صلاتکشی؛ صدای شور آغاز ماه محرم در بشرویه

ایرنا/ حسینیه حاج علیاشرف شهرستان بشرویه میزبان یکی از قدیمیترین و پرشورترین مراسمهای محرم است که هر ساله با اشعار محتشم و آهنگهای سنتی آغاز ماه محرم را با جلال و شکوه اعلام میکند.
در آغازین روز ماه محرم، زمانی که داغ دلهای عاشقان حسین (ع) دوباره جان میگیرد و نسیمهای گرم تابستانی از میان کوچههای سنگی و تاریخی بشرویه عبور میکند، یکی از با شکوهترین آیینهای مذهبی این دیار اجرا میشود.
اینجا در حسینیهای تاریخی، در شهر بشرویه استان خراسان جنوبی، مردان و زنان دیاری که ریشه در تاریخ و سنت دارند، هر ساله با حضور خود در مراسمی که به نام "صلاتکشی" شناخته میشود، از عمق جان عزاداری کرده و آغاز ماه محرم را با شور و اشتیاقی بیپایان اعلام میکنند.
حسینیه حاج علیاشرف، یکی از بناهای باشکوه و منحصر بهفرد این منطقه، مکانی است که در روز اول محرم، در آن مراسمی پرشور و معنوی به وقوع میپیوندد که همه جانها را تحت تأثیر قرار میدهد.
این مکان، در قلب تاریخ و در کنار روایتهای حماسی و مذهبی از دیاری که از دیرباز به سوگ حضرت حسین (ع) نشسته است، به نماد عظمت عزاداریهای محرم تبدیل شده است اما این تنها آغاز داستان است.
حسینیه حاج علیاشرف؛ گنجینهای از تاریخ و معماری
حسینیه حاج علیاشرف، که بیش از ۴۰۰ سال قدمت دارد، بهعنوان یکی از مهمترین آثار تاریخی و مذهبی در بشرویه شناخته میشود. این بنا با معماری به سبک هندی و به شکل هشت ضلعی در دو طبقه ساخته شده و از اولین نگاه، شکوه و زیبایی خود را در دل تاریخ نمایان میکند.
جاذبه این مکان نهتنها در معماری منحصر بهفرد آن است، بلکه در روحی است که در آن جریان دارد. روحی که از سنتهای مذهبی و فرهنگی ساکنان این دیار برخاسته و هنوز هم در هر گوشه آن احساس میشود.
حسینیه حاج علیاشرف، در حقیقت بهعنوان مهد اصلی عزاداریهای محرم در این منطقه شناخته میشود. این مکان که در دوران حکومت شاهرخ خان افشار توسط حاج علیاشرف ساخته و وقف شده است، همچنان بهعنوان یکی از ارکان اصلی مراسمات مذهبی بشرویه بهشمار میرود.
برای اهالی این دیار، این بنا تنها یک اثر تاریخی نیست، بلکه یادآور ارادتها و ایمانهای نیاکان است که در تکتک ستونها و دیوارهای آن نهفته است.
صلاتکشی؛ آیین اعلام رسمی آغاز محرم
در اولین روز از ماه محرم، در ساعات اولیه صبح، حسینیه حاج علیاشرف بهطور نمادین میزبان مراسمی میشود که در تاریخ بشرویه به "صلاتکشی" شهرت دارد. این مراسم که در آن تنها افراد خاصی از سادات و نقبا و خدمه حسینیه شرکت دارند، شکوه و معنویت خاصی به خود میگیرد.
در این روز، در حالیکه چوبدستیهای مخصوص به دست دارند، آنها به پشتبام حسینیه رفته و با خواندن اشعار محتشم، آغاز ماه محرم را با صدای بلند اعلام میکنند.
این مراسم که با صدای چاوشیخوانها و آهنگهای سنتی همراه است، در واقع دعوتی است به سوگ و ماتم، دعوتی که از اعماق دلهای عاشقان حسین (ع) برخاسته است.
این آیین، که قدمتی دیرینه دارد، هیچگاه تغییرات اساسی به خود ندیده است و حتی پس از گذشت قرنها، همانطور که در دوران صفویه و افشاریه برگزار میشده، با همان سبک و سیاق برگزار میشود. بهویژه اینکه این مراسم توسط نقبای مسئول قرائت اعلامیههای آغاز محرم، بهصورت موروثی به نسلهای بعدی منتقل شده است.
در این میان، اشعار محتشم که با آهنگهای خاص خود همراه است، همچنان دلهای عزاداران را بهسوی کربلا و شهادت حضرت حسین (ع) میبرد.
جایی برای همبستگی و وحدت
حسینیه حاج علیاشرف بهعنوان یک مکان مذهبی و تاریخی، بهطور خودکار نقش مهمی در همبستگی و وحدت مردم بشرویه ایفا میکند. در این روزها، مردم از دورترین نقاط شهرستان بهسوی این بنا میآیند تا در مراسم عزاداری شرکت کنند.
زنان و مردان بهطور جداگانه در طبقات مختلف حسینیه جمع میشوند و در کنار هم، به یاد قیام عاشورا و حضرت حسین (ع)، به عزاداری و سوگواری میپردازند.
در این فضا، بهطور عمیقی احساسات جمعی مردم به یکدیگر متصل شده و شور و حال معنوی خاصی در میان عزاداران جاری میشود.
هر ساله در ایام سوگواری ماه محرم، حسینیه حاج علیاشرف بهعنوان یک نقطه عطف برای بسیاری از افراد و خانوادهها به شمار میرود؛ مکانی که در آن، تنها سوگ و حزن نیست، بلکه پیوندهای انسانی و دینی به اوج خود میرسد و مردم در کنار هم با یک زبان واحد، عزاداری میکنند.
میراثی ماندگار از حاج علیاشرف
یکی از بخشهای جالب توجه در تاریخ حسینیه حاج علیاشرف، داستان ساخت این بنا است که از زبان خود حاج علیاشرف نقل شده است.
وی در یک سفر حج، با دیدن مراسم عزاداری در هند، تصمیم میگیرد که حسینیهای مشابه آن را در بشرویه بسازد. این تصمیم با یک رویا و فرمان خاص از سوی پیامبر اسلام (ص) همراه میشود.
حاج علیاشرف که در آن زمان از پادشاه هند طلا و جواهراتی هدیه میگیرد، پس از بازگشت، حسینیهای را در مرکز بشرویه میسازد که نهتنها از نظر معماری، بلکه از لحاظ معنوی نیز به یکی از نقاط کانونی عزاداری در این منطقه تبدیل میشود.
ویژگیهای معماری حسینیه
حسینیه حاج علیاشرف با معماری خاص و منحصر بهفرد خود، یکی از شاهکارهای دوران صفویه است. این بنا در مرکز محله "میانده" قرار دارد و دارای دو ایوان تابستانی و زمستانی است که بهطور شگفتانگیزی برای گذراندن فصول مختلف سال طراحی شده است.
در مرکز حسینیه، حوض آب سرپوشیدهای قرار دارد که علاوه بر استفاده بهعنوان منبع آب شرب، از آن بهعنوان سکوی تعزیهخوانی و عزاداری نیز استفاده میشود.
منبر چوبی این حسینیه، از جنس درخت گلابی و با عبارت "وقف نموند حاج علیاشرف فرزند باقر سنه ۱۱۶۸ ه. ق" حک شده است، همچنان در این مکان قدیمی قرار دارد و یادآور قدمت و تاریخچه این بنا است.
این منبر یکی از ارزشمندترین آثار تاریخی حسینیه به شمار میرود که هماکنون در مراسمات مذهبی و عزاداریهای محرم از آن استفاده میشود.
حسینیه حاج علیاشرف بشرویه نهتنها یک مکان مذهبی و تاریخی است، بلکه بهعنوان یک مرکز فرهنگی و اجتماعی در این منطقه، نقشی حیاتی در حفظ و ترویج سنتهای مذهبی ایفا میکند.
مراسم "صلاتکشی" این حسینیه، که همچنان بهصورت سنتی و بدون تغییر در سبک و سیاق اجرایی برگزار میشود، یک نماد از پیوستگی تاریخی و فرهنگی این دیار است. این مکان، با شکوه و معنویت خاص خود، نهتنها محل عزاداری و سوگواری است، بلکه بهعنوان یادگاری از ایمان، ارادت و وحدت مردم بشرویه، در قلب تاریخ این دیار باقی خواهد ماند.