مکه ۲۳۰ سال پیش چه شکلی بود

فارس/ حراجي «ساتِبيز» بيش از دو و نيم قرن قدمت دارد و چهارمين حراجي قديمي جهان محسوب ميشود. اين حراجي در ۴۰ کشور فعال است، اما دفاتر نيويورک و لندن آن از شهرت بيشتري برخوردارند. ساتبيز سالانه حدود ۲۵۰ حراجي در برگزار ميکند.
ساتبيز در جديدترين حراجي خود طي هفته جاري در لندن در حال برگزاري است و روز پنجشنبه به پايان ميرسد ـ مجموعهاي از نقاشيها، نقشهها و کتابهاي مربوط به خاورميانه را عرضه کرده است.
در اين مجموعه، شايد خاصترين اثر، تصوير نادر و بزرگي از مکه در سال ۱۷۹۱ ميلادي باشد.
اين نقاشي شبيه به حکاکي که به سفارش يک خاورشناس سوئدي تهيه شده، زينتبخش کتاب او درباره امپراتوري عثماني بوده است. اين اثر حاجيان را نشان ميدهد که از کوه آرارات براي سفر به حج ميآيند.
نقاشي پانوراماي «کعبة الله العليا» ۸۶.۵ در ۴۳ سانتيمتر اندازه دارد، به همين دليل جزئيات آن شگفتانگيز است. به عنوان نمونه، گروهي از زائران را در خارج از حرم و گروهي ديگر را در اطراف کعبه ميبينيم. همچنين نظارهگر افرادي هستيم که از پنجرهها و بالکنهاي مسجدالحرام به بيرون نگاه ميکنند. اين نقاشي ساختمانهاي اطراف حرم را هم به تصوير ميکشد. در سمت چپ هم جاده پر پيچ و خمي قرار دارد که شتران و زائران در آن طي مسير ميکنند.
قيمت اين اثر کمنظير بين ۱۲هزار تا ۱۸هزار پوند (حدود ۵۵۰ ميليون تومان) برآورد شده است. اين نقاشي تا پيش از اين در فرانسه نگهداري ميشد.
در ادامه برخي ديگر از آثار عرضه شده در حراجي ساتبيز را مرور ميکنيم.
نقاشي آبرنگ و گواش از مکه و مدينه، ۳۰ در ۳۴ سانتيمتر، سال خلق اثر ۱۸۴۰ ميلادي، هند
«عبدالغفار» اولين عکاس ساکن مکه اين عکس را در سال ۱۸۸۷ ميلادي ثبت کرده است. برآورد قيمت ۳ تا ۴ هزار پوند
مهندس مصري «محمد صديق بيه» در دهه ۱۸۸۰ عکسهايي از مکه گرفته است. در حراج اين دوره، کپي ۷ عکس از او عرضه شده که مجموع آنها ۱۰ تا ۱۵ هزار پوند قيمتگذاري شده است.
يکي ديگر از عکسهاي «محمد صديق بيه» از مکه مکرمه
مکه، نيمه اول قرن بيستم، قيمت هزار تا ۱۵۰۰ پوند
شريف ادريسي (۱۱۰۰- ۱۱۶۶ميلادي) از جغرافيدانان بزرگ جهان عرب که متولد اندلس بود، اين نقشه را تهيه کرده که کپي باکيفيتي از آن از قرن دوازدهم به جاي مانده است و ۲۰ تا ۳۰ هزار پوند ارزشگذراي شده. اين نقشه، جهان را از اسپانيا تا کره نشان ميدهد و کوهها، درياچهها، رودخانهها و شهرها، همچنين جادهها و مسافتها در آن نشان داده شده است.
بيت المقدس، ۱۸۵۰ ميلادي، قيمت ۱۰۰ هزار تا ۱۵۰ هزار پوند در نوامبر ۱۸۴۹ «ماکسيم دو کمپ» پسر ۲۷ ساله يک جراح موفق فرانسوي، به همراه دوست نويسندهاش گوستاو فلوبر عازم برخي کشورهاي عربي از جمله مصر، سوريه و فلسطين شد. او در اين سفرها بيش از ۲۰۰ عکس از حدود ۶۰ بناي تاريخي و مختلف گرفت که ۱۲۵ عکس از آنها در يک کتاب فرانسوي چاپ شد.
مسجد و مقبره سلطان الغوري در مصر، سال 1851 ميلادي
عکسي از بيتالمقدس در يک کتاب قديمي، سال ۱۹۲۷ ميلادي، ابعاد ۲۳۸ در ۱۶۷ ميليمتر، قيمت ۸۰۰ تا ۱۲۰۰ پوند
عکسي از اردن در سال ۱۸۷۴ ميلادي، قيمت ۳ تا ۵ هزار پوند