محرم و پاسداشت یک آیین ۴۰۰ ساله در میناب

ایرنا/  امروز پنجم محرم‌الحرام روزی است که بار دیگر مردم جنوب کشور و حتی حاشیه خلیج فارس خود را به شهر بندری میناب رسانده تا میراث ۴۰۰ ساله عاشورایی را پاس بدارند.

این آیین سنتی مذهبی که به آن «علم پیغمبر(ص)» یا همان «علم‌گردانی» و «دوعلمان (علم پیغمبر(ص) و صاحب الزمان(عج)» گفته می‌شود، بسیار مورد توجه مردم میناب و جنوب کشور است؛ به‌گونه‌ای که عصر امروز پنجم محرم بیشتر مردم این شهر و حتی دیگر شهرهای هرمزگان و استان‌های همجوار و مناطق حاشیه خلیج ‌فارس از جمله قطر، بحرین و امارات در این مراسم معنوی شرکت می‌کنند و در پیشاپیش علم‌ها گوسفند قربانی کرده و به پخش شیرینی، شکلات، نقل، گل و گلاب و دیگر نذورات می‌پردازند.
همچنین در این روز بیماران و کسانی که حاجت دارند برای گرفتن حاجت و شفا از سیدالشهدا(ع) در حالتی که حضور آن‌ها در این جمعیت سخت است‌، حاضر می‌شوند و علاوه بر شرکت در مراسم سینه‌زنی، طلب حاجت می‌کنند و حاجات خود را از اهل بیت عصمت و طهارت طلب کرده و گفته می‌شود که طبق اعتقادات دیرینه‌ای که دارند، در این روز حاجت‌های زیادی روا می‌شود.

---

بازار

---

آیین علم پیغمبر(ص) که در بعد از ظهر روز پنجم ماه محرم شروع می‌شود به این صورت است که ابتدا مردم مومن، پیرغلامان اباعبدالله الحسین(ع) و افرادی که دارای حسن شهرت و اعتبار مذهبی هستند، برای برگزاری این مراسم سنتی در هنگام صبح این روز علم پیغمبر(ص) و علم صاحب‌الزمان(عج) را با آب رودخانه و عطر و گلاب و سلام و صلوات شست‌وشو داده و علم‌های منتصب به هر یک از امامان معصوم(ع) را با پارچه‌های رنگین نذری به رنگ سرخ، سبز و زرد و یا خریداری شده توسط هیئت به سبک خاصی آراسته و تزئین می‌کنند و در نهایت پنجه (سرشده) در بالای علم‌ها قرار داده می‌شود که در این مرحله به ‌اصطلاح مردم میناب، علم بسته می‌شود.
کار بستن علم‌ها تقریبا از ساعت هشت صبح تا ۱۲ ظهر طول می‌کشد و در این مدت عاشقان ثارالله و مردمی که از اقصی نقاط هرمزگان و حتی دیگر جاهای کشور و مناطق حاشیه خلیج فارس به میناب آمده‌اند، در ماتم قلعه (حسینیه رسول الله(ص)) جمع شده و مشغول تسبیح، ذکر و یا مرثیه سرایی و تبرک می‌شوند.

علمی که به نام پیامبر(ص) است از منبر مولا (حسینیه ماتم قلعه) به همراه سایر علم‌ها منتصب به امامان اطهار(س) رأس ساعت ۱۵ به طرف بلوار ساحلی و میدان ولایت میناب حرکت می‌کند؛ در بین راه برای ادای احترام به روح بنیانگذار این آیین (حاج عبدالصمد عبدالصمدی و شیخ حسن شیخ میرزا) حرکت و پس از توقف کوتاه و قرائت فاتحه، در بین مسیر در حوالی حسینیه صاحب الزمان(عج) (منبر لب رودخانه) علم منتصب به صاحب الزمان(عج) نیز به پیشواز آن می‌آید.
عزاداران حسینی پس از رسیدن به این حسینیه به همراه سیل جمعیت که منتظر رسیدن علم‌ها هستند، در قالب گروه‌ها و دسته‌های عزاداری تا پیش از فرا رسیدن نماز مغرب و عشا به سوگواری و مدیحه‌سرایی می‌پردازند و به قربانی کردن گوسفند و پخش شربت و شیرینی بین همدیگر می‌کنند و به این صورت عشق و ارادت خالصانه خود را نسبت به امامان معصوم(ع) به‌ویژه سید و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین(ع) و یاران باوفایش نشان می‌دهند.
مردم و بزرگان منطقه میناب بر این عقیده‌اند که چون حضرت مهدی(عج) از دیگر امامان و معصومان از لحاظ سن و سال کوچک‌تر است، برای سلام کردن به آنان و پیامبر(ص) پیش‌قدم شود و به همین شیوه علم هر امامی را که کوچک‌تر است به استقبال علم دیگر امامان و پیامبر(ص) می ‌برند و سلام می‌‌دهند و سپس عزاداری در مقابل حسینیه میانی، تا غروب آفتاب ادامه پیدا می‌کند.

سابقه ۳۵۰ تا ۴۰۰ آیین سنتی و تاریخی علم پیغمبر(ص) و صاحب‌الزمان(عج)

سابقه آیین سنتی و تاریخی علم پیغمبر(ص) و صاحب الزمان(عج)، طبق تفکرات و باورهای دینی و مذهبی مردم میناب به ۳۵۰ تا ۴۰۰ سال قبل بر می‌گردد؛ شنیده‌ها حاکی از این است که در زمان رضاشاه، رژیم آن زمان افرادی را که به عزاداری می‌پرداختند، دستگیر و در پاسگاهی که در نزدیکی همین محل قرار داشت، بازداشت می‌کند و مردم برای اعتراض، علم‌ها را به سوی پاسگاه برده و در آن محل تحصن و خواستار رهایی عزاداران می‌شوند که این اتفاق در روز پنجم محرم رخ داده است.
بیشتر حسینیه‌های میناب با آغاز ماه محرم و ایام سوگواری حضرت اباعبدالله الحسین(ع)، به نام یکی از امامان معصوم(ع) علم می‌بندند و آن را در کوچه‌ها و محله‌های شهر همراه با دسته‌های سینه‌زنی که اغلب از بزرگان و معتمدان هر محل تشکیل می‌شود، می‌گردانند که به این گردش علم «پرسه» گفته می‌شود.
علم حضرت ابوالفضل(ع)، دوعلمان (علم حضرت رسول‌الله(ص) و علم صاحب‌الزمان(عج))، علم امام رضا(ع)، زین‌العابدین(ع) و امام حسن(ع) از علم‌های مشهور شهر میناب به شمار می‌روند.
علم صاحب‌الزمان(عج) و علم پیامبر(ص) تنها علم‌هایی هستند که در ایام محرم از حسینیه‌ها خارج نمی‌شود و در سطح شهر گردش نمی‌کنند بلکه تنها علم پیامبر(ص) روز پنجم محرم و عاشورا با استقبال مردم در محل حسینیه به دیدار علم صاحب‌الزمان(عج) می‌رود.
روز عاشورا نیز به مانند روز پنجم محرم همین مراسم انجام می‌شود و پس از مراسم ظهر عاشورا، به خاطر عزای حسینی رخت علم‌ها را در آورده و مشکی‌پوش شده و تا روز اربعین حسینی با همین پوشش در حسینیه نگهداری می‌شوند و بعد از آن غسل داده و تا سال بعد نگهداری می‌شوند.

آخرین خبر هرمزگان در اینستاگرام :
https://instagram.com/hormozgan.today