حوزه علمیه قلب رویارویی تمدنی با حرکت‌های استکباری دنیاست

ایرنا/ قم - ایرنا - مدیر حوزه‌های علمیه کشور گفت: حوزه علمیه قلب رویارویی تمدنی با حرکت‌های استکباری دنیاست، این قلب با علم و اخلاق و آگاهی اجتماعی و سیاسی می‌تواند بتپد و خون پمپاژ کند.

به گزارش روز دوشنبه ایرنا از مرکز خبر حوزه، آیت‌الله علیرضا اعرافی، در آیین اختتامیه اجلاسیه معاونان آموزش حوزه‌های علمیه سراسر کشور در سالن آیت الله حائری(ره) مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه، بیان کرد: حوزه با این ظرفیت می‌تواند به بدنه دین‌داری در دنیای معاصر یاری رساند و این مساله رسالت آموزش بوده و این چیزی است که در کلاس رقم می‌خورد.

---

بازار

---

وی با اشاره به لزوم ارتقا حوزه‌های علمیه افزود: این تعالی باید به ‌گونه‌ای باشد که هر حوزه حداقل در قامت پاسخگویی به نیازهای همان شهر و استان بتواند بدرخشد و نقش ایفا کند؛ در نتیجه، شاهد تنوع و تعدد حوزه‌های معیار، خوب و راغی در سراسر کشور باشیم.

اعرافی با اشاره به جایگاه ممتاز قم، تصریح کرد: قم یک کانون بی‌بدیل در تاریخ حوزه‌های علمیه است. اگر بخواهیم سرجمع و معدل همه دستاوردهای حوزه‌ها را بررسی کنیم، به ویژه پس از انقلاب اسلامی، آنچه در قم رقم خورده یا بی‌نظیر است یا بسیار کم‌نظیر.

مدیر حوزه‌های علمیه تاکید کرد: این جایگاه باید حفظ شود و این سیاست درست است، اما نباید حفظ این کانون به بهای تهی‌شدن استان‌ها و شهرهای ما از علمای بزرگ، فقها، مبلغان توانمند و نیروهای ماهر باشد. نباید همه چیز در قم متمرکز شود. این سیاستی بود که در طی این‌ سال‌ها به طور ویژه دنبال شده است.

وی خطاب به معاونان آموزش تأکید کرد: معاونت آموزش به عنوان نقطه محوری حوزه، وظیفه دارد این سیاست را عملیاتی کند. یعنی هم اختیارات را بپذیرد و بار امانت را بر دوش بگیرد و هم با هوشمندی، نظارت و ارتقای کیفی همراه شود. از سوی دیگر، کیفیت را ارتقا دهد تا بتوانیم حوزه‌هایی متنوع، قوی و پاسخگو به نیازهای جدید داشته باشیم.

اعرافی با اشاره به دگرگونی‌های فرهنگی و اجتماعی کشور خاطرنشان کرد: وقتی امروزِ یک استان را با پنجاه سال پیش مقایسه می‌کنیم، می‌بینیم که همه چیز تغییر کرده است؛ از ضریب سواد و تحصیلات عالی گرفته تا فرهنگ عمومی، سبک زندگی و ارتباطات. حوزه باید در قامت این تغییرات ظاهر شود. نمی‌توان با همان نگاه پنجاه سال پیش به آموزش حوزه نگاه کرد. باید متناسب با تطورات فرهنگی، حوزه را بازتعریف کرد.

وی با انتقاد از نگاه سطحی به آموزش افزود: کار آموزش فقط برگزاری کلاس و کنترل دروس نیست. این‌ها لایه اول آموزش است. اما اصل کار آن است که آموزش، پژوهش‌محور، اخلاق‌مدار، تبلیغ‌مبنا و انسان‌ساز باشد. این چهار محور کلیدی باید در بطن نظام آموزشی حوزه تجلی یابد.

وی با اشاره به بیانات رهبر معظم انقلاب درباره «حوزه پیشرو و سرآمد»، گفت: بر اساس آن تعابیر بلند و راهبردی، ما باید در نظام آموزشی‌مان این ویژگی‌ها را نهادینه کنیم: روح تحقیق و اندیشه‌ورزی، معنویت و اخلاق، ظرفیت تبلیغی و انسان‌سازی. افزون بر اینها، حوزه باید رویکرد بین‌المللی، اجتماعی و سیاسی نیز داشته باشد و این امور نباید در سطح برنامه‌های پیوسته و به صورت ترکیب انضمامی، بلکه باید به صورت ترکیب اتحادی در آموزش ما جاری باشد.

اعرافی در ادامه با توضیح مفهوم «ترکیب اتحادی» بیان کرد: ما نمی‌خواهیم مفاهیمی مثل اخلاق، تبلیغ، پژوهش و بین‌الملل را به شکل انضمامی در کنار کلاس‌های درسی بگنجانیم. بلکه می‌خواهیم این‌ها در روح آموزش به ‌صورت ترکیب اتحادی در هم تنیده شوند. یعنی کلاس درس به ‌گونه‌ای باشد که تحقیق، سکه‌ی رایج آن باشد؛ تربیت و اخلاق در آن موج بزند و قابلیت تبلیغ و تأثیر اجتماعی در آن نهادینه شده باشد.

وی خطاب به معاونان آموزش حوزه‌ها گفت: خود شما باید برای اشراب و انفاذ این مفاهیم در بطن آموزش طراحی کنید. البته در ستاد نیز کارهایی باید انجام شود، اما بار اصلی بر دوش شماست. آموزش حوزه امروز باید مبدأ یک تحول عمیق در همه ساحت‌های تربیت طلبه باشد؛ تربیتی که فقط علمی نباشد، بلکه مؤمن، محقق، مروج، اخلاق‌مدار و اهل درد و رسالت باشد.

وی با اشاره به تاریخ حوزه‌های علمیه، افزود: در روزگاری هیچ‌ یک از این پشتیبانی‌ها نبود، اما در همان شرایط سخت و محدود، طلبه‌ها راه خود را پیدا می‌کردند، درس می‌خواندند و بزرگانی را تحویل جامعه داده شد. امروز چون گستردگی ایجاد شده و مسائل جدیدی پدید آمده، نظام پشتیبانی چندلایه شکل گرفته است؛ از شورای عالی تا ستاد مرکزی، ستاد استانی، مدیریت مدارس، و کادر اجرایی.

مدیر حوزه‌های علمیه هشدار داد: اگر همه این پشتیبانی‌ها به ارتقای کلاس درس نینجامد و از دل این کلاس‌ها انسان‌های بزرگ برای ایران، اسلام و انقلاب تربیت نشوند، همه این ساختارها عبث خواهد بود.

اعرافی آینده را حساس، پیچیده و دشوار توصیف کرد و تأکید کرد: آینده پیش رو هم فرصت‌های بزرگ در بر خواهد داشت و هم تهدیدهای بزرگ که آدم‌های بزرگ می‌طلبد نه آدمی که فقط یک درسی خوانده باشد و چهار تا مطلب بداند، بلکه آدم‌هایی در تراز دنیای جدید و انقلاب اسلامی می‌خواهد.

مدیر حوزه‌های علمیه خاطرنشان کرد: همه اقدامات آموزشی باید برای کلاسی باشد که آن کلاس خوب شکل بگیرد و آموزش و تربیت در آن محقق شود و استاد محور آن باشد. ما برای استاد باید قدم‌های بزرگ‌تری برداریم، هم معرفت استاد و دانش افزایی و رشد و ارتقای او، هم منزلت استاد و هم معیشت استاد، هر سه لازم است. که البته قدم‌هایی برداشته شده و کارهای بزرگتری هم باید انجام شود که در دست اقدام است.

اعرافی، گروه‌های علمی تربیتی را یکی از مهم‌ترین ابزارهای بازسازی و ارتقاء نظام آموزش دانست و گفت: گروه‌های علمی تربیتی باید بازخوانی، احیا و ارتقا یابند. در دوره‌های قبل شاخص‌ها و دستورالعمل‌هایی تدوین شد، اما هنوز کافی نیست.

وی ادامه داد: معنای گروه علمی این است که استاد وارد میدان راهبری شود، نه فقط در کلاس، بلکه در برنامه‌ریزی، تدوین، ارتقاء محتوا و نظارت علمی.

اعرافی با اشاره به اینکه سطوح عالی، درس خارج و رشته‌ها یا دوره‌های تخصصی، سه محور از محورهای اصلی تعالی حوزه‌ها هستند، گفت: در این محورها هم پیش رفتیم و دستاورد سالهای اخیر بخصوص دوران بعد از کرونا در درس خارج این است که درس خارج رسمی که نبود اکنون ۴۰ تا ۵۰ تا است. به حدود ۱۰۰ رشته محل رسیدیم در استان‌ها و سطوح عالی هم خیلی جاها داشت و به تدریج رسمی و تقویت شد اما کافی نیست.

وی با اشاره به حدود ۱۰۰ هزار روحانی فعال در جامعه که خارج از چرخه رسمی آموزش حوزه هستند، گفت: این طلاب در کارویژه‌های روحانیت مثل امین و هجرت یا در نهادهای مختلف مثل آموزش‌ و پرورش و نیروهای مسلح مشغول‌اند. ما در قبال رشد علمی و پاسداشت معرفتی این جمعیت نیز مسئولیت داریم.

مدیر حوزه‌های علمیه از برنامه‌هایی مانند دوره‌های نیمه ‌حضوری علمی و تربیتی برای این طلاب سخن گفت و خواستار تمرکز جدی و نگاه سرپرستی علمی معاونان آموزش نسبت به جامعه دانش‌آموختگان شد.

وی با تأکید بر پاسداری از سنت‌های حوزوی گفت: واقعا ما نباید تعصب داشته باشیم که تحول و تغییر و تطور را نپذیریم. و از آن طرف هم نباید از کسانی باشیم که دستاوردهای قوی حوزه و تجربه‌های ممتاز حوزه و سنت‌های عمیق حوزه که در طول تاریخ این‌همه نتیجه داده و به انقلاب اسلامی انجامیده، را کم بشماریم. ما اصالت‌های خود را باید با قدرت حفظ کنیم، سنت‌های عمیق حوزه که قوائم امتداد حوزه هستند و سنت‌های درستی هم هستند را باید پاس بداریم در عین اینکه ما باید از تجارب دنیای جدید هم استفاده کنیم.

مدیر حوزه‌های علمیه کشور با اشاره به اهمیت حمایت از نخبگان و استعدادهای برتر، از معاونین آموزش استان‌ها خواست تا شخصا و به شکل جدی سرپرستی علمی این افراد را بر عهده بگیرند و در صورتی که استعداد آنها در استان اشباع نشود راهنمایی کنند تا این استعدادها به قم منتقل شوند.

وی تأکید کرد که مدارس در هر شهر باید حفظ شوند، زیرا هر مدرسه به مثابه مشعل هدایت همان منطقه است و همه باید در جهت استمرار فعالیت آموزشی مدارس همت گمارند. طرح ساماندهی طلاب و روحانیون که از قم و سایر شهرها آغاز شده است نیز باید با جدیت ادامه یابد.