از سوشی تا خاویار؛ غذاهای فقیرانهای که قیمتی شدند
لست سکند/ غذا و خوراکيهايي که روزانه در حال مصرف آنها هستيم سوا از سير کردن و محسوب شدن به عنوان يک نياز اساسي و ضرورري هر فرد، به طور مستقيم يا غير مستقيم در طبقه بندي اجتماعي افراد نيز تاثير دارد. هر چند امروز اين موضوع کمي کمرنگتر شده است اما کماکان نيز غذاهايي وجود دارند که در سفره اقشار ضعيف جامعه جاي دارند و برعکس آن، خوراک و غذاهايي که تنها در رژيم غذايي ثروتمندان ديده ميشود. اين موضوع تازهاي نيست و از شکل گيري تمدن و شروع زندگي اجتماعي انسانها با يک ديگر مشهود بوده است.
اما اتفاق جالب، تغييراتي است که در طول زمان سبب شده تا جايگاهها و ارزش غذاها عوض شود. غذاهايي که روزگاري براي زندانيان و فقرا تهيه ميشد اکنون با ارزشي کاملا متفاوت نسبت به گذشته خود براي ثروتمندان سرو ميشود. از اين جهت تصميم گرفتيم تا 4 غذايي را براي شما انتخاب کنيم که بيشترين تحول را در تاريخ خود داشتهاند.
1. خاويار
امروزه خريد 50 گرم خاويار فيل ماهي دست کم 450 هزار تومان هزينه دارد و در کشورهاي خارجي هم قيمتش از اين بهتر نيست. چيزي که در اين ميان عجيب است، تغيير جايگاهيست که خاويار در يک قرن اخير متحمل شده است. در قرن گذشته، آنقدر خاويار بي ارزش بود که روسها در دکانهاي نوشيدني فروشيشان آن را رايگان جلوي مشتريان قرار ميدادند تا با خوردن آن و غالب شدن طعم شور خاويار، عطش پيدا کنند و نوشيدنيهاي بيشتري سفارش دهند يا اينکه در دو قرن پيش، خاويار به عنوان يک غذاي عبرتآور به زندانيان داده ميشد. يک زنداني اهل نيوجرسي در سال 1843 اينگونه از خاويار ياد کرده بود: «اينجا نميتوان دوام آورد. آنقدر طعم اين خاويار بد است که با پنکيک و کرم هم نميتوان آن را تحمل کرد.»
هرچند در قرن نوزدهم حجم بالاي شکار ماهيان سبب گشت جمعيت ماهيان استورژوني به طرز چشمگيري کاهش پيدا کند و به مرور زمان قيمت خاويار از ارزش بالاتري برخوردار شود.
2. لابستر (شاهميگو)
اگر بخواهيم همانند ادوار گذشته به شاه ميگو نگاهي بياندازيم، آنها خزندگاني سخت پوست هستند که گوشتي کم وبا چنگالهاي بزرگ دارند؛ ارزش غذاييشان از آبزيان کمتر است و به وفور پيدا ميشوند. بسياري از افراد حتي لابستر را خوراکي هم نميدانستند و از آن به عنوان طعمه ماهي استفاده ميکردند. حتي کشاورزان با خريدن مقادير بالاي لابسترها، آنها را تا حد پودر شدن روي آتش ميسوزاندند و از بقاياي آن به عنوان کود در کشتزارهاي خود استفاده ميکردند. لابستر، يکي از منفورترين غذاهايي بود که به جز قشر فقير و متوسط به هيچ عنوان خورده نميشد.
در بعضي از زندانها نيز لابستر به عنوان يک وعده مورد انتظار براي بازداشت شدگان سرو ميشد، اما جالب است بدانيد، از آنجايي که زندانيان خوردن اين سختپوست را ظالمانه ميپنداشتند، موفق به ايجاد قانوني شدند که در طول هفته بيش از 2 بار به آنها از اين وعده غذايي داده نشود. اين رويه تا اواسط قرن 19 ميلادي ادامه داشت و خوردن شاهميگو نمادي از فقر بهحساب ميآمد.
3. سوشي
به طور حتم، سوشي غذايي نيست که رژيم غذايي هفتگي يا ماهيانه خيلي از ماها جايي داشته باشد. تقريبا امروزه هر چيزي که به سوشي ربط داشته باشد قيمت ارزاني ندارد. از مواد اوليه آن گرفته تا رستوران و سرآشپزان آن که اين غذاي چيني - ژاپني را سرو ميکنند.
اما هميشه اينگونه نبوده و دوراني هم وجود داشته که سوشي به عنوان غذايي فقيرانه شمرده ميشد.
در ادوار گذشته صيادان ژاپني که قشر ضعيفي از جامعه را تشکيل ميدادند، نوع خاصي از سوشي را ابداع کردند که در آن يک لايه ماهي ورقه شده دور يک تکه برنج تخمير شده پيچيده ميشد و يک لايه برنج تخمير شده ديگر نيز بر روي ماهي قرار ميگرفت. اين اقدام سبب ميشد تا ماهي براي مدت زمان طولانيتري تازه بماند. در اين سبک از سوشيها، برنج تخمير شده جزو خوراکي محسوب نميشد و تنها عاملي بوده تا ماهي خام را تازه نگه دارند.
سوشي تا قرن هفدهم تنوع خاصي نداشت و ترکيبي از گوشت ماهي و برنج تخمير شده بود که به روشهاي مختلفي مانند ناماناره و ناماناري سرو ميشد. اما در دوره توکوگاوا (بين قرون 17 تا 19) تحولي در طرز تهيه سوشيها شکل گرفت و علاوه بر اين که از برنج خوراکي در تهيه سوشيها استفاده ميشد، مواد خوراکي ديگري چون سبزيجات و سرکه نيز در تهيه آن به کار رفت و اين تغييرات عاملي بود تا به مرور زمان سبب شوند سوشي از جايگاه بالاتري برخورد دار شود.
4. صدف خوراکي
صدفهاي خوراکي از زمان امپراطوري روم باستان به عنوان يک خوراکي به شمار ميروند. اما چه نوع خوراکي؟ داستان صدفها کمي از قشرهاي کارگر و فقير جامعه هم فراتر رفته و به عنوان خوراکي محسوب ميشد که بيخانمانان و افرادي که هيچ پولي براي تهيه غذا نداشتند،کنار درياها ميرفتند و از فرط استيصال به خوردنشان روي ميآوردند.
اما امروزه نوعي از صدفها که به صدف گردن غازي شهرت دارند جزو لوکسترين و همينطور خطرناک ترين غذاهاي جهان محسوب ميشوند که تنها ثروتمندان از آن تغذيه ميکنند. در کل زمان حال را نگاه نکنيد که صدف در گران قيمتترين بشقابهاي دريايي سرو ميشود، اين سخت پوستان بالا و پايينهاي زيادي را در زندگي تجربه کردهاند!