نامه رئیس دانشگاه طلوع مهر قم به ۴۰۰ دانشگاه جهان در پی حمله نظامی به ایران

ایرنا/ رییس دانشگاه طلوع مهر قم نامهای سرگشاده به روسا و اساتید ۴۰۰ دانشگاه و مرکز علمی برجسته در جهان، نسبت به حمله نظامی اخیر به تاسیسات صلحآمیز ایران، ترور دانشمندان برجسته کشور و سکوت نهادهای دانشگاهی بینالمللی اعتراض کرد.
حجت الاسلام علی بنایی در این نامه که نسخه ای از آن روز سهشنبه در اختیار ایرنا، قرار گرفت، تاکید کردهاست: سکوت در برابر این وقایع نهتنها توجیهپذیر نیست، بلکه به معنای چشمپوشی از رسالت بنیادین دانشگاهها در صیانت از عقلانیت، عدالت و صلح جهانی است.
وی با اشاره به شرایط نگرانکننده نظم بینالملل، خاطرنشان کردهاست: امروز هنجارها و نهادهایی که برای دههها ستون فقرات روابط بینالملل محسوب میشدند، دستخوش فرسایش و بیاعتباری شدهاند و سازوکارهای چندجانبه، بهویژه در قبال اصول منشور ملل متحد نظیر منع توسل به زور، تمامیت ارضی کشورها و حقوق بشر، کارآمدی و مشروعیت خود را از دست دادهاند.
وی تصریح کرده است: استانداردهای دوگانه و سیاسیسازی نهادهای بینالمللی، بحرانی از اعتماد را پدید آوردهاند که تداوم آن، پیامدهای جبرانناپذیری برای آینده نظم جهانی خواهد داشت.
هشدار درباره فرسایش نظم بینالمللی و بحران مشروعیت حقوق بینالملل
بنایی به مسئله فلسطین بهعنوان مصداق روشن بیعدالتی حقوقی اشاره کرده و تأسیس رژیم اسرائیل را همراه با آوارهسازی جمعیت بومی فلسطین، سرآغاز یک مناقشه تاریخی توصیف کرده که بهجای رسیدگی از مسیرهای حقوقی، درگیر مناسبات قدرت و استفاده مکرر و ابزاری از حق وتو شدهاست.
وی شکلگیری پدیدهای به نام «استثناگرایی حقوقی» را یکی از خطرناکترین پیامدهای این روند دانسته و یادآور شده است که در این وضعیت، یک بازیگر دولتی عملاً خود را فراتر از تعهدات بینالمللی میبیند.
رژیمی فراتر از قانون: از نقض NPT تا بیاعتنایی به دیوان کیفری بینالمللی
به گفته وی، رژیمی که با وجود در اختیار داشتن تسلیحات هستهای به عضویت پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای درنیامده، قطعنامههای سازمان ملل را نادیده میگیرد و در مظان ارتکاب جنایات جنگی قرار دارد، نهتنها از پاسخگویی مصون مانده، بلکه حتی نهادهای قضایی بینالمللی را نیز با تهدید و تحریم تحت فشار قرار داده است.
بنایی با استناد به رفتار این رژیم در نوار غزه، بر وجود یک الگوی رفتاری ثابت و سیستماتیک در نقض حقوق بینالملل بشردوستانه تأکید کرده و افزوده است: این وقایع، پرسشهایی بنیادین را پیشروی دانشگاهیان و پژوهشگران حقوق، علوم سیاسی و روابط بینالملل قرار میدهد.
وی پرسیده است که چگونه میتوان مانع از تبدیل حقوق بینالملل به ابزاری در دستان قدرتهای بزرگ شد و چگونه میتوان اصل حاکمیت قانون را در سطح جهانی تضمین کرد.
رئیس دانشگاه طلوع مهر در بخش دیگری از نامه خود به حمله نظامی گسترده و غافلگیرانه به زیرساختهای حیاتی جمهوری اسلامی ایران در تاریخ ۱۳ ژوئن ۲۰۲۵ پرداخته و آن را نقض صریح ماده ۲ بند ۴ منشور ملل متحد دانسته است.
تجاوز به ایران؛ نقض آشکار منشور ملل متحد و تهدید علیه امنیت جهانی
وی تاکید داشته است که این حمله با پیشرفتهترین فناوریهای نظامی انجام شد و شامل بمباران تأسیسات هستهای صلحآمیز فردو، نطنز و اصفهان بود؛ تأسیساتی که همگی تحت نظارت مستمر آژانس بینالمللی انرژی اتمی قرار داشتند و هدف قرار دادن آنها، تهدیدی مستقیم علیه رژیم عدم اشاعه هستهای و امنیت بینالمللی محسوب میشود. همچنین، ترور ۱۵ تن از دانشمندان برجسته کشور و اعضای هیئت علمی دانشگاهها، اقدامی توصیفناپذیر در قالب جنایت جنگی و حمله به سرمایه علمی یک ملت ارزیابی شده است.
بنایی افزوده است: در این حمله، هزاران شهروند غیرنظامی کشته یا مجروح شدند و بخشهای مهمی از زیرساختهای غیرنظامی کشور بهطور عامدانه تخریب گردید؛ امری که نقض فاحش اصول تفکیک و تناسب در حقوق بشردوستانه بینالمللی به شمار میآید.
وی یادآور شده است که پاسخ دفاعی ایران به این حمله، بر اساس حق ذاتی دفاع مشروع مندرج در ماده ۵۱ منشور ملل متحد صورت گرفته، اما آنچه اکنون اهمیت دارد، ضرورت شکلگیری یک اراده جمعی جهانی برای جلوگیری از تداوم چنین چرخههایی از خشونت و مطالبه پاسخگویی از عاملان تجاوز است.
بنایی در این زمینه با ابراز نگرانی از سرکوب اعتراضات مسالمتآمیز اساتید و دانشجویان در برخی دانشگاههای غربی و استفاده از اهرمهای مالی برای خاموشسازی صدای منتقدان، تأکید کرده است که این وقایع، زنگ خطری جدی برای آزادی آکادمیک و استقلال نهاد علم در جهان است.