تلفن همراه برای نوجوانان فرصت یا تهدید / زنگ خطر وابستگی

ایرنا/ کرج - ایرنا - تحقیقات علمی و مشاهدات میدانی نشان می دهد که تلفن همراه، برای نسل جدید و جوان هم پلی به سوی یادگیری و رشد بوده و هم مسیری خطرناک به سوی اختلال خواب،کاهش تمرکز و آسیب‌های روانی و اجتماعی است .

به گزارش ایرنا ، استفاده بیش از حد کودکان و نوجوانان از تلفن همراه به یک اعتیاد تبدیل شده و با اپلیکیشن ها و پیام های متعدد با دوستان و بازی های مختلف آنلاین راه را برای استفاده بیشتر آنها هموار کرده است.

---

بازار

---

هرچند تلفن همراه فرصت‌ها و منافع خاص خود را برای یادگیری و رشد مهارت‌ها دارد به طوری که اپلیکیشن‌های آموزشی و تعاملی به‌ویژه در حوزه‌های سواد پایه، ریاضی و زبان، اگر کوتاه‌مدت و با همراهی والدین استفاده شوند، می‌توانند پیشرفت تحصیلی را تقویت کرده و کودکان نیز از طریق ویدئوهای آموزشی و بازی‌های هدفمند، با مفاهیم علمی و خلاقیت دیجیتال آشنا می‌شوند.
ارتباط و حمایت اجتماعی نیز برای نوجوانانی که در محیط مدرسه یا محله منزوی هستند ؛شبکه‌های ارتباطی آنلاین می‌تواند حس تعلق و دوستی ایجاد کند و تماس تصویری با اقوام دور به‌خصوص در شرایطی مثل مهاجرت یا پاندمی، نقش مهمی در کاهش احساس تنهایی دارد.

در سواد دیجیتال آشنایی با ابزارهای دیجیتال ، چنانچه از سنین پایین، هدایت‌ شده باشد، می‌تواند مهارت‌هایی مانند جستجوی هدفمند، تولید محتوا و استفاده مسوولانه از فناوری را تقویت کند؛ مهارت‌هایی که در آینده شغلی نسل جدید و ارتقا شخصیت آنهااهمیت بالایی دارند.

هرچند آمار دقیقی از استفاده کاربران کودک و نوجوان برای استفاده از تلفن همراه وجود ندارد اما خانواده ها می توانند با مدیریت درست زما نبدی و مدیریت استفاده درست فرزندان از آن از بسیاری از خطرات و آسیب های آن پیشگیری کرد.

تلفن همراه یکی از پیشرفته‌ترین فناوری بشر است که بیشتر افراد جامعه به آن دسترسی دارند که امروزه استفاده کودک از تلفن های هوشمند یکی از ضرورت‌های اجتناب ناپذیر است و نمی‌توان آن‌ها را از این ابزار محروم و منع کرد .

آزاد گذاشتن کودکان در استفاده از موبایل و دادن دسترسی نامحدود به آن‌ها نیز آسیب‌های فراوانی به همراه دارد و می طلبد که خانواده ها برای کودکان و نوجوانان قوانینی برای استفاده ازاین ابزار داشته باشند.

زنگ خطر وابستگی کودکان به فضای مجازی

رییس پلیس فتا البرز دراین زمینه گفت: زنگ خطر وابستگی استفاده کودکان و نوجوانان از فضای مجازی به صدا درآمده و ضرورت دارد خانواده ها مراقب زنگ خطر وابستگی اینترنتی فرزندان خود در این محیط باشند.

سرهنگ "رسول جلیلیان " اظهار کرد : صمیمیت والدین و فرزندان عامل اصلی مصون ماندن فرزندان از آسیب‌های فضای مجازی است و چنانچه والدین روابط عاطفی خوبی با فرزندان ایجاد کنند می‌توانند با برنامه ریزی مناسب ، حضور فرزندان را در فضای مجازی مدیریت کنند.

وی خاطرنشان کرد: ایمن نگه داشتن کودکان در زمان حضور در فضای مجازی، آموزش از سنین کم در خصوص پذیرش مسوولیت فعالیت های سایبری و آگاهی آنان درباره‌ خطرات فضای مجازی از جمله مسوولیت های مهم خانواده ها است.

جلیلیان افزود: هرچند فضای "وب" دارای قابلیت‌های آموزشی جذابی برای کودکان و نوجوانان است اما می‌تواند خطرهای نهفته‌ی بسیاری در بطن خود داشته باشد که این مهم برای خانواده ها به یک نگرانی تبدیل شده است .

وی خاطرنشان کرد: افزایش تعامل خانوادگی یکی از راه های کنترل کودکان در فضای مجازی است و خانواده ها باید برای استفاده کودک از اینترنت هدف تعیین کننده در چهارچوب این فضا تعریف نمایند.

رییس پلیس فتا البرز گفت : همراهی و هماهنگی والدین با فرزندان و نظارت بر رفتار و فعالیت سایبری آن‌ها یک ضرورت بوده چرا که ناآگاهی والدین، موجب آسیب ها و تهدیدات گوناگون خواهد شد.

جلیلیان گفت: بدون شک استفاده بیش از اندازه از اینترنت در زندگی فرزندان خلل ایجاد کرده و باعث بروز اختلالات جسمی و روحی آنها خواهد شد.

تاثیر استفاده بی رویه از تلفن همراه بر روان کودکان

یک روانشناس و پژوهشگر اجتماعی نیز دراین زمینه گفت: استفاده بی رویه از تلفن همراه آسیب ها و تهدیدهایی را به همراه دارد که خانواده ها بیشتر از آن غافل هستند.
دکتر " احمد علی جبارزاده" اظهار کرد: اختلال خواب یکی از آسیب های جدی استفاده از تلفن همراه برای کودکان و نوجوانان است از طرفی نیز مطالعات متعدد نشان داده‌اند که استفاده از موبایل پیش از خواب به‌ویژه در تاریکی، کیفیت خواب را کاهش داده و موجب خستگی، تحریک‌پذیری و افت تمرکز روزانه می‌شود. نور آبی صفحه و هیجان ناشی از محتوای آنلاین، فرآیند به خواب رفتن را مختل می‌کند.
وی اضافه کرد: استفاده بیش از حد از شبکه‌های اجتماعی به‌خصوص در نوجوانان با افزایش نشانه‌های اضطراب، افسردگی و کاهش رضایت از زندگی ارتباط دارد.

جبارزاده افزود: مقایسه مداوم با دیگران، مواجهه با محتوای مضر و فشار برای تأیید اجتماعی، می‌تواند سلامت روان را تهدید کند که علاوه برآن نیز آسیب‌های چشمی و جسمی با تمرکز طولانی بر صفحه‌های کوچک با فاصله نزدیک، خطر پیشرفت نزدیک‌بینی را بالا می‌برد.
وی بیان کرد: نوتیفیکیشن‌ها با پیام های مکرر، چندوظیفگی و استفاده در حین انجام تکالیف، توان تمرکز را کاهش می‌دهد و در کلاس‌های درس، نبود قوانین مشخص باعث می‌شود موبایل به جای ابزار یادگیری، عامل حواس‌پرتی شود.
این پژوهشگر اجتماعی یادآورشد که خطرات آنلاین مانند جرائم سایبری، محتوای خشونت‌آمیز یا جنسی نامتناسب با سن و تهدیدهای مربوط به حریم خصوصی از مهم‌ترین نگرانی‌ها هستند که آگاهی‌بخشی و نظارت والدین نقش کلیدی در پیشگیری دارد.

وی یکی از اصول طلایی برای استفاده ایمن و سالم را خواب مناسب عنوان کرد و گفت: تلفن همراه نباید در اتاق خواب کودکان و نوجوانان باشد و حداقل یک ساعت قبل از خواب کنار گذاشته شود.
جبارزاده افزود: کیفیت مهم‌تر از کمیت محتوای آموزشی و تعاملی، همراه با والدین، بر مصرف منفعلانه ارجحیت دارد و مرزبندی شفاف مکان‌ها و زمان‌های بدون تلفن (مثل میز غذا، زمان خواب) باید مشخص و ثابت باشند.
وی بیان کرد: نوجوانان باید آموزش امنیت دیجیتال را بیاموزند که چگونه اطلاعات شخصی را حفظ کنند، در برابر درخواست‌های نامناسب «نه» بگویند و موارد آزار را گزارش دهند.
به هر حال تلفن همراه ، همچون یک چاقوی دولبه است در دستِ هوشیار و آگاه، ابزاری برای یادگیری و رشد و در غیاب هدایت، منبعی برای آسیب‌های روانی، جسمی و اجتماعی است .
راه حل در ممنوعیت مطلق یا درآزادی بی‌قید نیست بلکه در هدایت فعالانه، مرزبندی هوشمندانه و همراهی والدین نهفته است . خانواده‌ها و مدارس و حاکمیت باید با تدوین «قرارداد رسانه‌ای» شفاف، آموزش امنیت دیجیتال، و الگوسازی صحیح، نسل جدید را برای استفاده سالم از این ابزار توانمند کنند؛ نسلی که آینده‌اش را هم در دنیای واقعی و هم در دنیای دیجیتال خواهد ساخت.