جهاد مجازی در جنگ روانی/ روسفیدی وطن در سیاهنمایی دشمن

ایرنا/ دشمنان با بهرهگیری از ابزارهای رسانهای و جنگ روانی به دنبال ناامیدی هستند، اما در همین شرایط، جریان آگاه با تکیه بر امیدآفرینی و تبیین واقعیتها، جهادگونه در برابر موج سیاهنمایی ایستادهاند؛ تلاشی که مصداقی از روسفیدی وطن در میدان نبرد نرم محسوب میشود.
در سالهای اخیر، عرصه جنگها دچار تحول بنیادین شده و میدان نبرد از مرزهای جغرافیایی به میدانهای رسانهای و روانی منتقل شده است لذا دشمنان جمهوری اسلامی ایران با بهرهگیری از ظرفیت فضای مجازی، رسانههای معاند و شبکههای اجتماعی، تلاش دارند با انتشار شایعات، اخبار جعلی و القای حس ناکارآمدی، روحیه عمومی مردم را هدف قرار دهند و سرمایه اجتماعی کشور را تضعیف کنند.
جنگ روانی مجموعهای از اقدامات هدفمند برای تأثیرگذاری بر افکار، احساسات و رفتارهای شهروندان در زمانهایی است که جامعه با بحرانها یا تغییرات سریع مواجه می شود لذا عدهای تلاش میکنند با انتشار اطلاعات نادرست، شایعات و ایجاد ترس، آرامش عمومی را سلب کرده و موجب تشویش اذهان عمومی شوند.
هدف اصلی جنگ روانی ایجاد ناامیدی، بیاعتمادی و سردرگمی در بین مردم بوده و کارشناسان بر این باور هستند که در چنین شرایطی حفظ آرامش، اهمیت بیشتری پیدا میکند چرا که با افزایش قدرت تحلیل و تصمیمگیری با آرامش میتوانیم اطلاعات را پالایش کرده و بهترین واکنش را انتخاب کنیم.
یکه تازی شایعات در فضای مجازی
در همین خصوص یکی از فعالان فضای مجازی خراسان جنوبی معتقد است که در مواجهه با شایعات و مطالبی که در فضای مجازی منتشر میشود ابتدا باید به چشم تردید و شایعه نگریسته شود.
حامد شبانی با بیان اینکه چنانچه موضوعی اهمیت داشت باید به دنبال اثباتش برویم افزود: از همین رو فضای مجازی راهش برای پخش و انتشار شایعات خیلی باز است لذا اکثر اخباری که در فضای مجازی وجود دارد نیاز به اثبات واقع بینانه داشته و اساسا ممکن است نادرست باشد.
وی انتشار محتوای امید بخش در فضای مجازی و رسانه ای کشور را یکی از نیازهای فعلی جامعه برشمرد و ادامه داد: انسان با امید زنده است و انتشار محتوای امیدبخش برای جامعه از نیازهای ضروری و کاربردی بوده چرا که دین هم بر این مسئله تاکید دارد لذا ایجاد امیدواری برای مردم در فضای حقیقی و مجازی حایز اهمیت است.
محتوا قربانی سلیقه
این فعال فضای مجازی با اعتقاد به اینکه در شبکه اجتماعی جذب مخاطب برای تاثیرگذاری موضوعات بسیار مهم است گفت: اما نباید محتوا و اهمیت یک مطلب و اولویت یک موضوع به جذب دنبال کننده و اهمیت دادن به ذائقه مخاطب بیشتر ترجیح داده شود یعنی ما گاهی یک موضوع مهمی را داریم که میدانیم اگر به آن بپردازیم شاید به مذائق بسیاری از مخاطبان خوش نباشد ولی باید حق را بگوییم و ببینیم که در تاثیرگذاری چه مسئله ای اولویت دارد.
وی یادآور شد: اگر قرار است محتوا و اولویت را فدای جذب مخاطب کنیم راه را اشتباه رفته ایم لذا تولید محتوا در فضای مجازی ضمن اینکه باید دارای ماهیت امیدبخشی باشد اثرگذاری آن هم بر مخاطب مهم بوده البته قربانی سلیقه و ذائقه افراد نشود.
شبانی بیان کرد: بیشتر ما در فضای مجازی کاربر معمولی هستیم لذا حتی همان حرفهای ترین کاربرها هم به نظر معمولی هستند پس باید به منابع معتبر و اشخاص صادق رجوع کنند تا در بزنگاهها بتوانند اقدام درستی انجام دهند از همین رو در مطالبی که شک و شبهه وجود دارد استعلام از منابع معتبر گام مهمی بوده که در رفع شک و تردد موثر است.
تیر خلاص شایعات به سلامت روان جامعه
با این وجود عضو انجمن جامعه شناسی ایران ضمن هشدار نسبت به پیامدهای تکرار شایعات، گفت: بازتاب شایعات در سطح فردی و اجتماعی میتواند آرامش روانی جامعه را به شدت تحتتأثیر قرار دهد و حتی به بروز اختلالات رفتاری و ناهنجاریهای اجتماعی منجر شود.
دکتر محمدعلی طالبی اظهار کرد: تکرار شایعه در سطح فردی باعث میشود که مغز فرد، حتی اگر آگاه باشد که محتوای موردنظر شایعه است، به مرور زمان آن را بپذیرد لذا این پذیرش ناخودآگاه، مغز را در وضعیت دفاعی و اضطراری قرار میدهد که حالتهایی همچون فرار، مبارزه یا استرس شدید را فعال میکند پس در نتیجه آرامش روانی فرد را سلب کرده و ممکن است به اختلالاتی مانند بیخوابی و کاهش کیفیت تعاملات اجتماعی بینجامد.
وی با اشاره به اثرات اجتماعی تکرار شایعات افزود: در سطح کلان، جامعه نیز به مرور نسبت به اخبار حساسیت خود را از دست میدهد و دیگر خبری نمیتواند باعث شگفتی یا واکنش جدی شود. این پدیده میتواند زمینهساز بروز رفتارهای هیجانی و ناگهانی در سطح جامعه شود؛ مانند آنچه در گذشته در قالب خریدهای هیجانی یا صفهای غیرمنطقی در پمپبنزینها شاهد بودیم.
این استاد دانشگاه ادامه داد: شایعات نهتنها سلامت روانی افراد، بلکه سلامت سیاسی، اقتصادی و اجتماعی کشور را نیز میتوانند تحتالشعاع قرار دهند.
طالبی با اشاره به نقش پیامهای امیدبخش در مقابله با جنگ روانی، نیز گفت: همانطور که رهبر معظم انقلاب نیز بارها تأکید کردهاند، ناامید کردن مردم بازی در زمین دشمن است از سویی القای حس ناتوانی و بیاعتمادی، ترس را در جامعه تزریق میکند و توان ادامه مسیر را از مردم میگیرد اما در نقطه مقابل، اخبار امیدبخش و مبتنی بر واقعیت، اعتماد عمومی را تقویت کرده و میتواند ثبات اجتماعی را تضمین کند.
وی با ذکر مثالی در این زمینه یادآور شد: در ماجرای توان موشکی ایران، برخی جریانها آن را زیر سوال میبردند اما پس از مشاهده اقتدار دفاعی کشور، بسیاری از مردم احساس امنیت کردند و این نمونهای از تاثیر اخبار مبتنی بر واقعیتهای امیدآفرین است.
پایبندی به رژیم رسانه ای برای دوری از اضطراب
عضو هیات علمی دانشگاه پیامنور بیرجند همچنین در پاسخ به سوالی درباره نحوه مواجهه با اخبار و اطلاعات تأکید کرد: سواد رسانهای نقش بسیار مهمی در تابآوری روانی جامعه دارد لذا باید حتی به چشمان خود نیز شک کرد و تنها به اطلاعاتی که نیاز داریم اکتفا کنیم زیرا دریافت بیش از اندازه اخبار نهتنها کمکی به آگاهی نمیکند، بلکه اضطراب را افزایش میدهد پس همانطور که در تغذیه به چهار یا پنج وعده غذایی محدود هستیم، در دریافت اخبار نیز باید به یک رژیم رسانهای سالم پایبند باشیم.
وی افزود: برای افزایش تابآوری، باید از منابع مختلف خبری بهره گرفت، اخبار را با هم مقایسه و از انحصار رسانهای پرهیز کرد لذا فضای رسانهای باید محیطی امن و قابل اعتماد برای مردم باشد و آموزش سواد رسانهای، باید یکی از راهبردهای اصلی در تقویت تابآوری روانی و اجتماعی جامعه تلقی شود.
طالبی گفت: اگر از همین بستر رسانهای بهدرستی استفاده کنیم، میتوانیم آموزشهای تابآوری، خودمراقبتی و حتی تقویت روحیه اجتماعی را در سطح گستردهای به مردم منتقل کنیم.