بحران آب بانه و تلاش‌ها برای رفع آن؛ شتاب‌گیری عملیات انتقال آب سد چراغ‌ویس

ایرنا/ با ورود نخستین محموله لوله‌ها به کارگاه و افزایش جبهه‌های کاری به ۶ بخش در سه شیفت، عملیات انتقال آب از سد چراغ ویس به بانه وارد مرحله شتاب اجرایی شد.

شهرستان بانه در سال جاری با یکی از شدیدترین بحران‌های آبی خود طی پنج دهه اخیر مواجه شده است؛ کاهش ۵۷ درصدی بارش‌ها نسبت به سال گذشته و افزایش مصرف ناشی از حضور گردشگران، این شهرستان را در معرض تهدید جدی تنش آبی قرار داده است.

---

بازار

---

اگرچه بانه هنوز به‌طور رسمی در فهرست شهرهای دارای تنش آبی قرار نگرفته، اما آمارها و شواهد میدانی از جمله قطعی روزانه هشت تا ۱۰ ساعته آب، بیانگر شرایطی بحرانی است که مسئولان استانی و ملی را به اجرای فوری پروژه انتقال آب از سد چراغ‌ویس به این شهر واداشته است.

به گفته سخنگوی صنعت آب، هم‌اکنون ۵۰ شهر در ۲۴ استان کشور با تنش آبی روبه‌رو هستند و شهرهایی مانند اصفهان، اراک، ساوه، تبریز، بانه و بندرعباس در کنار تهران، در اولویت مدیریت بحران قرار دارند.

در همین راستا، برای رفع مشکل آب بانه، عملیات اجرایی پروژه انتقال آب از سد چراغ‌ویس سقز به این شهرستان آغاز شده است.

استاندار کردستان، در بازدید از این پروژه تامین آب پایدار را یکی از برنامه‌های جدی استان اعلام کرد و گفت: یکی از موضوعاتی که به طور جدی در دستور کار ما قرار دارد، تامین آب شرب پایدار برای شهرستان بانه است.

آرش زره‌تن لهونی بر ارائه گزارش هفتگی از روند پیشرفت پروژه انتقال آب بانه تاکید کرد و افزود: اقدامات لازم برای بهره‌برداری از این پروژه در کوتاهترین زمان ممکن، انجام شود.

آمارهای شرکت آب منطقه‌ای کردستان نشان می‌دهد بارندگی امسال در بانه نسبت به سال قبل ۵۷ درصد کاهش یافته که در مقایسه با ۵۲ سال گذشته بی‌سابقه بوده است.

این پنجمین سال خشکسالی متوالی در استان است و کاهش بارش‌ها بین ۳۵ تا ۴۰ درصد در سطح کشور و ۳۰ درصد در کردستان ثبت شده است.

با وجود ۲ منبع اصلی آب، شامل سد بانه با ظرفیت ۴.۵ میلیون مترمکعب و سد عباس‌آباد با ظرفیت ۱۴ میلیون مترمکعب، بخش قابل‌توجهی از این منابع به دلیل تبخیر یا موقعیت زیر دریچه‌های تحتانی غیرقابل برداشت است.

حضور گردشگران که ۱.۵ برابر جمعیت ثابت شهر را تشکیل می‌دهد، الگوی مصرف را به‌طور چشمگیری افزایش داده و مصرف آب شرب را به ۲ برابر میانگین کشور رسانده است.

پروژه انتقال آب؛ ابعاد، چالش‌ها و منابع مالی

پروژه انتقال آب از سد چراغ‌ویس شامل یک ایستگاه پمپاژ در روستای میرده، سه مخزن ذخیره و ایستگاه پمپاژ شماره دو است که با لوله ۸۰۰ میلیمتری آب را از گردنه خان به سد بانه منتقل می‌کند و در فاز دوم به طور مستقیم به تصفیه‌خانه شماره یک وارد می‌سازد؛ طول مسیر این پروژه تا تصفیه‌خانه ۲۷ کیلومتر است.

به گفته فرماندار بانه، در حال حاضر چهار جبهه کاری فعال هستند که با ورود لوله‌ها به ۶ جبهه و سه شیفت کاری افزایش خواهند یافت که براساس وعده داده شده اواسط هفته جاری لوله ها به کارگاه منتقل می شود.

احمد محمدرضایی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اشاره به اینکه نخستین محموله لوله های پروژه خط انتقال آب شرب روز یکشنبه ۱۹ مرداد به بانه رسید، اظهار کرد: اولویت نخست، اجرای بخش حیاتی مسیر «کیله‌شین» تا «گردنه خان» است تا پیش از آغاز بارندگی، امکان پمپاژ آب به مناطق بالادست فراهم شود.

وی اضافه کرد: اعتبار اولیه اجرای این طرح هزار و ۲۵۰ میلیارد تومان پیش‌بینی شده بود، اما به دلیل تغییرات طراحی ناشی از شرایط خشن توپوگرافی منطقه و تغییر مسیر لوله‌ها از روکار به توکار، احتمال افزایش هزینه‌ها تا ۲ هزار میلیارد تومان وجود دارد.

تاکنون هیچ‌یک از اعتبارات ابلاغ‌شده از محل دستور معاون اول رئیس‌جمهور و سازمان برنامه و بودجه به حساب پیمانکار یا شرکت آب منطقه‌ای واریز نشده است.

از این مبلغ، ۵۰۰ میلیارد تومان اعتبار نقدی از شرکت آب و فاضلاب کشور، ۸۰۰ میلیارد تومان از محل ستاد مدیریت بحران و ۱۵۰ میلیارد تومان از محل اعتبارات وزارت نیرو و مدیریت بحران استان پیش‌بینی شده است.

حدود ۷۰ درصد هزینه‌های پروژه به تجهیزات مانند لوله و الکتروپمپ اختصاص دارد که وزارت نیرو برای جلوگیری از توقف کار، توافقاتی با شرکت‌های سازنده انجام داده است.

راهکارهای مقطعی و بلندمدت

در کنار پروژه انتقال آب، اقداماتی مانند حفر ۲ حلقه چاه در روستای کانی‌سور، برنامه‌ریزی برای حفر پنج حلقه چاه عمیق در لایه‌های آهکی با عمق ۲۰۰ تا ۴۰۰ متر، و آبرسانی سیار محدود به مناطق خاص انجام شده است.

همچنین مدیریت مصرف از طریق جیره‌بندی و کاهش فشار آب بیش از۲ ماه است که در شهرستان اعمال می‌شود.

فرماندار بانه در پاسخ به اینکه تعدادی از روستاهای بانه مثل کانی سور ۳۰ دقیقه آب دارند صحت دارد؟، گفت: بله، در این روستا ۲ حلقه چاه حفر و وارد مدار شده بود اما به دلیل کافی نبودن آبدهی، نیاز به تقویت دارد.

محمدرضایی افزود: : مطالعات جدیدی انجام شده که نشان می‌دهد در لایه‌های آهکی منطقه (در عمق ۲۰۰ تا ۴۰۰ متری) آب قابل توجهی وجود دارد و قرار است پنج حلقه چاه در این لایه‌ها حفر و در صورت تاخیر در اجرای پروژه انتقال آب یا کاهش بارندگی، بخشی از کمبود آب جبران شود.

به گفته وی، میزان اثرگذاری این چاه‌ها در تامین آب بستگی به آبدهی نهایی آن‌ها دارد اما طبق برآوردهای کارشناسی می‌توانند بخش عمده‌ای از نیاز مصرفی شهر را تامین کنند، به‌ویژه اگر مدیریت مصرف هم ادامه یابد.

فرماندار بانه درباره آبرسانی سیار در شهرستان هم گفت: آبرسانی سیار به طور محدود در حال انجام است؛ در برخی مناطق نظیر ننور نیز مشکلاتی وجود دارد که با استفاده از چشمه‌های منطقه و امکانات موجود، آب مورد نیاز آنها تامین می‌شود.

بحران آب در بانه نمونه‌ای روشن از اثرات هم‌زمان تغییرات اقلیمی، خشکسالی‌های متوالی و فشار مضاعف ناشی از افزایش جمعیت به واسطه گردشگرپذیر بودن آن بر منابع محدود آبی است.

هرچند پروژه انتقال آب سد چراغ‌ویس به‌عنوان راهکار اصلی در دستور کار قرار گرفته است، اما موفقیت آن به تامین سریع اعتبارات، هماهنگی بین‌بخشی و اجرای هم‌زمان راهکارهای پایدار مدیریت مصرف وابسته است.

آخرین خبر کردستان در اینستاگرام :
https://instagram.com/kurdistan.online