«رئیسعلی دلواری» میهندوستی ولایتمدار

صدا و سیما/ ۱۲ شهریور سالگرد شهادت رئیسعلی دلواری روز ملی مبارزه با استعمار انگلیس، روز بزرگداشت مردی است که میهندوستی و ولایتمداری را در قیام جنوب با هم درآمیخت.
رئیسعلی فرزند زائرمحمد و شهین در دلوار دهستانی از توابع بوشهر به دنیا آمد. او در عصر مشروطیت، جوانی ۳۰ ساله، بلندهمت، شجاع، در صدق و صفا کممانند و در حب وطن و توکل به خدا، ضربالمثل بود.
با آغاز تجاوزات گسترده انگلیس به جنوب ایران، در آستانه جنگ بینالملل اول، رهبری مبارزات مسلحانه مقاومت جنوب را بر عهده گرفت.
ریشههای قیام جنوب
با کشف نفت در جنوب ایران و افزایش منافع استعماری بریتانیا در منطقه، این کشور تلاش خود را برای تسلط بر سواحل جنوبی و راههای ارتباطی ایران افزایش داد. انگلیسیها به بهانههای مختلف، از جمله حفظ امنیت خطوط تلگرافی و جلوگیری از قاچاق اسلحه، نیروهای خود را در سواحل مستقر کردند و به تدریج عمق نفوذ خود را گسترش دادند. این حضور نظامی و سیاسی، با مقاومت سرسختانهی مردم محلی، به ویژه در تنگستان و دشتستان، روبهرو شد. رئیسعلی دلواری، با درک عمیق از ماهیت تجاوزگرانه استعمار، به عنوان رهبری مومن وشجاع و وطن دوست، توانست عشایر و مردم منطقه را حول یک هدف مشترک متحد کند: دفاع از تمامیت ارضی و استقلال ایران.
مبارزات رئیسعلی دلواری
قیام رئیسعلی دلواری، یک جنبش مردمی و خودجوش بود که در سالهای جنگ جهانی اول (۱۹۱۴-۱۹۱۸) به اوج خود رسید. در این دوران، نیروهای بریتانیا با اعزام نیروهای بیشتر به بوشهر و سواحل اطراف، قصد داشتند تا ضمن تسلط کامل بر منطقه، از آن به عنوان پایگاهی برای عملیات نظامی خود در جنگ استفاده کنند.
رئیسعلی دلواری و یارانش، با اتکا به شناخت عمیق از جغرافیا، شجاعت بیباکانه و تاکتیکهای جنگ چریکی، ضربات سهمگینی بر پیکر نیروهای متجاوز وارد آوردند. پیروزیهای او بر متجاوزان روحیه مقاومت را در میان مردم تقویت کرد و رئیسعلی را به اسطورهای زنده در جنوب تبدیل نمود.
او تنها به مقابله نظامی بسنده نکرد، بلکه تلاش کرد با ارتباط با دیگر مبارزان و حتی برخی از نیروهای ناراضی در داخل حکومت مرکزی، جبههی گستردهتری علیه استعمار ایجاد کند. با این حال، فشارهای انگلیس و خیانت برخی عناصر داخلی، کار را برای او دشوار میساخت.
شهادت، آغاز افسانهای ماندگار
سرانجام پس از سالها نبرد و مجاهدت، انگلیسیها که در نبرد رویاروی نتوانستند بر رهبر قیام جنوب پیروز شوند، هنگامی که رئیسعلی برای شبیخون به انگلیسیها در منطقه تنگک در حومه بوشهر به سر میبرد، با توطئه و اجیر کردن یکی از مزدوران داخلی از پشت او را مورد هدف قرار دادند و به شهادت رساندند.
میراث قیام جنوب
قیام رئیسعلی دلواری، پیامدهای مهمی در تاریخ مبارزات ضد استعماری ایران داشت که از جمله آنها تضعیف نفوذ انگلیس، تقویت روحیه ملی والهامبخشی به نسلهای آینده بود.