لرستان خسته از سیل و تشنه از خشکسالی

ايرنا

بروزرسانی 1404/02/23 - 10:10

ایرنا/ لرستان از دیر باز جزو استان‌های غیرساحلی پربارش کشور بوده تا جاییکه در دهه‌های گذشته میزان رواناب‌ها در این دیار تا ۱۲ میلیارد مترمکعب تخمین زده شد، اما استفاده‌ای در راستای سدسازی از این نعمت خدادادی صورت نگرفت و حالا لرستان تابستان‌ها تشنه لب نظاره‌گر خسارات به جا مانده از سیل زمستان است.

حدود ۲ هزار و ۵۰۰ کیلومتر رودخانه دائمی و فصلی در لرستان وجود دارد، دیاری که به سرزمین چشمه ها و آبشارها شهره شده متاسفانه سهم بسیار اندکی از سدسازی داشته است تا جاییکه تمام ۶ سد فعال آن با حجم ذخیره ۲۰۸ میلیون مترمکعب، به اندازه نیمی از یک سد در برخی استان ها ظرفیت ندارد.

خسارت ۱۰ هزار میلیارد تومانی سیل در سال ۹۸ و خسارات متعدد در بارش های سیل آسای اسفند و فروردین همه ساله در لرستان ثبت شده اما تاکنون سهم استان از این نعمات، تنها خرابی بوده و با توجه به خروج این آب ها و عدم ذخیره سازی مناسب، در تابستان نیز دست سدها خالی و زمین ها تشنه است.

تداوم این روند طی سالیان سال، در سهم اندک اراضی آبی لرستان ثابت می شود، در حالیکه متوسط زمین های کشاورزی آبی در ایران حدود ۴۵ اما در لرستان ۲۳ درصد است و ۸۰۰ هزار هکتار خاک حاصلخیز این دیار، چشم به بارندگی ها دارد به شرطی که سیل نشود و همچون آواری بر آرزوی کشاورزان فرود نیاید.

نبود سد، عدم بهره وری از رواناب ها و خروج سیلابی خسارت بار آنها، موجب شده تامین آب شرب، کشاورزی و صنعت استان در تابستان ها از منابع زیرزمینی جبران شود و همین امر هم کسری مخازن را به همراه داشته است.

کسری سالانه ۱.۲ میلیارد مترمکعب از آبخوان ها

به گفته مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری لرستان برداشت بی رویه از آبخوان‌ها سالانه به طور متوسط موجب کسری ۱.۲ میلیارد مترمکعب از مخازن آب زیرزمینی استان شده است.

شیرزاد نجفی در این خصوص به ایرنا توضیح داد: لرستان با میانگین بارندگی ۵۵۰ میلیمتر در دهه اخیر با کاهش ۳۰ درصدی بارش و افزایش یک درجه ای دما مواجه شد.

وی اظهار داشت: این تغییرات همراه با برداشت بی‌رویه از آبخوان ها معادل سالیانه ۱.۲ میلیارد متر مکعب کسری مخزن، استان را در معرض خطر خشکسالی ساختاری قرار داده است، بنابراین طرح های آبخیزداری باید با جدیت در لرستان اجرایی شود.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری لرستان یادآور شد: نتایج نشان می دهد اجرای پروژه آبخیزداری می تواند ذخیره آب زیرزمینی را تا ۲۵ درصد افزایش و تلفات خاک را تا ۴۰ درصد کمتر کند، بنابراین آبخیزداری در لرستان نه تنها به عنوان یک راهکار فنی، بلکه استراتژی توسعه پایدار شناخته می شود.

نجفی یادآور شد: با توجه به کاهش بارش ها، احتمال خشک شدن رودخانه کشکان در آینده و افزایش برداشت غیر مجاز، اجرای طرح های آبخیزداری و سدسازی همراه با مشارکت جوامع محلی و استفاده از فناوری های نوین ضروری است، چراکه این اقدامات علاوه بر حفظ آب و خاک، تنوع زیستی منحصربه فرد لرستان را نیز محافظت می‌کند.

چشمه ها و رودخانه های لرستان هم حال و روز بهتری ندارند و آنگونه که مدیرعامل شرکت آب منطقه ای می گوید خشکسالی بی سابقه و بحران جدی آب در انتظار تابستان گرم امسال است.

۱۲ رودخانه لرستان در آستانه خشکی کامل

داریوش حسن نژاد در این خصوص به ایرنا گفت: بسیاری از رودخانه‌های اصلی لرستان به دلیل بهره‌برداری زیاد، کاهش بارندگی و استفاده غیرمجاز از موتور تلمبه‌ها در بالادست در شرف خشک شدن قرار دارند و در صورت ادامه این روند، تابستان امسال با بحران جدی کم‌آبی مواجه خواهیم بود.

وی با هشدار نسبت به کاهش شدید ورودی آب به رودخانه‌های استان اظهار داشت: وضعیت آبدهی رودخانه‌های لرستان بسیار نگران‌ کننده است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای لرستان تصریح کرد: رودخانه‌هایی مانند چم زمان ازنا، تیره مروک، بیاتان، سیلاخور، هرود و چغلوندی پایین دست سد ایوشان، کاکاشرف، مادیان رود پلدختر، قلعه نصیر، چمشک و افرینه پلدختر، بادآور نورآباد و دیگر رودخانه‌ها به دلیل بهره‌برداری بالادست،کاهش چشمگیر بارندگی‌ها وکاهش شدید آبدهی در آستانه خشکی کامل قرار دارند.

حسن نژاد افزود: یکی از عوامل مهم در تخریب منابع آبی و زیست‌بومی استان، استفاده غیرمجاز و بدون کنترل از موتور تلمبه‌ها در بالادست رودخانه‌ها است که به محیط زیست و موجودات زنده آسیب جدی وارد می‌کند.

این سخنان در حالی است که اگر رواناب های زمان بارندگی در لرستان به درستی مهار و ذخیره می شد، هجوم کشاورزان و بهره برداران مختلف به منابع آب رودخانه ای و استقرار موتور تلمبه های متعدد کاهش می یافت و حالا به جای کشیدن شیره جان حیات از بستر رودخانه، ذخیره های سد برای این مصارف بکار گرفته می شد.

حالا که خشکسالی هر سال بیشتر می شود، عدم مهار آب های سطحی و ضعف زیرساخت سدسازی به مساله جدی در لرستان تبدیل شده است تا جایی که نماینده مردم پلدختر و معمولان در مجلس شورای اسلامی نیز در گفتگو با ایرنا بر آن صحه گذاشت و عنوان کرد این موضوع یکی از موارد جدی مطرح شده در دیدار اخیر با رییس جمهور بود.

موضوع آب به پاستور رسید

سیدحمیدرضا کاظمی افزود: مردم لرستان به دلیل عدم بهره‌وری از آب‌های سطحی در فصل سرد با سیل شدید مواجه و در تابستان نظاره‌گر خسارت‌های به جامانده از سیل و خشکسالی هستند به نحوی که بهار و زمستان سیلاب خرم آباد، پلدختر، ویسیان و چگنی را در می نوردد ولی تابستان تشنه لبان از خشکسالی بر آثار به جا مانده از سیل می نگریم.

وی اظهار داشت: لرستان پنجمین استان آبی کشور است، اما تنها ۲۳ درصد اراضی کشاورزی آن آبی شده که نه تنها سودی از این منابع ندارد، بلکه باعث خسارت جدی و سیلاب در پایین دست مثل خوزستان می شود .

نماینده پلدختر و معمولان در مجلس شورای اسلامی با اشاره به دیدار اخیر استاندار و مجمع نمایندگان استان با رییس جمهور اضافه کرد: در این دیدار بر مشکلات جدی حوزه آب و خشکسالی لرستان اشاره شد و رییس جمهور نیز تاکید کرد، چنانچه برخی موضوعات از جمله آب به سرانجام برسد، توسعه فراهم خواهد شد.

آخرین خبر لرستان در اینستاگرام :
https://instagram.com/lorestan_todayy