته نبود.»

جالب اين‌جاست که محمدعلي شاه در زمان سلطنتش هم بي‌پول بود و مشهور است که جواهرات سلطنتي را گرو گذاشت و وام گرفت تا بتواند حقوق قزاق‌ها را بپردازد و با مشروطه‌خواهان بجنگد.

شاه مخلوع قاجار به همراه خانواده‌اش در تبعيد

«ناظم‌الاسلام کرماني» نويسنده کتاب «تاريخ بيداري ايرانيان» نيز محمدعلي قاجار را چنين توصيف کرده است: «خست و سفاهت و قساوت و بي‌رحمي را به منتهي درجه رسانيده بود. خيلي راحت‌طلب و تن‌پرور بود. به‌هيچ‌وجه ملاحظه و رعايت زير‌دست را نداشت… هميشه به اشخاص پَست و نانجيب که اسباب صدمه و خانه‌خرابي مردم بودند، وثوق پيدا مي‌کرد و تمام مشورت خود را در کارها با آن اشخاص مي‌کرد… جز پول به هيچ‌چيز ديگر علاقه نداشت.»