اصلاح فرهنگ مصرف، راهکار عبور از بحران آب

ایرنا/ بروجرد - ایرنا - مسئله آب امروزه به یک معضل جهانی تبدیل شده که شدت و ضعف این بحران ارتباط مستقیمی با شیوه مدیریت و مصرف منابع آبی دارد، کارشناسان این حوزه تاکید دارند که اصلاح شیوه استفاده از منابع آب فرهنگ سازی و آگاهی بخشی در این زمینه نیازی فوری و بخشی از توسعه پایدار است، که نباید از آن غافل شد.

به گزارش خبرنگار ایرنا، با توجه به تغییرات اقلیمی در دهه های اخیر نباید از مسوولیت اجتماعی افراد غافل شد بلکه باید با یادآوری و آگاهی بخشی در مورد این مهم و همچنین اصلاح شیوه مصرف مانع گسترش و تعمیق بحران آب شد.

---

بازار

---

عبور از بحران کم‌آبی به عنوان یک چالش جدی نیازمند همکاری همه‌جانبه دولت، کشاورزان و مردم است که می توان با به‌کارگیری روش‌های علمی و کارشناسی مصرف آب در بخش کشاورزی به عنوان مصرف کنندگان بیش از ۷۰ درصد منابع آبی کشور از بحران‌های آینده جلوگیری کرد.

شهرستان بروجرد با توجه به اینکه از منابع آب شرب پایدار بهره مند نبوده نیز با مشکلاتی در این حوزه روبرو است به طوری که در اولین شورای حفاظت از منابع آب شهرستان در سال جاری با توجه به کاهش محسوس بارندگی در سال زراعی جاری انسداد چاه‌های غیرمجاز، آگاهی بخشی و اصلاح الگوی کشت و جلوگیری از کاشت محصولات آبدوست به‌عنوان اولویت‌های اجرایی مطرح و تصمیم براین شد روند شناسایی و مسدودسازی این چاه‌ها با جدیت و سرعت دنبال شود.
همچنین در این جلسه مصوب شد که همه مالکان چاه‌های کشاورزی، صنعتی و شرب موظف به نصب کنتور هوشمند حجمی شوند، ممنوعیت کشت محصولات آب‌دوست و برخورد قانونی با چاه‌هایی که اقدام به تغییر کاربری، اضافه‌برداشت، نصب منصوبات غیرمجاز و انتقال آب به اراضی غیرمجاز یا خارج از کروکی و اراضی دیم می‌کنند، از دیگر مصوبات مهم این شورا بود که شامل قطع برق و جمع‌آوری ترانس برق این چاه‌ها نیز می‌شود.

مجموع مشترکان تحت پوشش شرکت آب و فاضلاب شهرستان ۱۴۵ هزار مشترک شهری و روستایی است و ۷۵ درصد آب شرب شهرستان از چاه‌ها تامین می‌شود.

وجود ۱۱۸ حلقه چاه غیر مجاز در بروجرد

معاون استاندار و فرماندار بروجرد در این خصوص با تاکید بر ضرورت مدیریت منابع آبی و حفظ سفره‌های آب زیر زمینی گفت: مدیریت منابع آبی، ممانعت از حفر چاه‌های غیر مجاز، رعایت و اصلاح الگوی کشت باید به صورت ویژه در سطح شهرستان پیگیری شود.
قدرت اله ولدی با اشاره به اینکه مصوبات جلسات مرتبط با مدیریت منابع آب ابلاغ و به صورت ویژه پیگیری خواهد شد، افزود: در زمینه برخورد باحفر چاه‌های غیر مجاز و جلوگیری از کشت محصولات آبدوست باید از ظرفیت های مدیران استانی استفاده کرد.
وی با اشاره به اینکه ۱۱۸ حلقه چاه غیر مجاز در بروجرد وجود دارد، اضافه کرد: باید علاوه بر اینکه دستگاه های مرتبط قاطعانه در این زمینه اقدام می کنند از ظرفیت بخشداران و دهیاران و کمک گرفتن از افراد محلی قابل اعتماد در حوزه اقناع سازی آگاهی بخشی به مردم استفاده شود تا در کنار قاطعیت قانون از نظر اجتماعی نیز زمینه برای ممانعت از حفر چاه‌های غیر مجاز و یا مسدود نمودن چاه‌های غیر مجاز حفر شده، صورت گیرد.

معاون استاندار لرستان با اشاره به اینکه برای آبیاری فضای سبز شهری نباید از آب شرب استفاده شود، بیان کرد: طرح انتقال پساب شهری در بروجرد از قسمت جنوبی شهر به کمربندی شمالی با اعتبار بیش از ۲۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال از نیمه دوم سال گذشته آغاز شده است.

ولدی بیان کرد: در راستای اجرای این طرح حدود هشت کیلومتر لوله‌گذاری و ۲ مخزن یک هزار متر مکعبی برای ذخیره پساب تصفیه‌ شده احداث خواهد شد.

وی بیان کرد: هدف از اجرای این طرح آبیاری ۵۰۰ هکتار فضای سبز و کاهش مصرف آب شرب در آبیاری های شهری، طرح های عمرانی و خدمات شهری است.

فرماندار بروجرد با اشاره به اینکه مدت زمان اجرای این طرح یکسال پیش بینی شده است، اضافه کرد: ️این طرح در آینده باعث حفظ منابع آبی، کاهش هزینه‌های آبیاری و بهبود محیط زیست شهری خواهد شد که به افزایش رفاه و کیفیت زندگی شهروندان کمک می‌کند.

مصرف روزانه ۹۵ هزار لیتر آب در بروجرد

مدیر شرکت آب و فاضلاب بروجرد با اشاره به اینکه میزان مصرف روزانه آب در شهرستان به ۹۵ هزار لیتر رسیده است، اظهار کرد: با توجه به تغییرات اقلیمی و کاهش میزان بارندگی‌ها در سال‌های اخیر با کاهش منابع آبی زیر زمینی مواجه خواهیم شد و با توجه به اینکه در بروجرد منابع ذخیره آب وجود ندارد و تامین آب شرب از چشمه‌ها، سراب‌ها و چاه‌ها انجام می‌شود و سدهای در دست احداث نیز تاکنون به بهره‌برداری نرسیده است برخی روستاها در فصل گرما تا حدودی با کمبود آب مواجه خواهند شد.

امین بهنیا با اشاره به اینکه با مدیریت صحیح و حضور مستمر کارشناسان در روستاهایی که با مشکل کمبود آب مواجه هستند تاکنون مشکلات به حداقل رسیده است، بیان کرد: تانکرهایی نیز به همین منظور در نظر گرفته شده است و صورت نیاز به صورت مستمر آب مورد نیاز روستاها را تامین کنند.

وی اضافه کرد: الگوی مصرف بهینه آب به صورت ۱۴۰ لیتر روزانه برای هر فرد است که ما هم اکنون ۲ برابر آب مورد نیاز را بنا بر این الگو تولید می‌کنیم.

مدیر شرکت آب و فاضلاب بروجرد افزود: برخی مشترکان خارج از الگو آب مصرف می‌کنند که این مصرف می‌تواند به صورت استفاده غیر مجاز و یا زیاد باشد که در هر حالت بنا بر قانون این موضوع مورد پیگیری، بررسی و رسیدگی قرار می‌گیرد.

بهنیا با اشاره به مشکلات مرتبط با کم آبی ادامه داد: در سال های اخیر تعداد روستاهایی که با مشکل کم آبی مواجه بیشتر شده است روستاهای جعفرآباد، انگشته، دهنو، گیجالی بالا و گیجالی پایین، دره مراد، قپانوری، فخر آباد، ملک آباد، قلعه ثمورخان، سرچغا، چپدر، انگشته، دره زاغه بالا، دهکرد، تپه مولا و گوشه محسن بن علی از جمله روستاهایی بودند که در سال های گذشته با تانکر آبرسانی شدند.

وی با تاکید بر رعایت الگوی مصرف و مدیریت مصرف آب یادآور شد: با توجه به محدودیت‌هایی که در تعداد تانکرهای آبرسانی وجود دارد به خصوص در فصل گرمای سال نیازمند مشارکت و همکاری بیشتر مردم هستیم تا با مشکلاتی از قطعی یا کاهش افت فشار مواجه نشویم.

مدیر شرکت آب و فاضلاب بروجرد افزود: فعالیت‌هایی که نیازمند استفاده حجم بیشتری از آب هستند را از جمله استفاده از ماشین لباسشویی و حمام را باید به خارج از ساعت‌های اوج مصرف موکول کرد تا فشار روی شبکه به حداقل برسد، نصب سایبان برای کولر و استفاده از شیرهای کاهنده مصرف از دیگر مواردی است که رعایت آنها در مصرف بهینه آب کمک کننده است.

بهنیا با اشاره به اینکه بروشورهای آموزشی با محور مصرف بهینه آب چاپ و منتشر خواهد شد، گفت: بهتر است آبیاری باغچه‌ها در شب‌ها که تبخیر به حداقل می‌رسد، انجام شود.

وجود ۹۵۲ حلقه چاه کشاورزی در بروجرد
مدیر منابع آب بروجرد با اشاره به اینکه ۲ محدوده بروجرد و اشترینان به ۲ دسته منابع آب زیرزمینی و سطحی تقسیم بندی می شود، بیان کرد:‌ در محدوده مطالعاتی بروجرد یک هزار و ۴۵۴ حلقه چاه حفر شده دارای مجوز وجود دارد که از این تعداد ۷۲ حلقه مخصوص چاه‌های آب شرب، ۹۵۲ حلقه کشاورزی و ۴۲۹ حلقه صنعتی با حجم تخلیه سالانه ۱۶۰ میلیون متر مکعب است.
حمزه حسنوند اظهار کرد: نصب کنتور هوشمند در دستگاه‌های اجرایی، صنعتی و کشاورزی جدی گرفته شود و برای مدیریت منابع آب همه دستگاه‌ها ملزم به نصب کنتور هوشمند بر روی چاه‌ها شوند.
وی یادآور شد: بیش از ۲۰ حلقه چاه غیرمجاز سال گذشته در بروجرد مسدود شده‌ همچنین در این مدت دستگاه های کنتور هوشمند نصب شده است.
مدیر منابع آب بروجرد با اشاره به اینکه ۹۰ درصد چاه‌های غیرمجاز در بخش شیروان است، ادامه داد: برای مسدودکردن چاه‌های غیرمجاز نیاز به همراهی دستگاه قضایی و نیروی انتظامی است.
حسنوند افزود: شهرستان بروجرد دارای یک هزار و ۱۱۰ دهنه چشمه، با ۹۵ میلیون مترمکعب تخلیه آب در سال و یک هزار و ۱۰۰ رشته قنات با حجم تخلیه ۳۰۰ میلیون مترمکعب آب در سال وجود دارد.

مدیریت منابع آب لازمه توسعه پایدار
با وجود تغییرات اقلیمی و تغییر الگوی بارش باران و این احتمال که امسال سال گرم تری در پیش باشد و با کمبود منابع آبی هم در سطح کشاورزی و هم در میزان آب شرب در بسیاری از نقاط کشور مواجه می شویم، کارشناسان بر ضرورت مدیریت صحیح منابع آب با استفاه از فناوری های نوین به عنوان بخشی از توسعه پایدار تاکید می کنند.

عضو هیات علمی دانشگاه آیت الله بروجردی در این باره گفت: مدیریت صحیح منابع آبی، نه‌تنها یک نیاز فوری بلکه بخشی از رویکرد کلان توسعه پایدار است که باید در تمام بخش‌های مصرف، به‌ویژه کشاورزی مورد توجه قرار گیرد.
مهدی کماسی اظهار کرد: در بسیاری از مناطق کشور، همچنان از روش‌های سنتی و ناکارآمد آبیاری استفاده می‌شود که منجر به هدررفت بخش قابل‌توجهی از منابع آبی خواهد شد، یکی از مهم‌ترین راهکارهای کاهش فشار بر منابع آبی، استفاده از فناوری‌های نوین در مدیریت مصرف است.
وی بیان کرد: سامانه‌های هوشمند آبیاری، استفاده از حسگرهای رطوبتی، توسعه کشت‌های کم‌آب‌بر و بهره‌گیری از مدل‌های بهینه‌سازی منابع، از جمله اقداماتی است که می‌تواند تاثیر بسزایی در بهبود بهره‌وری آب در کشاورزی داشته باشد.
عضو هیات علمی دانشگاه آیت الله بروجردی بر اهمیت مدیریت سبز در استفاده از منابع آب تاکید کرد و ادامه داد: اجرای روش‌ هایی نظیر استفاده از پساب تصفیه‌شده، جمع‌آوری و بهره‌گیری از آب‌های سطحی و توسعه سیستم‌های آبیاری تحت فشار، علاوه بر کاهش مصرف، به حفظ منابع آبی برای نسل‌های آینده کمک خواهد کرد.
کماسی اضافه کرد: توسعه پایدار در بخش کشاورزی زمانی معنا پیدا می‌کند که الگوهای مصرفی نه‌تنها از منظر اقتصادی بلکه از دیدگاه زیست‌محیطی نیز بهینه‌سازی شود.
وی همچنین به نقش همکاری‌های بین‌ بخشی در مدیریت بحران آب اشاره کرد و گفت: یکپارچه‌سازی اطلاعات و سیاست‌ گذاری‌ های مبتنی بر داده‌های علمی، شرط لازم برای کاهش هدر رفت منابع محسوب می شود و ضروری است که دانشگاه‌ها، نهادهای دولتی و بخش خصوصی در راستای تدوین سیاست‌های پایدار و اجرای پروژه‌های کارآمد با یکدیگر تعامل داشته باشند.
کماسی اضافه کرد: توسعه پایدار تنها زمانی محقق می‌شود که در کنار ملاحظات اقتصادی و اجتماعی، موضوعات زیست‌محیطی نیز در تصمیم‌گیری‌ها لحاظ شوند.
وی با اشاره به ضرورت تغییر نگرش عمومی نسبت به مصرف ادامه داد: فرهنگ‌سازی و آموزش، نقش کلیدی در مدیریت منابع آب دارد و برای کاهش بحران کم‌آبی، نه‌تنها به فناوری بلکه به تغییر رفتار مصرف‌کنندگان نیز نیاز داریم.
عضو هیات علمی دانشگاه آیت الله بروجردی یادآور شد: آگاهی‌بخشی به کشاورزان، استفاده از مشوق‌های اقتصادی برای روش‌های نوین آبیاری و نظارت دقیق بر میزان مصرف، می‌تواند گام‌های موثری در این راستا باشد.
کماسی با تاکید بر اهمیت پژوهش‌های علمی و توسعه فناوری‌های نوین در حوزه مدیریت منابع آب اظهار کرد: ‌سرمایه‌ گذاری در تحقیقات علمی و استفاده از مدل‌های مدیریتی پیشرفته می‌تواند به تدوین راهکارهای عملی برای کاهش مصرف و افزایش بهره‌وری منجر شود.
وی بیان کرد: بحران کم‌آبی یک چالش جهانی محسوب می شود که نیازمند اقدامات بلندمدت و برنامه‌ریزی‌شده است که با هم‌افزایی میان دانش، فناوری و تجربه‌های عملی می‌توان آینده‌ای پایدار برای منابع آبی کشور رقم زد.

ایران با بحران جدی کم آبی مواجه است که بروجرد نیز از آن مستثنی نیست، هدررفت آب در بخش کشاورزی به دلیل روش‌های سنتی آبیاری، حفر چاه‌های غیرمجاز و کشت محصولات آب‌بر، وضعیت را وخیم‌تر کرده است، فرونشست زمین در بیش از ۳۸۰ شهر و بحران در ۷۰ درصد از دشت‌های کشور این معضل را بحرانی‌تر نشان می‌دهد.

بنابراین گذر از بحران آب در ایران و بروجرد، مستلزم یک اقدام ملی و فراگیر است که در آن مدیریت صحیح منابع، اصلاح الگوی کشت، به‌کارگیری فناوری‌های نوین و تغییر نگرش عمومی به‌طور همزمان باید مورد توجه قرار گیرد، بدون این هم‌افزایی آینده‌ منابع آبی کشور با خطر جدی مواجه خواهد بود.