۷ ویژگی رفتاريِ ابراهیم نبی با مهمان

به عنوان نمونه خداوند در آيات 24 تا 27 سوره ذاريات، ماجرايي را درباره مهمانان ناخوانده حضرت ابراهيم نبي عليه‌السلام نقل مي‌کند، مهماناني که از سوي اين رسول بزرگوار الهي بسيار تکريم شدند. ماجراي از اين قرار است که تعدادي از ملائک عذاب در قالب انسان‌هايي با وقار خدمت ابراهيم نبي آمدند تا خبر از عذاب قوم لوط نبي دهند. در قسمتي از اين آيات مي‌خوانيم:

«هَلْ أَتاکَ حَديثُ ضَيْفِ إِبْراهيمَ الْمُکْرَمينَ (24) إِذْ دَخَلُوا عَلَيْهِ فَقالُوا سَلاماً قالَ سَلامٌ قَوْمٌ مُنْکَرُونَ (25) فَراغَ إِلى‏ أَهْلِهِ فَجاءَ بِعِجْلٍ سَمينٍ (26) فَقَرَّبَهُ إِلَيْهِمْ قالَ أَ لا تَأْکُلُونَ (27)» آيا خبر مهماناني ابراهيم که مورد تکريم قرار گرفتند به تو رسيد؟ زماني که بر او وارد شدند، سلام گفتند. گفت: «سلام، مردمى ناشناسيد.» پس آهسته به سوى زنش رفت و گوساله‌‏اى فربه [و بريان‏] آورد. آن را به نزديکشان برد [و] گفت: «مگر نمى‌‏خوريد؟»

از ظاهر اين آيات حداقل سه نکته قابل برداشت است:
اول آنکه خداوند از اين مهمانان به عنوان «مُکرَمين» (در معناي مفعول) ياد مي‌کند؛ استفاده از اين معنا از سوي خداوند آن هم در ابتداي سياق اين آيات، تأکيدي بر آن است که اين مهمانان بسيار مورد تکريم قرار گرفتند.
دوم آنکه، اين مهمانان ناشناس بودند و در اصطلاح خودمان، مهمانان ناخوانده محسوب مي‌شدند، اما با اين حال مورد تکريم ابراهيم نبي قرار گرفتند.
سوم آنکه پذيرايى سريع صورت گرفت، آنجا که فرمود «فَجاءَ»؛ در اينجا حرف «فاء» نشانه سرعت و زمانى کوتاه است. اين هم يکي از مصاديق تکريم است.
چهارم آنکه جهت تکريم مهمانان هر آنچه در منزل داشت بر سر سفره قرار داد؛‌ البته با ذکر اين نکته که ايشان براي رعايت حفظ حريم همسر خويش با مهمانان، خود بسوي همسر رفت و غذا را تدارک ديد.
پنجم آنکه بهترين غذاها فراهم شد.

---

بازار

---

ششم آنکه مهمان را نزد سفره نبرد، بلکه سفره را نزد مهمان انداخت.
هفتم آنکه از مهمان نپرسيد که غذا خورده‌اىد يا نه؛ ابراهيم نبي بدون پرسش غذايي فراهم کرد. «فَراغَ إِلى‌ أَهْلِهِ فَجاءَ».

اينها گوشه‌اي از تکريم مهمان است که خداوند با اين ظرافت و لطافت در آيات قرآن نهفته است. حال بايد سنجيد که برخورد ما با مهمان چقدر مبتني بر کرامت است. البته به لطف الهي، مردم ايران به مهمان‌نوازي مشهورند، اما در اين ايام کرونا با آن دست مهماناني که گاهي بدون در نظر گرفتن شرايط ميزبان به مهماني مي‌روند چگونه بايد برخورد کرد که هم کرامت آنها رعايت شود و هم اصول بهداشتي رعايت شود. دين اسلام در هيچ شرايطي مجوز به تخريب و يا تحقير نداده بلکه روش‌ها و قلق‌هايي را بيان مي‌دارد تا بدون ناراحتي طرف مقابل، او را متوجه خطايش کرد؛ ماجراي مشهورِ تعليم وضو توسط حسنين عليهما السلام به آن پيرمرد جهت تکريم و احترام وي،‌ نمونه‌اي از اين قلق‌هاي رفتاري است. متأسفانه گاهي عصيبت‌هاي آني و رفتارهاي نسنجيده ما را در ورطه اشتباهي فرو مي‌برد که جبران آن بسيار دشوار خواهد بود.