«گلچینان تا گلغلتان» پاسداشت دومین میراث معنوی کشور در دامغان

ایرنا/ آیین تاریخی «گلغلتان» هر ساله نیمههای اردیبهشت، امیریه «شهر مهربانیها» در شهرستان دامغانِ استان سمنان را عطرآگین میکند. امسال ضمن آمادگیهای همهجانبه، این رویداد دلانگیز با آیین گلچینان و همایش علمیِ نقش دارویی گل محمدی همراه شده تا به جایگاه ملی خود نزدیکو نزدیکتر شود.
اردیبهشت موسم بازشدن شکوفههای گلهای محمدی و عطرآگینشدن باغها و خانهها از رایحهای است که نام متبرک حضرت رسول اکرم(ص) را بر آن نهادهاند.
به همین مناسبت، آیینی تاریخی به یادگار مانده است که به عنوان دومین میراث معنوی کشور(پس از نوروز) و نخستین میراث معنوی استان سمنان شناخته میشود.
این آیین «گلغلتان» در شهر امیریه دامغان است. همایشی که هر ساله با شور و نشاط و مهماننوازی ویژه اهالی برگزار میشود و مهمانان زیادی از نقاط مختلف کشور را به این شهر میکشاند و رخدادی اردیبهشتی را به نام فرزندان دلبندشان رقم بزنند.
گلغلتانِ نوزاد همه ساله در فصل برداشت گل محمدی با نام امیریه دامغان معروف به «شهر مهربانیها» گره خورده است. امیریه در شهرستان دامغان این روزها برای میزبانی از گردشگران از بسیاری از شهرهای مختلف آماده است.
فواید گلغلتان بر سلامت نوزادان
در باور اهالی منطقه، غلتاندن نوزاد زیر یکسال در میان برگهای گل محمدی، سبب حفظ طراوت و شادابی و دورماندن از بیماریهای مختلف به ویژه آلرژی و حساسیتهای فصلی میشود.
زنان کهنسال این منطقه می گویند غلتاندن نوزادان در میان برگهای گل محمدی از چروکشدن پوست بدن کودک جلوگیری و کودک را خوشرو، چاق و سرحال میکند.
اهالی دیرسال امیریه دامغان انجام این آیین را از زمان خردسالی به یاد دارند که بر این اساس، آیین گلغلتان از نسل های پیشین به یادگار مانده و از جمله میراث معنوی ناملموس شهرستان دامغان و استان سمنان به شمار میرود.
ثبت ملی «گلغلتان امیریه» به عنوان دومین میراث معنوی کشور
جشنواره گلغلتان در سال ۱۳۸۹ با شماره ثبت ۱۷۷ به عنوان «نخستین اثر معنوی استان سمنان» و «دومین اثر معنوی کشور» بعد از عید باستانی نوروز، در فهرست آثار ملی ثبت شده است.
امیریه شهری با بیش از سه هزار نفر جمعیت در ۲۰ کیلومتری شهر دامغان و ۹۰ کیلومتری مرکز استان سمنان قرار دارد و خاستگاه جشنواره ملی گلغلتان است.
هرساله در نیمههای اردیبهشت و موسم شکوفاشدن هرچه بیشتر گلهای محمدی، امیریه میزبان این آیین دوستداشتنی با حضور نوزادان و خانوادهها از نقاط مختلف کشور است.
سلامت و تبرک، در دورهمی خانوادهها بر مدار نوزادان دلبند
این آیین جشنی خانوادگی و دورهمی دوستداشتنی با محوریت عزیزان دلبند خانوادههاست. مانند همه آیینهای تاریخی و فرهنگی ایرانزمین، گلغلتان دامغان نیز رویدادی است که فرصتی برای جمعشدن خانوادهها، دید و بازدیدها، آشنایی و پیوندِ دوستیهای جدید فراهم میکند.
هر ساله خانوادهها با لبی خندان، دلی خوش و با دستی پر از عکسهای یادگاری از شادی فرزند دلبندشان، غوطهور در میان گلهای محمدی، از آیین گلغلتان دامغان بازمیگردند و خاطره خوش این رویداد را تا مدتها در ذهن دارند.
کودکانِ امروز نیز فرداها وقتی بزرگتر میشوند با نگاه دوباره به این عکسها آیینی را به خاطر میآورند که در پی قرنها به یادگار مانده و به لطف برگزارکنندگان و همراهی خانوادهها، شور و نشاطی ماندگار را رقم زد و تصاویری دوستداشتنی و دلربا به یادگار گذاشت.
امیریه ۱۷ تا ۱۹ اردیبهشت میزبان آیین گلغلتان
دبیر شانزدهمین جشنواره ملی «گلغلتان» ایران در شهر امیریه دامغان گفت: هفدهم تا نوزدهم اردیبهشت ۱۴۰۴ جشنواره ملی گلغلتان با بیش از ۲۰ برنامه فرهنگی و هنری برگزار میشود.
مصطفی فوادیان بیان کرد: جشنواره «گلغلتان» آیینی اردیبهشتی شهر امیریه دامغان است که هرساله در قالب آیینی سنتی و کهن برگزار میشود و نوزادان در آغوش گلها غلتمیخورند تا جسم و جانشان معطر، مطهر و متبرک شود.
شهردار امیریه اضافه کرد: آیین گلغلتان امسال هفدهم اردیبهشت همزمان با افتتاح نمایشگاه صنایع دستی و سوغات آغاز میشود و طی سه روز با برنامههای مختلف پذیرای شهروندان، مسافران و گردشگران است.
همایش شناسایی نقش دارویی گلها، تقویت پشتوانه علمی گلغلتان
وی تصریح کرد: اجرای آیین گلچینان، برگزاری جشنواره غذاهای سنتی، برپایی جشن و اهدای جوایز، برگزاری همایش علمی مرتبط با گل محمدی و گلغلتان، برگزاری جشنواره آوا و نغمههای محلی و اجرای آیین گلغلتان از برنامههای شانزدهمین دوره از این جشنواره معنوی است.
فوادیان با اشاره به اینکه برگزاری همایشهای علمی اقدامی موثر برای معرفی بهتر جشنوارههای بومی و فرهنگی است، گفت: برای نخستین بار همایش علمی گلغلتان با موضوع «نقش دارویی گل محمدی و نقش آن در سلامت نوزاد» در حاشیه جشنواره برگزار میشود و هدف از برگزاری این همایش، نشان دادن نقش جشنوارههای فرهنگی و بومی بر توسعه جوامع محلی است.
وی بیان کرد: همچنین جشنواره آوا و نغمههای محلی نیز به منظور معرفی بهتر آواهای ماندگار شهر امیریه، شهرستان دامغان و استان سمنان به مخاطبان است.
پیشبینی برپایی بیش از ۵۰ غرفه صنایع دستی و سوغات
فوادیان اضافه کرد: نمایشگاه صنایع دستی، سوغات محلی، دستبافتهها، غذاهای سنتی و شیرینی، با هدف معرفی محصولات منطقه از صبح چهارشنبه هفدهم اردیبهشت افتتاح میشود و با برگزاری اختتامیه در روز جمعه نوزدهم اردیبهشت به کار خود پایان میدهد.
وی افزود: در نظر داریم تا به منظور ایجاد شرایط مناسب برای اجرای آیین گلغلتان، سالن مجزایی برای این امر مهیا شود تا نوزادان و خانوادهها در آرامش بهتر و بیشتری از این آیین سنتی بهرهمند شوند.
فوادیان تصریح کرد: پس از برگزاری جشنواره، دبیرخانه جشنواره آمادگی دارد تا به مدت ۱۰ روز و تا اواخر اردیبهشت، آیین گلغلتان را در خانههای شهر امیریه ادامه دهد و خانوادهها میتوانند به دبیرخانه مراجعه و این آیین سنتی را به ویژه در خانههای سنتیِ پیشبینیشده اجرا کنند.