میراث ماندگار محمد قاضی در ترجمه؛ از دن کیشوت تا زوربای یونانی

ایرنا/ سنندج- ایرنا- استادان دانشگاه در همایش «محمد قاضی و ترجمه» در سقز بر این نکته تاکید کردند که او نه فقط یک مترجم بلکه اندیشمندی بود که با نگاه اجتماعی، در آثار خود از دن کیشوت تا زوربای یونانی، ترجمه را به ابزاری برای پیشرفت فرهنگی تبدیل کرد.

به گزارش ایرنا، نشست «محمد قاضی و ترجمه» در سه محور ادبیات، رسانه و زبان شناسی و با حضور قشرهای مختلف مردم، ادیبان و دانشجویان مترجمی زبان انگلیسی به همت دانشگاه پیام نور مرکز سقز، کتابخانه عمومی و خانه مطبوعات و رسانه های شهرستان سقز شامگاه یکشنبه در سالن اجتماعات کتابخانه عمومی سقز برگزار شد.

---

بازار

---

در این نشست که سه ساعت به طول انجامید؛ شهباز محسنی، دکتری زبان و ادبیات فارسی با محور جایگاه محمد قاضی در ترجمه، بهزاد احمدی، دکتری زبان‌شناسی با عنوان؛ ترجمه قاضی، قاضی ترجمه و ابراهیم محمدحسینی، دکتری مدیریت رسانه پیرامون معیارهای محمد قاضی و روزنامه‌نگاران به دیدگاه های خود پرداختند.

محمد قاضی ۱۲ مرداد سال ۱۲۹۲ در شهر مهاباد بدنیا آمد و در ۲۴ دی ماه ۱۳۷۶ در بیمارستان دی تهران درگذشت و در مقبره الشعرای مهاباد به خاک سپرده شد؛ او نویسنده و مترجم آثاری چون دن کیشوت و زوربای یونانی و شازده کوچولو به زبان فارسی است.

بهزاد احمدی از اساتید دانشگاه و دکتری زبان شناسی در این نشست، اظهار کرد: بر اساس مطالعات ترجمه و بررسی ترجمه های محمد قاضی، این شخصیت چیره دست، ساختار ساز، معادل ساز، زبان ساز، دوران ساز و اندیشه ساز بوده است.

وی اضافه کرد: وفاداری به روح متن، توانش و دانش زبانی، تاثیر ترجمه های وی بر محیط اجتماعی، غنی از لحاظ دانش ادبی، تسلط بر زبان فارسی، توجه به روانشناسی زبان و رعایت چندصدایی، از دیگر ویژگی ها ترجمه های فارسی محمدقاضی است.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه محمدقاضی، پدر ترجمه نوین فارسی است، ادامه داد: دانشجویان رشته مترجمی می توانند از دیدگاه های مختلف از جمله عاملیت ترجمه در ورود علم روانشناسی، معادل یابی و ساختارسازی و سایر دیدگاه های مطرح در مطالعات ترجمه به بررسی ترجمه های قاضی و یا مقایسه ترجمه های آثار وی با سایر ترجمه های مترجمان بپردازند.

وی بیان کرد: باید در رشته های زبان انگلیسی مبحثی برای تحلیل و بررسی آثار مترجمان بزرگ مانند محمد قاضی گنجانده شود و ترجمه های قاضی به عنوان سنجه های ترجمه، پیکره بندی ماشین ها و نرم افزارهای ترجمه مورد استفاده قرار گیرد.

ترجمه های قاضی، نیم قرن به عنوان ترجمه برتر در ایران مطرح بوده است

شهباز محسنی دکتری زبان و ادبیات فارسی و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مهاباد هم در این نشست اظهار کرد: ترجمه های محمدقاضی، نیم قرن به عنوان ترجمه برتر در ایران، مطرح بوده است.

شهباز محسنی با بیان اینکه پرسشگری، دغدغه مندی و مساله محوری در مراکز آموزشی و دانشگاهی عامل مهمی برای پیشرفت، ترویج و تولید علم است، بیان کرد: محمد قاضی همواره دغدغه پیشرفت و پاسخگویی به نیازهای فرهنگی جامعه را داشته است.

وی با بیان اینکه محمد قاضی قبل از آنکه مترجم زبردست باشد، شاعر توانمندی بوده است، ادامه داد: وی اشراف مناسبی بر حوزه ادبیات فارسی داشته است و به دلیل ترجمه آثار زیاد از زبان های غیر فارسی، وی را روزنه ای بر روی باغ مغرب زمین توصیف کرده اند.

کار ترجمه و روزنامه نگاری، خیر اجتماعی است

ابراهیم محمدحسینی، دکترای مدیریت رسانه هم در این نشست با بیان اینکه در این گفتار از ۲ نظریه مسئولیت اجتماعی و عینیت در روزنامه نگاری و مترجمی استفاده شده است، بیان کرد: دفاع از اجتماع، حفظ بی‌طرفی، احترام به مخاطب، پرداختن به اصل حقیقت موضوع، روشنگری برای افکار عمومی، تعهد به خواننده و اجتماع و دموکراسی، احترام به آزادی‌های شهروندان، ضرورت جدایی بین مترجم و روزنامه‌نگار با موضوع، تاثیر ندادن احساسات و پیش‌داوری‌ها و تمایلات و علاقه‌های شخصی، حقیقت‌جویی و صحت گرایی، احترام به حیثیت فردی و احساس مسئولیت در برابر مصالح عمومی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین اصول حرفه‌ای رشته روزنامه‌نگاری و مترجمی، است که قاضی بر آن پایبند بوده است.

ابراهیم محمدحسینی گفت: آن‌چنان که مترجمان حرفه‌ای در کارشان، ترجمه را چون یک خدمت و تعهد به اجتماع می‌دانند، در اصول حرفه‌ای روزنامه‌نگاری هم خبر چون خیر اجتماعی، نگریسته می‌شود و آنان به ارزش‌های جهانی احترام می‌گذارند و اساسا اعتبار حرفه روزنامه‌نگاری به حقیقت‌گویی، صحت اطلاعات، احترام به حقوق و آزادی‌های شهروندان و استفاده از ابزارهای مناسب و مشروع برای کسب و جمع‌آوری اطلاعات بستگی دارد.

وی بیان کرد: در میثاق اخلاق حرفه‌ای روزنامه‌نگاران هم بر توجه به خبر به منزله یک خدمت اجتماعی و نه یک کالای بازرگانی، توجه ویژه روزنامه‌نگاران به صحت عمل حرفه‌ای خویش، احترام خاص به ارزش‌های جهانی بشریت؛ دموکراسی و حقوق بشر و در اصول بین المللی اخلاق حرفه ای روزنامه نگاری هم بر مسئولیت اجتماعی روزنامه نگار، احترام به ارزش های جهانی و تنوع فرهنگ ها، دفاع از صلح، دموکراسی، حقوق بشر، پیشرفت اجتماعی، امحای جنگ و سایر مصایب فرار روی بشر تاکید شده است.

محمدحسینی ادامه داد: تعهد به عینیت، حقیقت و اهداف اجتماعی و انسانی و مسئولیت اجتماعی، از جمله معیارهای مترجمان و روزنامه‌نگاران بوده است و قاضی به‌عنوان یک مترجم، در عمل به حرفه، وظیفه خود را دفاع از آزادی، دموکراسی، روشنگری و آنها وظیفه هر انسان قلم‌زنی دانسته است و روزنامه‌نگاران نیز به‌عنوان یکی از قلم‌زنان، در عمل به شغل و حرفه، اهدافی غیر از این ندارند.

وی یادآور شد: بر اساس پژوهش های انجام شده؛ رازداری، وفاداری به متن، بی‌طرفی، تعهد به حرفه؛ پایبندی مترجم به هنجارهای فرهنگی، اجتماعی و مکانی و زمانی در یک جامعه و پذیرفتن مسئولیت اجتماعی از جمله شاخص‌های حرفه مترجمی به شمار می رود که محمدقاضی آنها را رعایت کرده است.