حل معمای قالی ۲۵۰۰ ساله پازیریک

يورو نيوز/ پازيريک قديمي‌ ترين فرش جهان است که با قدمت ۲۵۰۰ سال در موزه آرميتاژ روسيه نگهداري مي‌‌شود. دانشمندان به تازگي توانستند گره از معماي اين فرش کهن بگشايند. معمايي که در پس شيوه رنگرزي و رنگ‌هاي درخشان اين فرش پنهان مانده بود.
باورش سخت است که قدمت اين فرش به قرن سوم پيش از ميلاد باز مي‌گردد.
سال ۱۹۴۹ سرگي رودنکو، باستان‌شناس روسي به هنگام کاوش باستان شناسي توانست قالي پازيريک را در ابتداي رشته‌کوه‌هاي آلتاي در محدوده کشور روسيه کشف کند.


فرشي با قدمت دوره هخامنشي

---

بازار

---

اين اکتشاف دانشمندان را به هيجان آورد. النا استپانووا، پژوهشگر موزه مي‌گويد: «اين فرش با توجه به ويژگي‌هاي سبک شناختي و جزئيات به کار رفته در آن مهم است. منشا اين اثر تاريخي به امپراتوري پارسي دوره هخامنشي باز مي‌گردد.»
با اين حال بنياد فورد در سال ۱۹۸۹ بر اساس يک پژوهش عنوان کرده بود:‌ «قالي پازيريک بافت ايران هخامنشي نيست و در همان محل آلتايي بافته شده‌ است.»
اين قالي به مدت طولاني مورد استفاده قرارگرفته بود و به همين خاطر نشانه‌هاي فرسايش در آن به چشم مي‌خورد.

معما؛ پرسش پژوهشگران از درخشش رنگ‌هاي فرش پازيريک
با وجود استفاده طولاني مدت، فرسايش بخش‌هايي از فرش و قدمت آن رنگ‌هاي به کار رفته در پازيريک همچنان سرزنده و درخشان است و همين مساله دانشمندان را به سوال واداشته بود
به همين خاطر کارل مسلينگر از دانشگاه فريدريش-الکساندر ارلانگن-نورنبرگ تصميم گرفت تا اسرار اين قالي کهن را فاش کند.
اين پژوهشکر نخستين در سال ۱۹۹۱ نمونه‌هايي از اين فرش را براي انجام پاره‌اي آزمايش‌ها برداشت کرد.
او به همراه همکارانش با انجام پژوهش‌هايي با استفاده از ميکروسکوپ الکتروني روبشي تحقيقاتي را کليد زد.

ماجراي استفاده از تکنيک تخمير چه بود؟
آنها با استفاده از ميکروسکوپ الکتروني روبشي به اين پي بردند که پشم‌ها با يک تکنيک ويژه رنگ‌آميزي شده و در آن از تبخير الياف پشم استفاده شده است. اما آنها نمي‌توانستند به طور قطع در اين زمينه اظهار نظر کنند به همين خاطر در مراحل بعدي پژوهش به استفاده از طيف‌سنج فلورسانس اشعه ايکس با وضوح بالا روي آوردند.

اين تحقيق توسط آندره اسپات و راينر فينک، کارشناسان ميکروسکوپ اشعه ايکس از دانشگاه فريدريش-آلکساندر ارلانگن-نورنبرگ، صورت پذيرفت.
در اين مرحله بود که آنها در نهايت به طور قطع به اين نتيجه رسيدند که تخمير پشم موجب مي‌شد رنگ به شدت در نخ‌هاي پشمي که فرش از آن بافته مي‌شود رسوخ کند.

اثبات اثر تخمير در درخشندگي رنگ‌ها
دانشمندان با مقايسه تصاوير به دست آمده از فلورسنت از الياف پشم به کار رفته در قالي پازيريک و الياف پشمي که آنها در آزمايشگاه رنگ و تخمير کردند، اثر تخمير را ثابت کردند.

آندرياس اسپات، پژوهشگر در دانشگاه فريدريش-الکساندر ارلانگن-نورنبرگ يافته‌هاي پژوهش را اينطور خلاصه مي‌کند: «رنگرزي منسوجات يکي ازکهن‌ترين صنايع دستي تمدن بشري به شمار مي‌آيد. از نظر علمي، اصول بيوتکنولوژي و علم مواد را با هم ترکيب مي‌کند. اين صنعت از يکسو بسيار قديمي است اما از ديگر سو بسيار مدرن و پيشرفته است. استفاده از اين رنگدانه‌ها نشان داد که قدما به درستي بر استفاده از تکنيک تبخير پشم پيش از رنگرزي براي افزايش سطح درخشندگي رنگرزي و تاثير بيشتر رنگ روي پشم استفاده مي‌کردند.»

بدين ترتيب معما حل شد. رنگ ماندگار فرش پازيريک به لطف تخمير پشم محقق شده بود.
فرش پازيريک در موزه آرميتاژ يکي از آثار تماشايي براي علاقه‌مندان به شمار مي‌آيد. البته يک سمت اين قالي کهن به دليل رطوبت قبر پوسيده شده است. اين فرش داراي ۳۶۰۰ گره جفت است.

از نقش هاي منحصر به فرد اين قالي نقش ۲۸ اسب سواراي است که در بخش‌هاي مختلف آن به تصوير در آمده است. همچنين تصايري از انواع گل‌ها و گوزن روي اين فرش کهن به چشم مي‌خورد.فرهنگ پازيريک مربوط به قرن‌هاي سوم و ششم پيش از ميلاد مسيح است. دوره‌اي که بدن‌هاي آدميان موميايي مي‌شد و برخي از آثار مربوط به اين دوره در اکتشافات باستان‌شناسانه به دست آمده و هم‌اکنون در موزه آرميتاژ به نمايش گذاشته شده است.اين فرش قديمي ترين نمونه شناخته شده است که در آن گره‌هاي به اصطلاح ترکي يا متقارن به کار رفته است.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar