نقشه راه مشخص برای کارکردهای متنوع مساجد تدوین شود

ایرنا/ بیرجند - ایرنا - مدیرعامل بنیاد هدایت کشور با اشاره به مشکلات مدیریت مساجد، خواستار طراحی نقشه‌راه دقیق برای فعالیت‌های مختلف مساجد شد تا از موازی‌کاری‌ها جلوگیری و بهره‌برداری کامل از ظرفیت‌های آنها میسر شود.

به گزارش خبرنگار ایرنا حجت الاسلام سیدناصر میرمحمدیان روز سه‌شنبه در اجلاسیه هفته جهانی مسجد در بیرجند اظهار کرد: مسجد به عنوان یکی از ارکان مهم فرهنگی جامعه، نباید تنها به عبادات و نماز محدود شود بلکه باید در هر محله‌ای به مرکز آموزش، مشاوره، تربیت اخلاقی و حل مشکلات اجتماعی تبدیل شود.

---

بازار

---

وی گفت: اگر ما بخواهیم عملکرد مساجد را به‌طور دقیق ارزیابی کنیم، باید به کارکردهای مختلف آن توجه داشته باشیم و برای هر یک نقشه‌راه مشخصی تدوین کنیم.

مدیرعامل بنیاد هدایت کشور به چالش‌های موجود در سازمان‌دهی و مدیریت مساجد اشاره کرد و افزود: اکنون، بسیاری از مساجد در کشور دچار مشکلاتی مانند عدم تقسیم‌بندی دقیق کارکردها و نبود نقشه‌راه مشخص برای فعالیت‌های مختلف هستند که در این شرایط، ممکن است برخی فعالیت‌ها به صورت موازی یا حتی بی‌ثمر انجام شوند، که این موضوع مانع از بهره‌برداری کامل از ظرفیت‌های مسجد می‌شود.

وی در ادامه عنوان کرد: در صورتی که کارکردهای مسجد به طور منظم و تخصصی شناسایی و سازماندهی شوند، می‌توان از توانمندی‌های انسانی و منابع مختلف به نحو مؤثری استفاده کرد.

حجت‌الاسلام میرمحمدیان ادامه داد: اگر در مسجد نقشه‌راه دقیقی برای خدمات مختلف مثل آموزش، مشاوره، حمایت اجتماعی و حتی کارآفرینی تهیه شود، مساجد می‌توانند به یک پایگاه اجتماعی تبدیل شوند که مشکلات مختلف جامعه را حل کنند.

وی در خصوص استفاده از ظرفیت‌های انسانی مساجد نیز تأکید کرد: در صورتی که کارکردهای مختلف مسجد مشخص شود، افرادی با تخصص‌های مختلف می‌توانند به مسجد مراجعه کنند و بر اساس تخصص خود، در راستای ارتقاء جامعه فعالیت کنند زیرا این کار می‌تواند به بهبود وضعیت مسجد و همچنین پاسخگویی بهتر به نیازهای جامعه کمک کند.

مدیرعامل بنیاد هدایت کشور به مدل‌های مختلف کارکردهای مسجد که در طول سال‌ها به‌طور علمی و دینی مطرح شده‌اند، اشاره کرد و گفت: یکی از مهم‌ترین این مدل‌ها بر اساس روایت‌های دینی است که در آن کارکردهای مسجد به شش بخش اصلی کارکرد عبادی، کارکرد اجتماعی، کارکرد علمی، کارکرد تربیتی، کارکرد اخلاقی و کارکرد هدایتی تقسیم شده است.

وی افزود: این مدل بر اساس آیات قرآن و روایات اهل بیت (ع) شکل گرفته است و همچنان در بسیاری از مساجد کشور اجرا می‌شود.

حجت‌الاسلام میرمحمدیان بیان کرد: یک مدل جامع‌تر همین این است که بر اساس آن، مساجد باید به عنوان یک نهاد تربیتی، اجتماعی و علمی و نه صرفاً یک مکان برای عبادت عمل کنند.

وی به دستاوردهای اخیر در حوزه دسته‌بندی کارکردهای مساجد اشاره کرد و گفت: در تحقیقات اخیر که در سراسر کشور انجام شده، ۳۸۷ فعالیت مختلف برای مساجد شناسایی شده است که این دسته‌بندی‌ها شامل فعالیت‌های عبادی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و حتی امنیتی می‌شود و هدف اصلی آن‌ها تبدیل مسجد به یک مرکز همه‌جانبه است.

ضرورت هماهنگی بین کارکردهای مسجد و نیازهای جامعه

حجت‌الاسلام میرمحمدیان بر لزوم هماهنگی میان فعالیت‌های مختلف مسجد و نیازهای واقعی جامعه تأکید کرد و افزود: مسجد نباید فقط به یک محل عبادت محدود شود و اگر کارکردهای مختلف مسجد به درستی شناخته شوند و با نیازهای جامعه تطبیق پیدا کنند، مسجد می‌تواند به یک مرکز راهبردی در حل مشکلات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی تبدیل شود.

وی با اشاره به وضعیت فعلی مساجد در بسیاری از مناطق، تصریح کرد: اگر ما بتوانیم دسته‌بندی دقیق‌تری از کارکردهای مسجد ارائه دهیم و این دسته‌بندی‌ها را در فعالیت‌های روزمره مساجد به کار بگیریم، می‌توانیم به بهبود عملکرد مساجد کمک کنیم و از ظرفیت‌های آن‌ها به درستی بهره‌برداری کنیم.

مدیرعامل بنیاد هدایت کشور با تأکید بر ضرورت برنامه‌ریزی منظم و جامع برای هر مسجد، اضافه کرد: مسجد باید به یک مرکز همه‌جانبه تبدیل شود که از تمامی ظرفیت‌های موجود در راستای رفع نیازهای فردی و اجتماعی استفاده کند و در این مسیر، لازم است که ابتدا نقشه‌راه دقیقی برای کارکردهای مختلف مسجد طراحی شود تا از موازی‌کاری‌ها جلوگیری کرده و فعالیت‌ها به صورت هدفمند پیش بروند.

وی با بیان اینکه اولین و مهم‌ترین کارکرد هر مسجد، حوزه عبادی است که شامل نماز، قرائت قرآن، معارف اهل بیت و ایجاد فضای معنوی برای همه اقشار جامعه به ویژه کودکان است، افزود: معنویت مسجد محدود به فضای فیزیکی نیست و در عصر حاضر در فضای مجازی نیز دنبال می‌شود تا بتواند نیازهای روحی و معنوی مخاطبان را به بهترین نحو پاسخ دهد.

حجت‌الاسلام میرمحمدیان تصریح کرد: امام جماعت به عنوان محور و مدیریت مسجد، با شناخت دقیق از مخاطبان و دسته‌بندی فعالیت‌ها می‌تواند نظم و اثربخشی کارکردهای مسجد را افزایش دهد.

وی به فعالیت‌های مسجد مربوط به حوزه‌های علمی، مهارتی و سبک زندگی اشاره و تاکید کرد: مسجد و مدرسه باید ارتباط و پیوند تنگاتنگی داشته باشند تا بتوانند در تربیت نسل جوان موثر واقع شوند.

مدیرعامل بنیاد هدایت کشور به نقش کلیدی مسجد به عنوان محل تلاقی ولایت تکوینی و ولایت ارضیه اشاره کرد و گفت: مسجد باید به عنوان پیونددهنده مومنان، فضای وحدت و انسجام را تقویت کند؛ در غیر این صورت کارکرد مسجد ناقص و کم‌اثر خواهد بود لذا برای تقویت این پیوند، برنامه‌هایی مانند فعالیت‌های فرهنگی، ورزشی، محیط زیستی و برنامه‌های مشترک طراحی و اجرا می‌شود که باید متناسب با سلایق و نیازهای مختلف جامعه باشد.

وی ادامه داد: مسجد همیشه یک وظیفه اصلی و اولویت‌دار دارد که بر اساس شرایط جامعه و نیازهای روز تعیین می‌شود؛ مثلاً در شرایط کنونی جهاد تبیینی و حفظ وحدت از مهم‌ترین ماموریت‌های مسجد است.

حجت‌الاسلام میرمحمدیان در ادامه به سخنان رهبر معظم انقلاب اشاره کرد که تاکید فرمودند دشمنان امید خود را برای شکست نظام بر شکستن اتحاد داخلی گذاشته‌اند و مسجد باید در این میدان نقش‌آفرینی کند.

وی به فعالیت‌های اقتصادی و اشتغال‌زایی مساجد پرداخت و اظهار کرد: بسیجیان و نهادهایی همچون بنیاد برکت و بنیاد علوی در حوزه اشتغال و توسعه اقتصاد مقاومتی فعال هستند.

مدیرعامل بنیاد هدایت کشور ادامه داد: یکی از مهم‌ترین چالش‌های کنونی کشور در زمینه اشتغال، مسئله کاریابی و اتصال نیروی کار به فرصت‌های شغلی است که مسجد می‌تواند نقش کلیدی در این حوزه ایفا کند.

وی بر تقویت عزت نفس و استقلال فردی در جامعه از طریق فعالیت‌های مسجد تاکید کرد و گفت:مسجد باید مردم را به ایستادگی و مقاومت در برابر مشکلات تشویق کند و اجازه ندهد مردم به راحتی تسلیم شوند.

حجت‌الاسلام میرمحمدیان به اهمیت حفظ و ترویج فرهنگ اسلامی در مسجد اشاره کرد و افزود: برنامه‌هایی در حوزه‌های ادبیات، شعر، داستان و نوآوری‌های فرهنگی می‌تواند به غنای فرهنگی مساجد کمک کند.

وی بر ضرورت تدوین نقشه راه و شاخص‌های سنجش کارکردهای مسجد تأکید کرد و گفت: این نقشه کمک می‌کند تا فعالیت‌های مسجد متوازن و متناسب با اولویت‌های جامعه باشد و از فعالیت‌های پراکنده و غیرهدفمند جلوگیری شود.

مدیرعامل بنیاد هدایت کشور ادامه داد: هیچ مسجدی نمی‌تواند تمام کارکردها را به طور کامل پوشش دهد، اما باید تلاش کرد تا حداقل در چند حوزه مهم فعالیت مستمر و اثرگذار داشته باشد.

وی خطاب به دست‌اندرکاران مساجد گفت: با بررسی دقیق کارکردها و استفاده از این نقشه می‌توانیم میزان پیشرفت و مسیر باقی‌مانده مسجد را بسنجیم و با همت و تلاش مضاعف، مسجدی قوی و پویا برای جامعه بسازیم.