5 موزه مهم و دیدنی در تهران را بشناسید!

لست سکند

بروزرسانی 1400/03/03 - 17:19

لست سکند/ اسم موزه که ميايد، بعضي‌ها خميازه مي‌کشند و معتقدند اسم موزه هم برايشان خواب‌آور است چه برسد بازديد از آن! عده‌اي امّا هيجان وصف‌ناشدني براي بازديد از موزه‌ها دارند. آيا تفاوت اين دو طيف از آدم‌ها صرفا به علايق شخصي برمي‌گردد يا مسائل ديگري هم درميان است؟ بدون شک، علاقه نقش مهمي در اشتياق ما براي بازديد دارد، امّا بعد مهم ديگري که بايد به آن توجه کرد، ميزان اطّلاعات است. هر چقدر اطلاعاتمان از آنچه در موزه مي‌بينيم کمتر باشد، اشياي پشت ويترين بيشتر برايمان کسل کننده و بدون مفهوم مي‌شوند و به همان ميزان، هر چقدر توشه اطلاعاتمان را از آنها سنگين‌تر مي‌کنيم، با ديدنشان بيشتر سر ذوق مياييم و از ديدنشان تعجب مي‌کنيم!

معمولا در تعطيلات نوروز و بين هفته‌اي، اگر جايي براي تفريح به ذهنمان نرسد و بخواهيم کمي بار فرهنگي داشته باشد، موزه را انتخاب مي‌کنيم. امّا آيا براي بازديد از موزه آماده‌ايم؟ اصلا موزه‌اي که انتخاب مي‌کنيم با علايقمان سازگار است؟ در اين متن مي‌خواهيم کمي موشکافانه‌تر به اين 5 موزه مهم در تهران بپردازيم و ببينيم براي لذت بيشتر از آنها، بايد چه اطلاعاتي داشته باشيم و اصلا کدامشان بيشتر با علايق ما همخواني دارند؟ بدون شک موزه‌هاي جالب و حيرت‌انگيزي در ايران هستند که در اينجا ذکر نشده‌اند. اين 5 موزه بر اساس عموميتي که دارند انتخاب شده‌اند و فقط موزه هستند و بينشان کاخ موزه‌ها قرار نگرفته‌اند. پيش از ورود به متن لازم است يادآوري کنيم که اشياي موزه‌اي در دسته‌بندي ميراث فرهنگي، معمولا جزو ميراث ملموس منقول قرار مي‌گيرند.

1. موزه ملي ايران؛ اولين بناي موزه‌اي

موزه ملي ايران، در سال 1316 شمسي اولين بنايي بود که به عنوان موزه ساخته شد. طراحي بناي موزه ايران باستاني را آندره گدار (معمار فرانسوي) انجام داد و دو معمار ايراني به نام عباسعلي معمار و استاد مراد تبريزي آن را اجرا کردند.آندره گدار براي طراحي بنا از طاق کسرا و کاخ فيروزآباد فارس الهام گرفت. موزه دوران اسلامي هم در سال 1375 افتتاح شد و طراحي آن از کاخ ساساني بيشاپور، به صورت چليپايي هشت ضلعي، الگو گرفته است.

بسياري از افراد يا حتّي توريست‌ها به دليل اطلاعات اندکي که درباره اين موزه دارند، هنگام بازديد حس مي‌کنند آنچه انتظار داشتند نبوده. در تصورشان، اشيايي وسيع‌تر و بيشتر از حتّي آنچه در تخت جمشيد مي‌بينند است امّا مي‌گويند فقط تعدادي ظروف سفالي و تکه سنگ ديديم! به همين دليل، پيش از بازديد از موزه بايد بدانيم که قرار است از چه اشيايي بازديد کنيم و چه ارزشي دارند. اول از همه لازم است بدانيم موزه ملي ايران از دو موزه مهم تشکيل شده که در زير هر کدام را به اختصار توضيح مي‌دهيم:

موزه ايران باستان: شامل تمام آثاري مي‌شود که پيش از ورود اسلام به ايران، تاريخ‌گذاري شده‌اند؛ يعني آثاري از دوران پارينه سنگي (حدود يک ميليون سال پيش) تا عصر ساسانيان. طبقه اول موزه به آثار پيش از تاريخ اختصاص دارد و طبقه همکف، آثار دوران تاريخي. بايد بدانيم که ديدن آثار پيش از تاريخ با اينکه بسيار ساده و ابتدايي هستند، ما را با تلاش‌هاي انسان براي رفع ساده‌ترين نيازهاي خود آشنا مي‌کند و اگر تصور کنيم که اين آثار به هزاران سال پيش برمي‌گردد، ارزش بيشتري برايمان پيدا مي‌کند.
موزه دوران اسلامي: عده‌اي تصوّر مي‌کنند که در اين موزه قرار است اشياي مذهبي ببينند، در صورتي که اين تصوّر کاملا اشتباه است. موزه دوران اسلامي اشيا و هنر مردم ايران را بعد از دوران ساساني تا عصر قاجار به نمايش مي‌گذارد. اين موزه يکي از زيباترين موزه‌هاي ايران است چرا که مي‌دانيم در دوران اسلامي، با شکوفايي هنر و علم ايرانيان در تاريخ روبه‌رو مي‌شويم و آثار يافت شده از آن دوران، شما را شگفت‌زده مي‌کند!
هر دو موزه بسيار ارزشمندند و آثاري که دارند جزو ميراث فرهنگي مهم ايران محسوب مي‌شوند. براي اينکه بازديدتان از موزه با بهره بيشتري همراه باشد، بهتر است درباره کليت آنچه قرار است ببينيد، کمي جستجو کنيد. حواستان باشد صرفا نام موزه‌ها شما را به بازديد ترغيب نکند، گاهي تصور ما از نامي که مي‌شنويم با آنچه مي‌بينيم بسيار متفاوت است.

2. موزه جواهرات ايران

حتما نبايد عاشق طلا و جواهر باشيد که اين موزه در ليست بهترين‌هايتان قرار بگيرد. درصد فراواني از بازديدکنندگان اين موزه، بعد از بازديد هنوز شگفت‌زده‌اند و دلشان مي‌خواهد يک بار ديگر به جواهراتش نگاه کنند. تصور کنيد از نزديک با الماس 182 قيراطي صورتي کوه نور چشم در چشم شويد! يا تاج پادشاهان ايراني را با آن همه جواهرات از پشت ويترين ببينيد. اين اشياي گرانقيمت براي هر بازديدکننده‌اي خيره‌کننده است.

خزانه فعلي جواهرات در سال 1334 ساخته مي‌شود و با تأسيس بانک مرکزي، زير نظر اين بانک قرار مي‌گيرد. جواهراتي که در اين گنجينه قرار گرفتند، عمدتا در بازه عصر صفوي تا معاصر هستند.

با توجه به تدابير ويژه امنيتي موزه جواهرات، شرايط بازديد آن هم به نسبت موزه‌هاي ديگر متفاوت است. هنگام بازديد بايد تمام وسايلتان را تحويل دهيد و بازديد از موزه فقط از شنبه تا سه‌شنبه در ساعات 15 تا 17 امکان‌پذير است. (البته در دوران کرونا شرايط بازديد محدودتر شده، بنابراين پيش از بازديد حتما از باز بودن موزه مطمئن شويد).

3. موزه فرش ايران
موزه فرش ايران به صورت تخصصي به فرش‌هاي بازمانده در طول تاريخ مي‌پردازد. اين موزه ارزشمند در سال 1356 با هدف پژوهش در سوابق، تحصيلات و کيفيت تاريخي هنر و صنعت فرش به خصوص فرش ايراني افتتاح شد. بناي آن را استاد عبدالعزيز فرمانفرماييان طراحي کرد و آذين‌هاي نماي بيروني آن، شبيه دار قالي طراحي شده. موزه فرش اولين موزه فرش کشور محسوب مي‌شود.

امّا عمر فرشهاي بسيار نفيسي که از سراسر ايران در اين موزه به نمايش گذاشته شده‌اند، از قرن نهم هجري تا دوره معاصر است.پيش از بازديد از موزه هم اگر کمي اطلاعات درباره فرش‌ها به دست آوريد، لذت بازديدتان را چندين برابر مي‌کند.

4. موزه موسيقي
آنچه موزه موسيقي تهران را بي‌نظير مي‌کند، مجموعه کاملي از سازها و روايت آن از سير موسيقي ايراني است. کافي است کمي قبل از بازديدتان، مطالعه داشته باشيد تا وقتي با سازهاي متنوع روبه‌رو مي‌شويد، سازها و سير تاريخي موسيقي ايران در ذهنتان نهادينه شود. اين موزه، از موزه‌هاي تخصصي موسيقي به حساب مي‌آيد و لازم است کمي مشتاق و علاقمند به جريان موسيقي ايراني هم باشيد و گرنه شايد بازديد از اين موزه به دلتان نشيند.

اين موزه در سال 1385 شمسي به عنوان موزه موسيقي با هدف حفظ ميراث موسيقي ملي، افتتاح مي‌شود. گفته شده تنوع سازها در اين موزه به 200 نوع مي‌رسد! سازهاي اقوام مختلف ايراني در جاهاي مخصوصشان، ما را با انواع موسيقي آنها آشنا مي‌کند. حتّي سه تار ناصرالدين شاه قاجار هم مي‌توانيد پيدا کنيد. آنچه اين موزه را ويژه مي‌کند، اين است که در بخش کارگاه موزه که مشخص کرده‌اند، مي‌توانيد به سازهاي مختلف دست بزنيد و با آنها بنوازيد!

5. موزه رضا عباسي
موزه رضا عباسي يکي ديگر از موزه‌هاي محبوبي است که اشياي بسيار زيبا و جالبي در آن به نمايش گذاشته شده. آثاري که در اين موزه هستند از دوران پيش از تاريخ تا قرن سيزده قمري و مجموعه‌هاي متنوع از دوران پيش از ميلاد تا دوران قاجار را شامل مي‌شوند که در تالارهاي مختلف قابل بازديد هستند.
آثار موزه براساس ترتيب زماني به نمايش در آمده‌اند؛ بنابراين بازديد کنندگان مي‌توانند بر اساس چيدمان و بازديدشان، سير تکامل هنر، تمدن و فرهنگ را در ايران زمين دنبال کنند. اين چينش در ميان موزه‌هاي ديگر ايران منحصر به فرد است. بعضي اشياي موزه در فهرست آثار ملي ايران هم به ثبت رسيده‌اند.
اين موزه محبوب در سال 1356 در خيابان شريعتي تهران (نرسيده به پل سيد خندان) گشايش يافت و به ياد نقاش مشهور دوره صفوي اهل کاشان، رضا عباسي نامگذاري شد.

اگر به ديدن اشياي تاريخي و هنري علاقمنديد، اين موزه مي‌تواند برايتان جالب باشد.

سخن آخر
همانطور که در ابتدا اشاره کرديم، موزه‌هاي مهم و ارزشمند به همين‌ها ختم نمي‌شود و ليست طولاني از موزه‌هاي متنوع در کشور داريم که هر کدام با توجه به اشياي ارزشمندي که به نمايش گذاشته‌اند، مهم و ديدني هستند. در اين متن سعي کرديم موزه‌هايي را معرفي کنيم که براي بيشتر افراد ممکن است جذاب باشد يا بخش مهمي از تاريخ و هنر اين مرز و بوم را به نمايش مي‌گذارند. اگر از بازديد اين موزه‌ها لذت برديد، با بازديد از موزه‌هاي تخصصي اطلاعات خودتان را افزايش دهيد. امّا در هر صورت مطالعه پيش از بازديد را فراموش نکنيد!

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar