کشف شواهد کم‌سابقه‌ای از بهره‌برداری انسان از منابع دریایی در سواحل مکران

مرتضی حصاری، رئیس تیم کاوش با اعلام این خبر گفت: در جریان کاوش‌ها، یک قلوه‌سنگ تخت با دو سوراخ عمدی در یک انتها کشف شد که احتمال می‌رود وزنه تور ماهی‌گیری یا لنگری کوچک بوده باشد. در نزدیکی این شیء، دو دست‌افزار سنگی با ویژگی‌های فنّاوری دوره پارینه‌سنگی نیز به دست آمده است.

این باستان‌شناس با اشاره به اهمیت این یافته‌ها افزود: قرابت میان شیء سوراخ‌شده و ابزارهای سنگی ساخته‌شده با کوبه سخت ــ که مشخصه دوره پارینه‌سنگی است ــ پرسش‌هایی بنیادین درباره زمان آغاز دریانوردی و نحوه بهره‌برداری جوامع کهن از منابع دریایی در این منطقه مطرح می‌کند.

وی تأکید کرد: هرچند ابزارهای سنگی با جلای بیابانی ضخیم نشان‌دهنده قدمتی بسیار زیاد هستند، اما قلوه‌سنگ سوراخ‌شده، الگوهای فرسایشی متفاوتی دارد. این تفاوت‌ها ما را بر آن می‌دارد تا برای دستیابی به نتایج قطعی، مطالعات بیشتری از جمله بررسی ریزساییدگی و تاریخ‌گذاری بستر باستان‌شناسی انجام دهیم.

حصاری خاطرنشان کرد: در هم‌اندیشی با متخصصان مختلف، چندین فرضیه برای این یافته‌ها مطرح شده است. از یک‌سو ممکن است این اشیاء واقعاً به دوران پارینه‌سنگی تعلق داشته و نشانه‌ای از بهره‌برداری جوامع شکارگر-گردآورنده از دریا باشند؛ از سوی دیگر، احتمال وجود بقایای چند دوره فرهنگی در این مکان نیز مطرح است.

به گفته رئیس تیم کاوش، در ترانشه‌ای دیگر در مجاورت محل کشف، قطعات سفالی متعلق به هزاره چهارم پیش از میلاد شناسایی شده که نشان‌دهنده تداوم طولانی‌مدت سکونت یا استفاده از این مکان است.

وی افزود: تا زمانی که شواهد دقیق‌تری در دست نباشد، نمی‌توان با اطمینان از انتساب این اشیاء به دوران پارینه‌سنگی سخن گفت، اگرچه داده‌های فعلی بسیار امیدبخش و ارزشمندند.

حصاری با تأکید بر لزوم انجام پژوهش‌های منسجم و میان‌رشته‌ای اظهار کرد: ما در حال بررسی‌های تخصصی برای شناخت دقیق‌تر رابطه این اشیاء با یکدیگر و با لایه‌های باستان‌شناسی هستیم. به‌طور کلی، یافته‌های فصل میدانی اخیر، چشم‌انداز تازه‌ای برای شناخت تاریخ دیرین دریانوردی در سواحل مکران گشوده و می‌تواند جایگاه این منطقه را در مطالعات پیش از تاریخ جنوب شرق ایران تقویت کند.