دانستنی ها/ با «تیرانوزاروس رکس» آشنا شوید!
خراسان/ اگر بهطور تصادفي از چندنفر بخواهيد اسم يک دايناسور را بگويند، بهاحتمال زياد اولين گزينه خيليها، «تيرکس» است. ما ميدانيم، درواقع فيلمها و کارتونها بهمان گفتهاند، تيرکسْ قدبلند بوده (12متر طول و سهونيم متر عرض) و خيلي سنگين (هشت تا 14تن) اما معمولا چيز بيشتري درباره اين دايناسور سرشناس نميدانيم. خب امروز با هم بيشتر آشنا ميشويم!
يک اسم اشرافي
در سال 1905 که تيرکس کشف و شناسايي شد، مردي بهنام «هنري فرفيلد آزبورن» رئيس موزه تاريخ طبيعي آمريکا بود که مسئوليت اسمگذاري براي اين دايناسور را برعهده داشت. آزبورن و دستيارانش فکر کردند از آنجايي که اين دايناسور در طبقه خودش خيلي خفن بهحساب ميآيد، بايد يک اسم مناسب و دهانپرکن هم داشتهباشد. آزبورن درنهايت«تيرانوزاروس رکس» را انتخاب کرد که از ترکيب دو واژه يوناني ساخته شدهبود؛ «تيرانوس» بهمعني ظالم، «زاروس» بهمعني مارمولک و کلمه لاتين «رکس» بهمعني پادشاه.
بازوهاي خندهدار
حتما توي فيلمهاي علمي-تخيلي ديدهايد که تيرکس با آن ابهت، بازوهاي کوچک خندهداري دارد. بازوها درواقع کوچک نيستند فقط اندازهشان با آن هيکل جور نيست. يک تيرکس بهطور ميانگين چندينبرابر يک انسان متوسط، طول و عرض داشته ولي بازوهايش فقط کمي از مال ما بلندتر بودهاست. ميانگين طول بازوي انسان، 64سانتيمتر است و مال تيرکس، حدود يک متر بوده.
دندانهاي قوي
به رغم اين بازوهاي کوچک و عجيب که دانشمندان درباره کاربردشان هم مردد هستند، دندانهاي تيرکس کاملا برازندهاش بودهاند. طول آرواره يک تيرکس بالغ بيشتر از يک متر بوده و 60 تا دندان داشتهاست. حتما حدس ميزنيد اين دندانهاي قوي براي گاز گرفتن ساخته شدهاند. يک مطالعه در سال 2012 ثابت کرد تيرکس دربين همه جانوران خشکي، قويترين گاز را داشتهاست. تخمين زده شده که اين دايناسور موقع گازگرفتن چيزي، 12هزارو814 پوند نيرو وارد ميکردهاست. ما موقع جويدن، 175پوند نيرو وارد ميکنيم و اين يعني قدرت گازگرفتن تيرکس 73برابر بيشتر از ماست.
دايناسورهاي جوانمرگ
تيرکسها درندههاي زمانه خودشان بودهاند و هيچ موجودي آنها را شکار نميکردهاست. آنها به دلايل رايج و سادهاي مثل بيماري، تصادف، گرسنگي و پيري ميمردهاند. باستانشناسان ميگويند، دايناسورهاي چهارپا تا 100سال هم عمر ميکردهاند ولي تيرکسهاي بيچاره معمولا جوانمرگ ميشده و 30سال را رد نميکرده اند.
شکارچي يا لاشخور؟
براي مدتهاي طولاني فرض ميشد که تيرکسها شکارچي بودهاند اما به تازگي شواهدي بهدست آمدهاست که نشان ميدهد اين دايناسورها همجنسخوار هم بودهاند. سال 2013، محققان دندان يک تيرکس را در استخوان دم تيرکس ديگري پيدا کردند اما از آنجايي که معلوم نيست اين دايناسورها يکديگر را ميکشتهاند يا از همجنسهايِ مردهشان تغذيه ميکردهاند، هنوز نميشود با قطعيت گفت، تيرکسها لاشخور بودهاند يا نه.
منبع: thefactsite