چرا مهم است قبل از حرف زدن خوب فکر کنیم؟

يوکن/ حتما در موقعيتي قرار گرفتهايد که از حرفي که زدهايد به سرعت پشيمان شده و خواستهايد حرفتان را پس بگيريد. بدون شک چنين تجربهاي داريد؛ زيرا اين طبيعت بشر است که گاهي احساساتي شود و از روي احساسات و بدون فکر، حرفي بزند که بعد پشيمان شود. با يوکن همراه باشيد تا به شما بگوييم چرا قبل از حرف زدن خوب فکر کنيد؟
گاهي ذهن منطقيمان از کار ميافتد و ذهن احساسي ما اجازه ميدهد حرفهايي از دهانمان بيرون بيايد که هرگز نبايد به زبان آورده ميشدند؛ اما لازم است قبل از حرف زدن خوب فکر کنيم و اجازه ندهيم احساساتمان بر ما غلبه کنند.
اين موضوع طبيعي است که احساساتي شويم و حرفهايي بزنيم که از زدنشان پشيمان شويم؛ اما برخي افراد اين کار را بيش از اندازه انجام ميدهند. شايد برخي افراد از والدينشان ياد گرفتهاند که قبل از اينکه کلمهاي به زبان بياورند، در مورد آن خوب فکر کنند. اگر شما هم حين عصبانيت نميتوانيد بر احساساتتان غلبه کنيد، لازم است به اين دلايل توجه کنيد و در موردشان خوب فکر کنيد:
کلمات بازتاب شخصيت شما هستند
پدر و مادرمان از همان دوران کودکي به ما ياد دادهاند که فحش و ناسزا نگوييم. عدم استفاده از کلمات زشت، نه تنها نشانهي ادب نيست، بلکه شخصيت ما را زير سؤال ميبرد. به گفتهي سعدي، «تا مرد سخن نگفته باشد عيب و هنرش نهفته باشد». پس هر چه به زبان ميآوريد، نشاندهندهي شخصيت شماست.
کلمات قدرت بالايي دارند
اغلب شما از سياست تغيير زبان مطلع هستيد. هدف از اين سياست اين است که بار منفي را از کلمات بکاهد؛ بهعنوانمثال، در زمانهاي قديم به کساني که از نظر ذهني از بقيه افراد عقبتر بودند «عقبمانده ذهني» ميگفتند. اين کلمه اکنون بهعنوان ناسزا به کار ميرود و براي اشاره به چنين افرادي از واژه «کمتوان ذهني» استفاده ميشود. هدف اين است با استفاده از کلمات زيباتر و مثبتتر، از قدرت منفي آنها بکاهيم.
کلمات ميتوانند به افراد کمک کنند يا به آنها آسيب بزنند
همان طور که گفته شد، کلمات قدرت بالايي دارند و اين قدرت ميتواند به افراد از نظر ذهني يا احساسي آسيب برساند و آنها را آزار دهد. به همين خاطر است که اصطلاحي چون «زخم زبان» در فرهنگ لغات ما وجود دارد؛ زيرا با زبانمان ميتوانيم به قلب و روح ديگران آسيب بزنيم.
کلمات علاوه بر اينکه ميتوانند آزاردهنده باشند، ميتوانند ناجي هم باشند. پس به اين نکته توجه کنيد که از کلماتي استفاده کنيد که به ديگران کمک کند نه اينکه آنها را آزار دهد.
احساسات باعث ميشوند حرفي بزنيد که منظوري از گفتن آن نداريد
حتما تاکنون برايتان پيش آمده که از دست فردي عصباني شويد و حرفي بزنيد که دلش بشکند. بعد از اينکه آرام شديد، حتما به خودتان گفتهايد که «من هيچ منظوري نداشتم.»
عصبانيت باعث ميشود که بخش منطقي ذهنتان از کار بيافتد و به احساساتتان اجازه ميدهد کنترل شما را به دست بگيرند. حواستان باشد که بخش احساسي ذهن نميتواند به خوب يا بد بودن کلمات توجه کند و حرفهايتان را فيلتر کند؛ پس ممکن است چيزي بگوييد که از گفتن آن پشيمان شويد.
شايد قصد و نيت طرف مقابل را اشتباه برداشت کرده باشيد
ممکن است از دست کسي ناراحت باشيد، زيرا فکر ميکنيد قصد اذيت شما را داشته است و در نتيجه از دستش عصباني ميشويد؛ اما بايد بدانيد که همه قصد اذيت و آزار شما را ندارند. گاهي حرفهايي که مردم ميزنند، بر عکس برداشت ميشود؛ پس حتما با آنها صحبت کنيد و اجازه ندهيد برداشت اشتباه، تصميم گيري و رفتارتان را تحت تأثير قرار دهد.
شايد اغراق ميکنيد
وقتي به اين فکر ميکنيم که فردي پشت سر ما حرفي زده يا ما را ناراحت کرده است، احساس ميکنيم که ميخواهيم منفجر شويم؛ اما اين مسئله تنها به اين دليل رخ ميدهد که در احساساتمان اغراق ميکنيم. پيش از اينکه احساس انفجار کنيد، بايد مطمئن شويد که منظور طرف مقابل را درست متوجه شدهايد يا نه.
رابطه با طرف مقابل را در نظر بگيريد
شايد به سرعت از دوست، خواهر، برادر يا همسرتان عصباني شويد و هر چه دلتان ميخواهد به آنها بگوييد، اما آيا همين کار را ميتوانيد با مديرتان هم انجام دهيد؟ پيش از اينکه حرفي به زبان بياوريد، بايد رابطهتان با طرف مقابل را در نظر بگيريد. بهجز رابطه، موقعيتي که در آن قرار داريد هم اهميت دارد؛ مثلاً در محل کار يا مهماني کاري، بهتر است خودتان را کنترل کنيد و اگر ميخواهيد حرفي بزنيد که رئيستان را ناراحت ميکند، در زمان مناسب آن را به زبان بياوريد.
شايد با سختگيري زياد قضاوت ميکنيد
خيليها پيش از اينکه تمام داستان را بشنوند، دست به قضاوت ميزنند. زود به نتيجه رسيدن، عصباني شدن و گفتن حرفهايي که ممکن است اشتباه باشد، کار آساني است. اگر به سرعت ديگران را قضاوت کنيد، طبيعتاً آنها هم حالت دفاعي به خود ميگيرند و به دنبال آن، امکان مشاجره و درگيري وجود دارد.
برخي کلمات ميتوانند روابط ما را تخريب کنند
در يک رابطه، هر چقدر واژههاي منفي بيشتري به کار ببريد، به مرور زمان، روابطتان بيشتر به سمت نابودي سوق پيدا ميکند. آيا دوست داريد مابقي زندگيتان را با کساني باشيد که به شما ناسزا ميگويند و با حرفهايشان دلتان را ميشکنند؟ قطعا نه. پس به کلماتي که استفاده ميکنيد دقت کنيد تا روابطتان نابود نشوند.
کلمات ميتوانند بر اعمال طرف مقابل اثر بگذارند
فرض کنيد از دختر 10 سالهتان عصباني هستيد و بدون اينکه فکر کنيد او را چاق خطاب کنيد. اين حرف چيزي نيست که به آساني بتوان از آن گذشت و ممکن است تأثير آن تا آخر عمر با او بماند. شايد اين مسئله باعث شود اعتمادبهنفسش پايين بيايد، از خود متنفر شود و حتي بخواهد به خودش آسيب بزند. کلمات تأثير زيادي دارند و روي رفتار افراد اثر ميگذارند.
به سادگي نميتوانيد حرفتان را پس بگيريد
وقتي حرفي ميزنيد، آن حرف تا هميشه باقي خواهد ماند. هرگز نميتوانيد آن را پس بگيريد. حتماً سعي ميکنيد که اين کار را بکنيد، اما بيفايده است. تلاش براي پس گرفتن حرفتان، مانند اين است که بخواهيد هوا را به بادکنک برگردانيد. هرچقدر هم تلاش کنيد، اين حرفها تا هميشه باقي خواهند ماند.
حالا بايد چه کاري انجام دهيد؟
اکنون متوجه شديم که چرا بايد قبل از حرف زدن، خوب فکر کنيم؛ اما چطور ميتوانيم چنين کاري را انجام دهيم؟ فکر کردن پيش از حرف زدن، براي برخي افراد آسان و براي برخي ديگر سخت و غيرممکن است.
اولين کاري که بايد انجام دهيد، اين است که قبل از حرف زدن، خصوصا وقتي ناراحت يا عصباني هستيد، 5 تا 10 ثانيه صبر کنيد. اگر نميتوانيد جلوي خودتان را بگيريد، بهترين کار اين است که مکان را ترک کنيد. با اين کار، از گفتن چيزي که بعداً باعث پشيمانيتان ميشود، جلوگيري کردهايد.
وقتي چند ثانيه درنگ کرديد يا آن مکان را ترک کرديد، به اين فکر کنيد که آيا حرف مهمي براي گفتن وجود دارد و آيا نظرات شما ميتواند کمککننده باشد يا نه؛ شايد بهتر باشد اصلا هيچ حرفي نزنيد.
وقتي چند ثانيه صبر کرديد يا مکان را ترک کرديد، بايد به اين فکر کنيد که آيا نکته مهمي براي گفتن وجود دارد و آيا نظرات شما مرتبط، مفيد يا کمککننده است يا خير؛ شايد بهتر باشد چيزي نگوييد.
پيش از اينکه حرفي بزنيد، به احساسات طرف مقابل هم توجه کنيد. به اين فکر کنيد که حرف شما چه تأثيري روي او خواهد داشت. به حرفهايي فکر کنيد که قبلا به او زدهايد. اگر حرفي زدهايد که منظوري از آن نداشته و باعث ناراحتياش شده است، حتما مسئوليت آن را به عهده بگيريد و معذرتخواهي کنيد.
يادتان باشد که هميشه بايد از گذشته درس بگيريم. همه ما حرفهايي زدهايم که از گفتن آنها پشيمان شدهايم؛ اما افرادي که هميشه از حرفهايشان پشيمان ميشوند، يک تفاوت اساسي با بقيه دارند: از اشتباهاتشان درس نميگيرند و راه اصلاح را هم بلد نيستند.
کلام آخر
اگر نميتوانيد جلوي خودتان را بگيريد و وقتي عصباني هستيد احساساتتان بر شما غلبه ميکنند، نگران نباشيد؛ زيرا اغلب افراد همانند شما هستند. نکتهي مهم اين است که همه ما بايد براي ايجاد تغيير مثبت در خودمان تلاش کنيم. حالا که متوجه شديد حرفهايي که ميزنيد چقدر مهم هستند، بايد سعي کنيد و خودتان را تغيير دهيد.
پيشنهاد ميکنيم به همدلي فکر کنيد؛ يعني خودتان را جاي طرف مقابل بگذاريد و ببينيد حرفهايتان چه تأثيري ميتواند روي او داشته باشد.
شما در اين مواقع چه کاري انجام ميدهيد؟ آيا از جمله افرادي هستيد که در عصبانيت، هر چه را که از ذهنتان گذر ميکند، به زبان ميآوريد يا از آن دسته هستيد که ميتوانند خودشان را کنترل کنند؟ چطور ميتوانيد خودتان را کنترل کنيد؟