چرا احساس شادمانی در انسان زودگذر است؟

همشهري آنلاين

بروزرسانی 1400/03/17 - 11:49

همشهري آنلاين/ محققان با انجام پژوهشي که به کمک چهار بازي در گوشي‌هاي هوشمند انجام گرفت دريافتند احساس شادماني افراد به عواملي چون ميزان توقعات فرد و هدف يا ابزار دانستن حس خوشبختي وابسته است.
بسياري از مردم دوست دارند شاد باشند، اما دست يافتن به اين هدف هميشه هم آسان نيست.

آيا معادله خاصي براي شادي و خوشبختي وجود دارد؟ فرمول‌هاي زيادي براي کسب احساس شادماني پيشنهاد شده؛ مثلاً خواب خوب، ورزش، مراقبه، کمک به ديگران، معاشرت با دوستان و اعضاي خانواده. همه اين موارد با احساس شادي در ارتباطند اما اين فرمول پاسخگوي نياز همه نيست.

احساس شادي و خوشبختي امري پيچيده است. اين حس مي‌تواند به سرعت تغيير کند. دانشمندان عقيده دارند که شادي در افراد گوناگون متفاوت است. آنها در تلاش‌اند تا ديد روشني از آنچه خوشبختي ناميده مي‌شود به دست آورند.

نظرسنجي‌هايي که درباره داشتن احساس خوشبختي انجام شده اطلاعات خوبي در اختيار ما قرار مي‌دهد و به ما مي‌گويد که مردم به طور کلي چه احساساتي دارند. ما در اين نظرسنجي‌ها نمي‌دانيم افراد شرکت‌کننده چند دقيقه قبل چه مي‌کردند، اگر اين مساله را بدانيم، مي‌توانيم درک بهتري از پاسخ‌هاي آنان داشته باشيم.

ما در اين تحقيق به سراغ گوشي‌هاي هوشمند رفته‌ايم که ميلياردها نفر در دنيا تقريباً به طور مداوم از آنها استفاده مي‌کنند. بعضي از مردم معتقدند اين گوشي‌ها براي داشتن حس شادي و خوشبختي مضرند، اما بسياري از مردم از داشتن گوشي‌ها حس خوبي دارند.

محققان اخيراً برنامه‌اي به نام «The Happiness Project» طراحي کرده‌اند که همه مي‌توانند به صورت رايگان آن را بارگيري کنند.

چهار بازي در اين برنامه گنجانده شده و کمتر از پنج دقيقه طول مي‌کشد تا اين بازي‌ها تکميل شوند. تاکنون هزاران نفر اين بازي‌ها را انجام داده‌اند و به اين سوال که «اکنون چقدر خوشحاليد؟» پاسخ داده‌اند.

توقع‌ها و انتظارات ما
محققان تاکنون توانسته‌اند دريابند که توقعات اشخاص بسيار مهم‌ است. از ۱۸ هزار و ۴۲۰ نفري که يک بازي ساده را در گوشي‌هاي خود انجام دادند مشخص شد خوشحالي ربطي به عملکرد خوب آنها در زندگي ندارد، بلکه بسته به اين است که بهتر از حد توقع‌شان عمل کرده‌اند.

پژوهش‌ها نشان داده انتظارات و توقعات ما مي‌تواند تا چه اندازه برايمان مشکل‌ساز شود. روشن است که وقتي مي‌خواهيد از دوست‌تان هديه‌اي بگيريد به او نمي‌گوييد چه هديه‌اي بايد به شما بدهد پس پايين آوردن سطح توقعات احتمال غافلگيري در جهت مثبت را افزايش مي‌دهد.

مشکلي که در استفاده از اين ترفند پيش مي‌آيد اين است که توقعاتي که ما نسبت به آينده داريم بر ميزان شاديمان تاثير مي‌گذارد. اگر پس از اتمام ساعت کاري‌تان با دوستي قرار گذاشته باشيد و اين قرار ناگهان لغو شود، ممکن است در شما حس نارضايتي به وجود آيد؛ اما اگر انتظار داشته باشيد که ممکن است قرارتان لغو شود، با داشتن اين آگاهي در طول روز حس بهتري خواهيد داشت.

مساله ديگري که درباره توقعات ما وجود دارد اين است که اين توقعات بر تصميم‌گيري انسان تاثير مي‌گذارد. اگر هميشه انتظار داريد بدترين اتفاق‌ها روي دهد، تصميم‌گيري درست برايتان مشکل مي‌شود.

وقتي اوضاع بهتر از انتظار شما پيش مي‌رود، اطلاعاتي که مغزتان براي ايجاد تجديد نظر در انتظارات شما استفاده مي‌کند باعث مي‌شود بتوانيد بهتر تصميم بگيريد؛ مثلاً وقتي مي‌خواهيد به تعطيلات برويد بهتر است انتظارات خود را پايين بياوريد.

اگر مقصد سفر را بر اساس پيشنهاد دوست‌تان انتخاب کرده‌ايد، ممکن است انتظارات‌تان برآورده نشود، اما اگر انتظار نداشته باشيد همه چيز خوب پيش برود، ممکن است لذت بيشتري از سفر خود ببريد.

ابزار در مقابل هدف
درس ديگري که از بازي‌هاي مزبور گرفتيم اين بود که اکثر اتفاقات مدت‌زماني طولاني بر حس شادي فرد تاثير نمي‌گذارند. به اين موقعيت «سازگاري لذت‌گرايانه» (يا تردميل هدونيک) گفته مي‌شود. ممکن است فکر کنيد که اگر ارتقاي شغلي‌تان مدت‌زمان زيادي شما را خوشحال نگه ندارد، مشکلي در ميان است، اما لذت کوتاه‌مدت نوعي سازگاري است که به مغز شما کمک مي‌کند با شرايط موجود وفق پيدا کنيد و آماده حرکت بعدي شويد.

در بازي‌ها يا موقعيت‌هاي واقعي اتفاقي که يک دقيقه پيش افتاده ربطي به کاري که در آن زمان انجام مي‌دهيد ندارد.

ماهيت زودگذر شادي به اين معني است که بهتر است با ديدي ديگر به قضيه شادي فکر کنيم. شادي و خوشبختي ابزار است نه هدف. اين ديد به ما کمک مي‌کند بفهميم چه چيزهايي براي ما مهم است.

بدين وسيله مي‌توانيم بفهميم که همه چيز دارد خوب پيش مي‌رود و اين فهم، انگيزه لازم براي ادامه کار را در ما ايجاد مي‌کند. وقتي احساس شادي در ما کم مي‌شود، شايد نشانه اين است که بايد چيزهاي جديدي را امتحان کنيم.