فرماندهی رقصندگان ایرانی با دستمال رنگی!

لست سکند/ اقوام مختلف ايران در کشور براي مناسبت‌هاي مختلف خود انواع رقص‌ها را دارند رقص کردي، آذري، لري از انواع معروف اين رقص‌هاي محلي است که حرکات آن بي‌نظم و بي‌معنا نيست، بلکه هر يک از حرکاتي که گاهي با چوب، دستمال يا حتي در برخي از اقوام ديگر از شمشير و برنو استفاده مي‌شود، نمادي از يک حرف و پيام است.

به عنوان نمونه، دستمال در رقص‌هاي محلي ايراني‌ها، حکم همان سلاح را دارد. دستمال‌هاي سفيد به معني صلح و دستمال قرمز به معني آمادگي براي جنگ و دفاع است. گاهي اين دستمال‌هاي رنگي يکي، دو تا يا چهارتاست که در دستان اولين و آخرين فرد گروه است و معناي يکسان بودن همه اعضا و افراد جامعه را مي‌دهد.

رقص‌هايي که با در دست گرفتن دستمال انجام مي‌شود را بيشتر مي‌توان در ميان کردها، لرها و قشقايي‌ها مشاهده کرد. وقتي يک تيم از مردان و زنان گردهم مي آيند و دايره وار با لباس‌هاي سنتي، دستمال در دست گرفت و پاها را جلو و عقب مي‌برند، نشانه اتحادي است که در ميان آنها وجود دارد.

زنان و مرداني که دايره‌وار و با تکان دادن دستمال‌هاي رنگارنگ و با حرکاتي موزون مي‌رقصند، مشخصه مراسم عروسي و شادي لرهاي بختياري است. زنان با لباس‌هاي رنگارنگ محلي و مردان با شلوار دَبيت و چوقا مي‌رقصند و هراز گاهي صداي کِل زدنِ زن‌ها و گالِه مردان به گوش مي‌رسد.

چهار دستمالي هم مانند رقص سه پاست با اين تفاوت که رقصندگان بعد از برداشتن سه قدم، ديگر دو گام به عقب برنگشته بلکه تنها دوگام به صورت درجا برمي دارند و بقيه مراحل مشابه رقص سه پاست.

معمولاً در رقص‌هاي گروهي محلي افرادي که در ابتداي گروه مي‌رقصند، حکم فرمانده و هدايت کننده گروه را به عهده دارند. اين نماد به خصوص در ميان زاگرس نشينان معناي بيشتري دارد چون گروه رقصندگان حکم يک گروه نظامي را دارد که فرمانده ارشد آن به جاي سلاحي که در کاخ شاهان اجازه ورودش به نداشتند با دستمال هدايت گروه را انجام مي‌دادند.

---

بازار

---

دستمال گرداني کردها
به طور حتم رقص کردي بخشي از آئين نمايشي کردهاست که به صورت گروهي اجرا مي‌شود. در اين نوع رقص هم، وقتي رقصندگان پنجه دستانشان به هم گره خورده، در سمت چپ و راست حرکت مي‌کنند و نفر اول سمت راست، دستمالي به دست دارد و نقش هدايت کننده را ايفا مي‌کند. به اين ترتيب ريتم و شور رقصندگان را با تکان دادن دستمال به عهده مي‌گيرد.

در شکل ديگري از رقص براي اضافه کردن شور رقصندگان، معمولاً رقصنده اول با دو دستمال رنگي به انجام حرکات نمايشي مي‌پردازد و توانايي و تبحر خود رادر رقص به نمايش مي‌گذارد. به اين نوع رقص «دو دستماله» مي‌گويند که بيشتر در مناطق کردستان به خصوص کرمانشاه و ايلام رواج دارد.

دستمال گرداني قشقايي‌ها
يکي از تماشايي‌ترين جلوه‌هاي عروسي قشقايي‌ها، رقص دستمال آنهاست. وقتي که هر يک از زنان و مردان دو دستمال در دست گرفته و پيرامون يک دايره بزرگ قرار مي‌گيرند، جلوه‌اي از رنگ و شادي به وجود مي‌آيد. آنها با آهنگ کرنا و دهل، دستمال‌ها را در هوا مي‌رقصانند و با حرکات موزون به کار خود ادامه مي‌دهند. رقص دستمال بازي در ميان ايل قشقايي «ياقلق آتما» نام دارد. دستمال بازي زنان قشقايي به «هلي» مشهور است. اين رقص با ريتمي آهسته شروع مي‌شود که بعد از چند دقيقه کمي تند و بعد به ريتم متوسط تبديل مي‌شود.

دستمال گرداني بختياري‌ها
در ميان ايل بختياري، رقصي به نام دستمال بازي يا دسمال بوزي وجود دارد که زنان و دختران و مردان در يک دايره قرار گرفته و هر کدام با دو دستمال حرکات رقص پا و رقص دستمال اجرا مي‌کنند و اين افراد لباس‌هاي محلي و زيورآلات سنتي ر به همراه دارند و هر يک دو دستمال در دست مي‌گيرند و با تکان دادن دست و پاهايشان و با جلو و عقب رفتن در يک محيط دايره‌اي مي‌رقصند. هنگام رقص تند هم هر يکي از اجرا کنندگان دستمال‌ها را به دور سر مي‌گردانند و روي شانه مي‌اندازند. گام‌ها نيز تندتر عقب و جلو مي‌رود.

تاريخچه استفاده از دستمال در رقص
از اواخر قرن ۱۸ ميلادي، دستمال‌هاي سفيد براي نشان دادن تأييد در رويدادهاي عمومي مانند موکب‌ها يا تجمعات سياسي، توسط زنان (مردان معمولاً کلاه خود را بهم مي‌زدند)، تکان داده مي‌شد. شايد استفاده از دستمال در رقص‌هاي محلي نيز از اين تاريخچه هم ريشه داشته باشد چون رقص با دستمال تنها در ايران انجام نمي‌شود، بلکه استفاده از دستمال يکي از ويژگي‌هاي رقص سنتي آفريقاي غربي و آمريکايي آفريقايي تبار است. دستمال‌ها همچنين در برخي از انواع رقص‌هاي محلي انگليس هم وجود دارد.

استفاده از دستمال در رقص را مي‌توان داراي تاريخي کهن دانست چون در سفالي که متعلق به ۳۶۰۰ سال پيش از ميلاد بوده و در کاوش‌هاي تپه سيلک کاشان پيدا شده، مي‌توان ديد که گروهي از رقصندگان پارچه يا دستمال يا چيز ديگري را در ميان دستهاي خود گرفته و برقص مشغولند.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar