تولید ۳۳ درصد سنجد کشور در آذربایجان‌شرقی

شهرام شفیعی، سرپرست سازمان جهاد کشاورزی استان آذربایجان شرقی اظهار کرد: استان آذربایجان شرقی با سطح زیرکشت ۳۲۰ هکتار، رتبه نخست تولید سنجد کشور را به خود اختصاص داده است. 

وی با اشاره به اینکه ۲۸ درصد باغات سنجد کشور در استان آذربایجان شرقی است ادامه داد: میزان درختان سنجد بارور در کشور ۹۷۴ هکتار و غیربارور نیز ۱۶۶ هکتار است. در استان آذربایجان شرقی نیز میزان درختان سنجد بارور ۳۰۰ هکتار و غیربارور ۲۰ هکتار است. 

وی با بیان اینکه ۳۳ درصد تولید سنجد کشور به آذربایجان شرقی اختصاص دارد اظهار کرد: میزان تولید سنجد در کشور ۲ هزار و ۳۲۵ تن بوده است که از این میزان ۷۵۲ تن به آذربایجان شرقی اختصاص دارد. 

سرپرست سازمان جهاد کشاورزی استان آذربایجان شرقی بیان کرد: در حال حاضر، بیش از ۳۲۰ هکتار از اراضی استان به کشت سنجد اختصاص دارد که عمده آن در شهرستان‌های آذرشهر به میزان۱۵۴ هکتار، تبریز به میزان ۴۲.۹ هکتار، میانه به میزان ۲۴.۲ هکتار، اسکو به میزان ۱۷.۳ هکتار و مرند به میزان ۱۱ هکتار قرار گرفته است. میانگین عملکرد این محصول بین یک تا ۲.۵ تن در هکتار بوده که در شرایط بهینه و مدیریت مناسب، به ۳ تن نیز می‌رسد.

مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان آذربایجان شرقی نیز با اشاره به ظرفیت‌های گسترده سنجد در استان آذربایجان شرقی، به نقش این محصول در بهبود خاک، حفظ محیط زیست و کاربردهای غذایی و دارویی آن اشاره کرد.

مسعود جعفرنژاد به جایگاه مهم سنجد در کشاورزی استان اشاره کرد و افزود: سنجد یکی از درختان مقاوم به خشکی است که به دلیل ویژگی‌های خاص خود در مناطق خشک و نیمه‌خشک، به‌ویژه آذربایجان شرقی، کشت و بهره‌برداری می‌شود. این محصول به دلیل کاربردهای غذایی و دارویی و همچنین نقش آن در بهبود کیفیت خاک و حفظ محیط زیست، از اهمیت بالایی برخوردار است.  

وی مطرح کرد: سنجد در مناطق کوهستانی و دشت‌های استان به‌خوبی رشد می‌کند و توانایی تحمل دماهای بالا تا ۴۰ درجه و پایین تا منفی۲۰ درجه سانتی‌گراد را دارد. این درخت در خاک‌های شنی و کم‌عمق با pH بین ۶ تا ۸ رشد مناسبی داشته و به‌دلیل نیاز آبی کم، انتخابی ایده‌آل برای کشت در مناطق کم‌آب است.  

وی ادامه داد: آذربایجان شرقی به دلیل شرایط اقلیمی و خاکی مناسب، قطب اصلی تولید سنجد در کشور محسوب می‌شود و در این حوزه رتبه نخست را به خود اختصاص داده است.  

مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان آذربایجان شرقی به کاربردهای متنوع سنجد و ویژگی‌های میوه سنجد اشاره کرد و گفت: این میوه کوچک، بیضی‌شکل و به رنگ زرد مایل به قهوه‌ای است. طعم شیرین و ملس آن، استفاده گسترده‌ای در تهیه دسرها، مربا و نوشیدنی‌ها دارد. علاوه بر این، سنجد سرشار از ویتامین‌های C و E و مواد معدنی همچون آهن و کلسیم است که آن را به یک میان‌وعده سالم تبدیل کرده است.  

وی همچنین به خواص دارویی سنجد اشاره کرد و گفت: در طب سنتی، سنجد برای تقویت سیستم ایمنی، بهبود مشکلات گوارشی، کاهش التهاب و درمان بیماری‌های تنفسی توصیه می‌شود. همچنین، عصاره‌ها و اسانس‌های استخراج‌شده از این محصول، در صنایع دارویی و آرایشی کاربردهای فراوانی دارند.  

وی با بیان برخی چالش‌های موجود در زمینه کشت سنجد گفت: کمبود آگاهی کشاورزان از روش‌های بهینه کشت و برداشت و نبود بازار مناسب برای فروش این محصول از مهم‌ترین مشکلات پیش‌رو است. با این حال، توسعه کشت سنجد می‌تواند به‌عنوان یک منبع درآمد پایدار برای کشاورزان محلی عمل کرده و با افزایش آگاهی و آموزش، به بهبود کیفیت و کمیت تولید کمک کند.  

جعفرنژاد درباره زمان مناسب کشت و برداشت این محصول گفت: بهترین زمان برای کشت سنجد، اوایل بهار است و این محصول معمولاً در اواخر تابستان و اوایل پاییز برداشت می‌شود. زمان و روش مناسب برداشت تأثیر مستقیم بر کیفیت و طعم میوه دارد.  

وی ارقام سنجد در استان آذربایجان شرقی را عنابی، حاج حسین، دره وار، مملی، قیزیل و آقجانبات برشمرد و تأکید کرد: سنجد به دلیل نیاز آبی پایین و مقاومت بالا در برابر شرایط سخت اقلیمی، محصولی اقتصادی و پایدار برای کشاورزی استان است. نیاز آبی سنجد بسیار کم است و می‌تواند با حدود۲۵۰ تا ۳۰۰ میلی متر بارندگی سالانه به خوبی رشد کند. نیاز آبی درخت سنجد در شرایط آذربایجان شرقی به طور تقریبی ۲ هزار و ۵۰۰ تا ۳ هزار مترمکعب در هکتار در سال است. این مقدار بسته به شرایط اقلیمی، نوع خاک و روش های مدیریتی ممکن است متفاوت باشد.

وی افزود: توسعه صنایع پایین‌دستی مانند تولید مربا، عصاره و دسرهای مختلف، می‌تواند ارزش افزوده بالایی برای این محصول ایجاد کرده و جایگاه آن را در بازارهای داخلی و خارجی تقویت کند.