اثرات صدقه در روزهای سخت زندگی انسان

نظر قرآن، بسياري از مردم هنگامي متوجه آثار بسيار مهم و برکات صدقات مي‌شوند که کار از کار گذشته است؛ يعني وقتي از دنيا رحلت کرده و يا در هنگام احتضار و مرگ هستند و پرده‌ها کنار مي‌رود و حقايق هستي را مي‌بينند، در آن هنگام درمي‌يابند که صدقه تا چه اندازه مهم و تأثيرگذار بوده است. از همين رو، اگر امکان داشته باشد تا تنها يک کار انجام دهند، آن کار همان صدقه دادن است. خداوند در ترسيم حالت محتضر درآيات ۱۰ و ۱۱ سوره منافقون، مي‌فرمايد: «وَأَنْفِقُوا مِنْ مَا رَزَقْنَاکُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ يَأْتِيَ أَحَدَکُمُ الْمَوْتُ فَيَقُولَ رَبِّ لَوْلَا أَخَّرْتَنِي إِلَي أَجَلٍ قَرِيبٍ فَأَصَّدَّقَ وَأَکُنْ مِنَ الصَّالِحِينَ وَلَنْ يُؤَخِّرَ اللَّهُ نَفْسًا إِذَا جَاءَ أَجَلُهَا وَاللَّهُ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ» و از آنچه روزي شما کرده‌ايم انفاق کنيد پيش از آنکه يکي از شما را مرگ فرارسد و بگويد: پروردگارا! چرا تا مدتي بيشتر اجل مرا به تأخير نينداختي تا صدقه دهم و از صالحان و نيکوکاران باشم؟ ولي هر کس اجلش فرارسد، هرگز خدا آن را به تأخير نمي‏‌افکند و خدا به آنچه مي‌کنيد آگاه است.

براي بررسي بيشتر نقش صدقه در رشد معنوي انسان و به مناسبت آغاز ماه بابرکت جمادي‌الاولي که در آن صدقه بسيار سفارش شده با حجت‌الاسلام محمدعلي عزيزي کارشناس امور ديني گفت‌وگو کرده‌ايم که در ادامه مي‌خوانيد.

هر عملي که با تصديق ايمان باطني و قلبي انساني باشد، صدقه است

وي در ابتدا با اشاره به اهميت و جايگاه صدقه در دين مبين اسلام بيان کرد: « همان‌گونه که در آيات قرآني و روايان اسلامي آمده صدقه موجب دفع و رفع بلا مي‌شود. به‌عبارت‌ديگر پرداخت صدقه علاوه بر آن‌که بلاي موجود از زندگي فرد صدقه‌دهنده را دور مي‌کند، از نزول بلا نيز جلوگيري خواهد کرد. بنابراين براي پيشگيري و دوري از هرگونه بلاياي زندگي حائز اهميت است تا در زندگي روزمره خود صدقه‌دادن را فراموش نکنيم».

وي افزود: «مصداق‌هاي صدقه دادن به‌خوبي تبيين نشده و گاه افراد فکر مي‌کنند که صدقه تنها به معناي پرداخت مبلغي‌ در صندوق‌هاي کميته امداد است درحالي‌که معناي حقيقي صدقه، خير رساندن به ساير افراد است يعني انسان کاري را انجام دهد که به‌موجب آن به ديگران نيز خير برسد».

حجت‌الاسلام عزيزي تصريح کرد: «تصور کمک مالي به يک نيازمند تنها يک مصداق از صدقه دادن است و تمام آن نيست. هنگامي‌که برف مي‌بارد و تمامي مسيرها مسدود مي‌شوند؛ چنانچه شخص دست به بازگشايي مسير بزند، به‌نوعي اقدام به صدقه دادن کرده است».

اين کارشناس امور ديني همچنين خاطرنشان کرد: «صدقه عام شامل صدقات غيرمالي هم مي‌شود؛ چراکه هر کاري که باصداقت و خلوص براي رضايت خدا انجام گيرد و تصديق ايمان باطني و قلبي انسان باشد، به معناي صدقه است. دراين‌باره پيامبر اکرم (ص) مي‌فرمايند که صدقه را با تمام وجود خود بدهيد. کمک کردن با تمام وجود به معناي آن است که هرکجا مشکلي را ديدي، به کمک بشتابي و يکجا نايستي؛ چنانچه آتش‌سوزي شد و جان فردي به خطر افتاد، به او کمک کني يا در شرايط حال حاضر که کشور درگير ويروس کرونا ست؛ به هموطنان خود و کادر درمان کشور کمک کني تا آنچه مصداق صدقه دادن است، براي تو لحاظ گردد».

صدقه‌دادن موجب آرامش خاطر و ازدياد نعمت‌هاي زندگي مي‌شود

وي گفت: «صدقه به معناي خير رساندن است. بنابراين اگر اعمال خود را بررسي کنيم، خواهيم ديد در بسياري مواقع تنها فکر کرديم که صدقه داده‌ايم و در بسياري مواقع نيز بي‌آنکه بدانيم، بلايا را از زندگي‌مان رفع و دفع کرده‌ايم».

او يادآور شد که به‌طور حتم صدقه دادن علاوه بر آنکه اثرات مثبت اجتماعي و فرهنگي دارد، موجب آرامش خاطر فرد نيز مي‌شود.

حجت‌الاسلام عزيزي در پايان اين گفت‌وگو عنوان کرد: «گاه تصور مي‌کنيم اگر پول، وقت يا لوازم خود را به يک نيازمند اختصاص دهيم، از داشته‌هايمان کسر کرده‌ايم. در حالي‌که مصداق صدقه چنين نيست و با هر کسر کردني، نعمت به زندگي‌مان افزوده مي‌گردد. باغباني را به هنگام هرس کردن درخت مي‌بينيم و چون علمي از باغباني نداريم، از او مي‌پرسيم بريدن برگ و شاخه‌ها موجب کاهش ثمر درختان نمي‌گردد؟ آن‌وقت باغبان پاسخ مي‌دهد که خير! اگر درخت هرس نشود ديگر ثمره‌اي نخواهد داشت. مصداق صدقه دادن نيز مشابه هرس يک درخت است، هرچه که کسر گردد، بيشتر در زندگي‌مان ثمره خواهد داد».