مهارت های زندگی/ پیامد تنبیه در شکل گیری احساسات کودک

خراسان/ با استفاده از برخي روش هاي «دعوت به همکاري»، به خوبي درمي يابيم که تا چه حد بايد برخود کنترل داشته باشيم تا از به کار بردن آنچه پيش از اين به زبان مي آورده ايم اجتناب شود. براي بسياري از ما به ويژه در زمان ناراحتي طعنه، سخنراني، اخطار، اسم گذاشتن و يا تهديد، در طول دوران رشد به شکلي لاينفک جزوي از زبان گفتارمان شده است و ترک اين عادت کار ساده اي نخواهد بود. والدين گرامي اغلب مي دانند که با وجود اتخاذ تصميم جدي و حرکت در مسير تغييرات باز هم در گفت وگو با فرزندانشان ناخودآگاه عادت قبل را در پيش مي گيرند و البته اين مسئله آنان را ناراحت مي کند. تنها تفاوت مهمي که وجود دارد اين است که اين بار آنان به اشتباه خود پي مي برند و اين نشان دهنده پيشرفت خوبي در کار است که اولين گام در ايجاد تغييرات محسوب مي شود. همه ما به خوبي مي دانيم که مرحله تغيير، مرحله آسان و زودگذري نيست. بارها متوجه شده ايم که باز هم از روش هاي پيشين استفاده کرده ايم، «مشکل تو چي است؟ چرا هيچ وقت به خاطر نمي سپاري که چراغ حمام را خاموش کني؟» بعد از اين نمونه از حرف و رفتارها، خود آزرده مي شويم و تصميم مي گيريم که بار ديگر هرگز اين گونه صحبت نکنيم ولي باز هم تکرار مي شود و... اکنون مواقعي هست که من تمامي راه هاي صحيح را دنبال کرده ام ولي باز تلاش من به ثمر نمي رسد. فرزندانم مرا ناديده مي گيرند و يا بدتر از آن به من بي اعتنايي مي کنند. در چنين مواقعي، تنها کاري که مايلم انجام دهم تنبيه آنهاست. حال بايد ببينيم آيا تنبيه درست است يا نه؟ هرگاه اين سوال برايم مطرح مي شود بهتراست از خود بپرسيم: «چرا ما تنبيه مي کنيم؟» در اينجا پاسخ هايي از والدين را آورده ايم: « اگر ما بچه ها را تنبيه نکنيم، آن ها ممکن است حتي جنايتکار شوند»، «بعضي وقت ها آن قدر عصباني هستم که نمي دانم چکار مي کنم» ، «اگر من فرزندم را تنبيه نکنم ، او چطور خواهد فهميد که کارش اشتباه بوده و ديگر نبايد آن را تکرار کند؟» و «من پسرم را تنبيه مي کنم چون اين تنها چيزي است که او متوجه مي شود؟» جالب است که وقتي از والدين مي خواهيم که احساس خود را وقتي تنبيه مي شده اند به ياد آورند ، پاسخ هايي بدين شکل مي دهند: «من از مادرم ناراحت مي شدم و بعد احساس گناه مي کردم»، «من با خود خيال مي کردم که يک روز من بيمار مي شوم و آن ها به خاطر کاري که با من کرده اند بسيار متأسف خواهند شد» ، « من فکر مي کردم پدرم درست مي گويد، من پسر بدي هستم و بايد تنبيه شوم» ، « با خود فکر مي کردم ، آن ها خيلي بدجنس هستند، نشانشان خواهم داد من باز هم اين کار را خواهم کرد ولي اين بار آن ها مرا نخواهند گرفت.» هرچه در اين پاسخ هاي والدين بيشتر دقت کنيم ، بيشتر متوجه مي شويم که تنبيه کردن به احساساتي مانند تنفر ، انتقام ، دفاع ، گناه و بي ارزشي و ترحم منجر خواهد شد . دکتر امير محمد شريف