برگی از تاریخ/ «بزرگترین خانهی تاریخی ایران» در کجاست؟
فارس/ بزرگترین خانه ایران کجاست؟ در تهران است و در بلوار «نلسون ماندلا» است که قدیمها به خیابان «جُردن» معروف بود. چند هزار متر است؟ بیش از ۱۱ هزار مترمربع است و «کاخ ثابت پاسال» است.
«حبیبالله ثابت» مشهور به «ثابت پاسال» از نزدیکان دربار و از سرمایهداران مشهور دوره پهلوی دوم بود و مالک یا سهامدار بیش از ۴۰ شرکت بزرگ بود و نمایندگی تعدادی از شرکتهای خارجی تولید خودرو و لوازم خانگی و... را در ایران در اختیار داشت. برخی او را بزرگترین سرمایهدار ایران دانستهاند و کسی که مالک ۱۰ درصد همه داراییها در ایران بود. ثابت پاسال در سال ۱۳۵۵ شمسی از ایران مهاجرت کرد و پس از انقلاب اسلامی نیز اموالش مصادره شد؛ از جمله خانه ۱۱ هزار و ۵۴۰ مترمربعی در شمال تهران که بزرگترین خانه ایران است و به «کاخ ورسای ایران» و «قصر سنگی» مشهور است و داستانش این است: «این کاخ را با کاخ ورسای در فرانسه تطابق میدهند. معماری این خانه از یکی از کاخهای جانبی ورسای در فرانسه کپیبرداری شده و اشیای بهکاررفته در آن بسیار ارزشمند است، بهحدی که قبل از انقلاب، بهروایتی این بنا حدود ۱۵ میلیون دلار قیمتگذاری شد.
این عمارت استخری بزرگ دارد و یک جریان آب که مثل معماری سنتی ایران از زیر خانه رد میشود. یک تئاتر روباز کوچک در بخشی از باغ در نظر گرفته شده است... زیربنای خانه نزدیک به ۲ هزار مترمربع در ۲ طبقه اصلی و یک طبقه زیرزمین است.
گفته میشود این خانه از روی اقامتگاه قرن هجدهمی مادام دو باری و بعدها ماری آنتوانت، قصر پتی تریانو (تریانو کوچک) در کاخ ورسای ساخته شده... همچنین نمای اصلی عمارت ثابت شباهتی انکارناپذیر به نمای جنوبی کاخ سفید دارد که یکی از مشهورترین بناهای نئوکلاسیک محسوب میشود».
کاخ ثابت پاسال هنوز هم هست و در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.