شیوع بالای کیست هیداتید در چهارمحال و بختیاری

ابراهیم ساعدی، پژوهشگر در نشست خبری ترجمان و تبادل دانش، با اشاره به بررسی صورت گرفته در خصوص ژنوتیپ‌های مختلف اکیتوکوکوس گرانولوزوس ایجادکننده کیست هیداتید انسانی و دامی در چهارمحال و بختیاری اظهار کرد: کیست هیداتید بیماری مشترک میان انسان و دام است که به‌صورت انگلی بوده و عمدتاً از طریق ارتباط مستقیم انسان با حیوانات خصوصاً سگ منتقل می‌شود.

وی تصریح کرد: این بیماری معمولاً در اثر خوردن تصادفی تخم انگل از طریق آب، غذا و سبزیجات به انسان منتقل می‌شود، بنابراین افرادی که بیشتر در تماس با سگ باشند شانس ابتلای بیشتری دارند.

این پژوهشگر عنوان داشت: ایران به‌صورت کلی در منطقه بومی کیست هیداتید قرار دارد و در برخی از مناطق خصوصاً چهارمحال و بختیاری شانس بیشتری برای ابتلاء وجود دارد، در این استان اکثر مردم به شغل دامپروری مشغول بوده و محل ییلاق عشایر نیز هست، بنابراین درصد ابتلای مردم به این بیماری بیشتر است.

ساعدی ادامه داد: کیست هیداتید ایجاد عارضه ۳ میلی‌متر تا ۲۰ سانتی‌متری عمدتاً در کبد، ۲۵ درصد در ریه و میزان بسیار کمتری در سایر ارگان‌ها مانند قلب، مغز استخوان، طحال و… می‌کند، این بیماری به لحاظ اینکه سیر مزمن دارد و ممکن است سالیان سال در بدن فرد باشد، اهمیت دارد، در این بیماری به‌صورت نادر امکان پاره شدن کیست وجود دارد که منجر به ایجاد شوک آنافیلاکتیک می‌شود و می‌تواند کشنده باشد.

وی با اشاره به اینکه پاره شدن کیست می‌تواند سبب ایجاد کیست‌های ثانویه به‌صورت متاستاتیک در ارگان‌های داخلی شود، افزود: از روش‌های درمانی این کیست می‌توان به جراحی اشاره کرد، که طی آن ممکن است قسمتی از ریه، کبد و… برداشته شود و عملکرد آن ارگان، بعد از جراحی با مشکل مواجه خواهد شد.

این پژوهشگر گفت: عامل ایجاد کیست هیداتید یک انگل با اندازه ۵ تا ۸ میلی‌متر است که در روده سگ زندگی می‌کند و ۱۰ نوع مختلف تحت عنوان ۱۰ سویه مختلف دارد و مناطق جغرافیایی مختلف دنیا به سویه‌های خاصی از آن مبتلا هستند.

وی تاکید کرد: اینکه ما بدانیم کدام یک از سویه‌های عامل ایجاد کیست هیداتید در منطقه جغرافیایی چهارمحال و بختیاری غالب است، می‌تواند یک تصویر اپیدمیولوژیک مطلوبی در اختیار محققین اپیدمیولوژی قرار دهد و راهکارهای پیشگیری از ابتلاء و مقابله با آن را بیان خواهد کرد.

ساعدی یادآور شد: میزان ابتلاء به این بیماری در مردمی که به‌صورت سنتی در خانه‌های خود کشتار دام دارند و احشا آلوده را مورد استفاده سگ‌ها قرار می‌دهند، یا از مراکزی که به‌صورت سنتی کشتار دام دارند، گوشت تهیه می‌کنند، بیشتر است.

این پژوهشگر ادامه داد: در پژوهش صورت گرفته ۱۰۰ کیست هیداتید انسانی جراحی‌شده در بیمارستان آیت‌الله کاشانی شهرکرد طی پنج سال گذشته و ۴۰ مورد دامی مورد بررسی قرار گرفت و یک بانک ژنی از DNA آن‌ها استخراج شد که بر اساس توالی‌های خاصی هویت عامل ایجاد این کیست مشخص شد.

وی بیان داشت: ۱۰ سویه عامل ایجاد کیست هیداتید وجود دارد که هر کدام خصوصیات بیولوژیک، پاسخ به درمان، اندازه و… متفاوتی دارند و در چهارمحال و بختیاری شایع‌ترین نوع آن G1 است.

ساعدی اذعان داشت: بر اساس این پژوهش مشخص شد در چهارمحال و بختیاری بیش از ۸۰ درصد موارد دامی مربوط به G1 است و موارد انسانی می‌توانند از انواع G3، نیز باشند، این در حالی است که ممکن است این سویه در این استان بومی نباشد، به این ترتیب که شخصی چند سال پیش در شهرستان دیگری مبتلا شده یا به واسطه مصرف سبزیجات شهرستان دیگری به سویه دیگری مبتلا شده است.