پیاده‌رو یا مغازه دوم؛ نقش اصناف در نابسامانی بجنورد چیست؟

ایرنا/ پیاده‌روهای بجنورد که باید مکانی امن و آزاد برای عبور و مرور شهروندان باشد به تدریج در تصرف برخی اصناف درآمده و به مغازه‌های دوم تبدیل شده است و این روند نابسامان، علاوه بر اختلال در تردد عابران، چالش‌هایی را برای مدیریت شهری به وجود آورده است.

صبح یک روز معمولی در خیابان امام خمینی(ره) بجنورد، عابری با نگاهی خسته و کلافه از میان جعبه‌های میوه، موتورهای تعمیرشده و تابلوهای تبلیغاتی دست‌ساز عبور می‌کند.

---

بازار

---

پیاده‌رو برای او دیگر محلی برای عبور نیست؛ تبدیل شده به ویترین دوم مغازه‌ها. آنچه باید گذرگاهی برای مردم باشد، حالا کارکردی تجاری پیدا کرده و به چالشی قدیمی در نظم شهری بجنورد تبدیل شده است.

پدیده سد معبر، سال‌هاست در چهره خیابان‌های بجنورد جا خوش کرده؛ از فروش میوه و سبزی روی پیاده‌روها تا نمایش قطعات خودرو مقابل تعمیرگاه‌ها.

گزارش‌ها نشان می‌دهد ۴۰ واحد صنفی متخلف تنها در سه‌ماهه نخست امسال توسط شهرداری شناسایی شده‌اند.

رضا کمالی، مسئول اداره اجراییات و رفع تخلف شهرداری بجنورد می‌گوید: ۲۰ مورد از این تخلفات مربوط به میوه‌فروشان و فروشندگان سیار و ۲۰ مورد نیز مربوط به صنف مکانیک بوده که مزاحمت‌های گسترده‌ای برای عابران و شهروندان ایجاد کرده‌اند.

به گفته وی، بر اساس بند ۲۰ ماده ۵۵ قانون شهرداری‌ها، سد معبر جرم محسوب می‌شود و متخلفان در صورت تکرار، با اخطار، تذکر کتبی و در نهایت پلمب مواجه خواهند شد.

از تذکر تا پلمب؛ اما کافی است؟

اگرچه شهرداری بجنورد با سه گشت خودرویی و نیروهای ویژه در دو شیفت کاری در سطح شهر حاضر است، اما حجم تخلفات و گستردگی آن باعث شده بسیاری از شهروندان از مؤثر نبودن اقدامات بازدارنده گلایه‌مند باشند.

کمالی در همین رابطه می‌گوید: در برخی موارد از جمله نمایشگاه داران خودرو، ما عملاً اهرم اجرایی کافی نداریم. آن‌ها پیاده‌روها و حتی خیابان‌ها را اشغال می‌کنند و تنها راه‌حل، شکایت مردمی و پیگیری قانونی است.

مشارکت مردمی، راه نجات یا پاک کردن صورت‌مسئله؟

یکی از محوری‌ترین راهبردهای شهرداری برای کنترل این معضل، سامانه ۱۳۷ و گزارش مردمی است. اما آیا مشارکت مردم در گزارش‌دهی می‌تواند جایگزین مسئولیت اصلی نهادهای اجرایی شود؟

مریم احمدی، از شهروندان بجنوردی می‌گوید: بارها به سامانه ۱۳۷ پیام داده‌ام، اما چند روز بعد دوباره همان مغازه‌دار می‌آید و اجناسش را می‌چیند. حس می‌کنم کاری از پیش نمی‌رود.

از سوی دیگر، برخی فروشندگان نیز به وضعیت اقتصادی، رکود بازار و اجاره‌های سنگین اشاره می‌کنند.

رضا خیرخواه یک میوه‌فروش سیار در میدان شهید می‌گوید: ما جای دیگری نداریم. نه غرفه داریم نه بازارچه سامان‌یافته. اگر بخواهند ما را جمع کنند، پس باید راهکاری هم بدهند.

نگاه کارشناسان؛ شهری که برای همه ساخته نشده

کارشناسان مدیریت شهری معتقدند ریشه‌های پدیده سد معبر تنها در تخلف اصناف نیست، بلکه به نقص در برنامه‌ریزی شهری، نبود بازارچه‌های موقت، ضعف نظارت و ساختار ناکارآمد معابر شهری بازمی‌گردد.

سجاد قنبری، استاد برنامه‌ریزی شهری دانشگاه بجنورد، می‌گوید: بجنورد شهر کوچکی است اما رشد نامتوازن اصناف و افزایش فضاهای تجاری بدون ساماندهی مناسب، باعث اشغال معابر شده است، ما باید فضای شهری را بازآفرینی کنیم، نه فقط با اخطار، بلکه با طراحی جایگزین و ارائه خدمات شهری عادلانه.

راه حل چیست؟ گفت‌وگو به جای تقابل

تجربه شهرهای دیگر نشان داده برخورد صرفاً قهری، موقتی و گاه ناکارآمد است. راه‌حل پایدار در گفت‌وگو با اصناف، تعریف فضاهای مشخص برای فروش سیار، اصلاح ساختار پیاده‌روها، و تدوین مشوق‌ها برای رعایت قانون است.

طرح‌هایی چون ایجاد بازارچه‌های محلی، تعیین زمان‌های خاص برای فعالیت دست‌فروشان، و نوسازی پیاده‌روها با طراحی کارآمد می‌تواند هم به اصناف و هم به مردم کمک کند.

سخن آخر

پیاده‌روها حق مردم‌اند، اما بسیاری از آن‌ها در بجنورد به «مغازه دوم» تبدیل شده‌اند؛ نه از سر بدخواهی که از بی‌برنامگی.

اگر قرار است شهر نفس بکشد، باید هم اصناف شنیده شوند، هم شهروندان دیده شوند و هم شهرداری پاسخگو باشد، تنها در این صورت است که خیابان‌های بجنورد، دوباره جای عبور مردم خواهد شد؛ نه اجناس.

بجنورد مرکز خراسان شمالی ۲۳۰ هزار نفر جمعیت دارد.

آخرین خبر خراسان شمالی در اینستاگرام :
https://instagram.com/bojnord_today