قصه هزار دردسر آبیاری فضای سبز اراک/روزهای گرم سپری شد و چالش پساب حل نشد

ایرنا/ اراک - ایرنا - روزهای گرم سال برای اراک در حال سپری شدن است و تقریبا می‌توان گفت به انتها نزدیک است، اما هنوز هم آبیاری فضای سبز اراک تکلیف مشخصی ندارد و باوجود دستور استاندار مرکزی برای تخصیص ۵۰۰ لیتر بر ثانیه پس‌آب تصفیه شده برای تامین بخشی از آبیاری هنوز مسئولین شهری نتوانسته‌اند چالش‌ها را رفع از این منابع برای حیات و تنفس شهر اراک استفاده کنند.

به گزارش ایرنا، آبیاری فضای سبز اراک باتوجه به تنش آبی و کمبود منابع، تقریبا از ابتدای سال با چالش مواجه شد، بخشی از معابر و پارک‌های محلی این شهر اصلاح و چمن برداشته شد که آب موجود به درختان برسد و حیات درخت حفظ شود که این اقدام مسئولان شهری اراک موثر بود، هرچند از سال‌های قبل باید در این خصوص پیش‌بینی و اقدام صورت می‌گرفت، به هرحال باتوجه به وضعیت بحرانی، استاندار مرکزی دستور تخصیص پساب تصفیه شده اراک به میزان ۵۰۰ لیتر بر ثانیه برای آبیاری فضای سبز را صادر کرد، اما هنوز این اقدام به درستی انجام نمی‌شود.

---

بازار

---

وضعیت آب که بحرانی است از آن طرف آب برای آبیاری فضای سبز در اولویت بعد از تامین آب شرب قرار می‌گیرد از طرفی فرصتی مانند استفاده از پس‌آب وجود دارد و به واقع چرا روزهای گرم سال را به سخت‌ترین وضعیت در بخش فضای سبز از دست دادیم، اما هنوز شهرداری اراک موفق به استفاده از این ظرفیت نشده و تنها از ۲۵۰ لیتر بر ثانیه صرفا برای آبیاری یک منطقه جنگلی دور از دسترس استفاده می‌کند و از تانکر با همه ریخت و پاش و اصراف آب برای معابر و پارک‌ها؟

۵۰۰ لیتر بر ثانیه پساب تصفیه شده هنوز به صورت کامل در اختیار شهرداری نیست

رییس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی اراک گفت: ۲۵۰ لیتر بر ثانیه پساب تصفیه شده به فضای سبز اراک تخصیص یافته است، این آب ترکیب سه آب مختلف است، استفاده از این پساب از نظر سلامتی توسط محیط زیست تایید شده اما به دلیل متفاوت بودن شاخص‌های سلامت محیط زیست و بهداشت محیط نیاز است توسط بهداشت محیط نیز مورد آزمایش قرار گرفته و تایید شود که در مرحله انجام آزمایش‌ قرار دارد و آزمایش‌ها تاحدودی زمان‌بر هستند.

حسن قربانی بیان کرد: پساب تصفیه شده تا زمان تایید نهایی توسط بهداشت محیط به پارک‌های جنگلی اختصاص داده می‌شود و در دیگر نقاط که مردم حضور بیشتری دارند استفاده نخواهد شد.

وی عنوان کرد: ۹۰۰ لیتر بر ثانیه آب مورد نیاز برای آبیاری فضای سبز اراک است و اگر ۵۰۰ لیتر بر ثانیه پس‌آب تصفیه شده به صورت کامل در اختیار شهرداری اراک برای آبیاری قرار بگیرد تنها ۵۰ درصد نیاز این بخش تامین می‌شود که البته باتوجه به شرایط موجود تاحدودی نیاز این بخش تامین می‌شود.

رییس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی اراک با اشاره به بازدید اعضای شورای اسلامی شهر و شهرداری از اقدامات انجام شده در اصفهان برای تامین آب مورد نیاز بخش فضای سبز، عنوان کرد: سالم‌سازی پساب اصفهان در حدی بود که نماینده شهرداری این شهر از آب تصفیه شده نوشید و تلاش این است که این حد از سالم‌سازی در اراک نیز انجام شود.

قربانی در پاسخ به این سوال که آیا تاسیسات انتقال تمامی ۵۰۰ لیتر بر ثانیه پساب تصفیه شده به بخش فضای سبز اراک آماده‌سازی شده است، تصریح کرد: لوله‌گذاری برای نیمی از این مقدار انجام و برای ۲۵۰ لیتر بر ثانیه دیگر که هنوز تخصیص داده نشده است در حال انجام است.

وی همچنین در پاسخ به این سوال که از چه تاریخی بحث تخصیص پساب تصفیه شده به فضای سبز اراک مطرح شد نیز گفت: ابتدای سال جاری باتوجه به کمبود آب این موضوع مطرح و استاندار مرکزی پیشنهاد تخصیص ۵۰۰ لیتر بر ثانیه پس‌آب تصفیه شده به بخش فضای سبز اراک را داد.

رییس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی اراک در ادامه این گفت و گو در پاسخ به این پرسش که چرا شهرداری و شورای شهر به عنوان مطالبه‌گر و نماینده مردم اراک این موضوع را با جدیت بیشتری پیگیری نکردند و فصل گرم سال این تخصیص انجام نشد؟ عنوان کرد: نشست‌هایی در این خصوص برگزار و پیگیری نیز انجام شده است، اما این اقدام زمان‌بر است و تا ۲ سال گذشته شهرداری اراک چنین برنامه‌ای نداشت و این وضعیت برای کم‌آبی به وجود آمده است.

ادامه داد: بخش فضای سبز اراک ۳۷۶ انشعاب داشت که به دلیل کمبود آب و اولویت قرار گرفتن تامین آب مصرفی شهروندان برداشت شهرداری از این منابع تا ۹۵ درصد ممنوع شد و این شرایط ایجاد شده نیاز به پیگیری تامین آب از دیگر منابع مانند پساب تصفیه شده داشت.

شهرداری از سال‌ها قبل آماده استفاده از ۵۰۰ لیتر بر ثانیه پساب تصفیه شده

معاون سازمان سیما، منظر و فضای سبز اراک، در خصوص آمادگی شهرداری اراک برای استفاده از ۵۰۰ لیتر بر ثانیه پساب تصفیه شده در آبیاری فضای سبز گفت: ۹ سال قبل شهرداری اراک ایجاد زیرساخت استفاده از ۵۰۰ لیتر بر ثانیه پساب تصفیه شده برای فضای سبز را کلید زد، طراحی، لوله‌گذاری بر مبنای استفاده از ۵۰۰ لیتر بر ثانیه آب، تهیه تابلوبرق، خریداری پمپ و بیاری دیگر از اقدامات با هزینه‌های میلیاردی انجام شد.

محمود علیخانی بیان کرد: در گام بعدی شهرداری اراک لوله‌گذاری‌ها را از نظر نشتی و شکستگی مورد بررسی قرار داد، برای این منظور آب در لوله‌ها جاری و کیلومتر به کیلومتر بررسی انجام و شکستگی‌ها اصلاح شد.

وی ادامه داد: زمانی که استاندار مرکزی به دلیل شرایط و وضعیت آب دستور تخصیص ۵۰۰ لیتر بر ثانیه پس‌آب تصفیه شده برای فضای سبز اراک را داد نیاز به ایجاد زیرساخت نبود و این اقدام از قبل انجام شده بود با این وجود چالش‌های دیگری در جریان بود که این تخصیص به صورت کامل و به درستی تاکنون انجام نشده است.

معاون سازمان سیما، منظر و فضای سبز اراک تصریح کرد: براساس قانون، ۲ ناظر که شامل اداره کل حفاظت محیط زیست و بهداشت محیط است برای بررسی سلامت پساب تعریف شده است، شهرداری اراک برای عمل به دستور استاندار و استفاده از این فرصت نامه رسمی تهیه و به این دو ارگان ارجاع داد، اما تاکنون پاسخ مستند، رسمی و واضحی در این خصوص داده نشده است.

علیخانی افزود: طبق آزمایش خود شهرداری که البته از نظر قانونی نمی‌توان به آن استناد کرد، پساب تصفیه شده مشکل دارد و از سلامت لازم برخوردار نیست که در این شرایط استفاده در محیط شهری زمینه ایجاد آلودگی زیست محیطی و میکروبی را ایجاد می‌کند، به همین دلیل هم‌اکنون از ۲۵۰ لیتر بر ثانیه تخصیص داده شده برای آبیاری نقاط کم‌تردد مانند محدوده‌های جنگل‌کاری که کمتر مورد استفاده عموم قرار می‌گیرد استفاده می‌شود.

پساب تصفیه شده نیازمند پایش آنلاین اداره کل محیط زیست

وی اظهار کرد: نکته قابل توجه این است که پساب تصفیه شده وضعیت ثابتی ندارد و نمی‌توان صرفا به یک آزمایش بسنده و در تمام روزهای سال و ساعت شبانه‌روز از این منبع استفاده کرد.

معاون سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهرداری اراک ادامه داد: پساب نیاز به پایش آنلاین اداره کل حفاظت محیط زیست دارد به دلیل ماهیت قابل تغییر در مواقع مختلف مانند زمان بارندگی، کاهش و افزایش فشار آب در مدت شبانه‌روز و دیگر عوامل کیفیت آن تغییر می‌کند و نوسان دارد به همین دلیل باید سازوکار پایش آنلاین توسط اداره کل حفاظت محیط زیست فراهم شود.

علیخانی تاکید کرد: باوجود همه مصوبه‌ها، نشست‌ها و دستور ایجاد زیرساخت و هزینه‌های میلیاردی هنوز امکان استفاده درست از این فرصت در دسترس نیست و باید نواقص تصفیه خانه اراک مشخص و رفع شود.

وی خاطرنشان کرد: شرکت سهامی آب و فاضلاب وظیفه تصفیه و شرکت آب منطقه‌ای وظیفه انتقال آب را دارد و باید تصفیه درست انجام و بعد از پایش در اختیار شهرداری قرار داده شود و متاسفانه روزهای گرم سال سپری و هنوز این چرخه درست نشده است.

سطح کیفیت و دسترسی پساب تصفیه شده اراک برای آبیاری مشخص شده است

مدیر گروه سلامت محیط و کار مرکز بهداشت استان مرکزی گفت: تصفیه خانه فاضلاب فرآیندهای مختلفی برای تصفیه دارد و طبق پارامترهای مختلف خروجی تصفیه خانه آنالیز و طبق این آنالیز آب تصفیه شده سطح بندی می‌شود.

حسن مهرعلی عنوان کرد: باتوجه به کیفیت آب تصفیه شده محدوده‌های دسترسی و موارد مورد استفاده مشخص و اعلام می‌شود، بر این اساس خروجی تصفیه‌خانه اراک طبق درخواست شهرداری برای آبیاری فضای سبز مورد بررسی قرار گرفت.

وی بیان کرد: آب تصفیه شده فاضلاب اراک طبق بررسی انجام شده در سطح B قرار دارد، که با این کیفیت باید در نقاط دسترسی محدود مورد استفاده قرار بگیرد، به عنوان نمونه از این آب نمی‌توان برای آبیاری فضای سبز پارک امیرکبیر استفاده کرد چراکه دسترسی مردم نامحدود است، اما برای آبیاری بلوار میانه بزرگراه‌ها که دسترسی مردم محدود است می‌توان مورد استفاده قرار داد.

مدیر گروه سلامت محیط و کار مرکز بهداشت استان مرکزی تصریح کرد: ارتقای سطح کیفی آب تصفیه شده نیاز به توسعه زیرساخت تصفیه‌خانه اراک و انجام فرآیندهای مشخص دارد که در این صورت سطح کیفیت به سطح A ارتقا و می‌توان با دسترسی ناحدود مورد استفاده قرار داد.

مهرعلی در پاسخ به این موضوع که آیا این ارزیابی به شهرداری اراک به صورت رسمی ارجاع داده شده است؟ گفت: تمامی این موارد به صورت مشخص و کامل در پاسخ به درخواست شهرداری اراک داده شده است.

تصفیه با سطح کیفی بالاتر وظیفه آبفا نیست

مدیرعامل شرکت آبفا استان مرکزی در خصوص وضعیت تصفیه پساب اراک گفت: طبق قانون پساب باید در 2 سطح استاندارد مورد استفاده کشاورزی و استاندارد رورد به رودخانه تصفیه شود و شرکت آبفا در این 2 شاخص مسئول و موظف است.

سعید سرآبادانی بیان کرد: ایجاد زیرساخت ارتقای سطح کیفیت تصفیه پساب طبق موارد مورد استفاده بهره‌بردار باید توسط خود بهره‌بردار سرمایه‌گذاری شود و شرکت آبفا در این خصوص وظیفه‌ای ندارد.

وی تصریح کرد: شهرداری اراک اگر پساب تصفیه شده با کیفیت بالاتری نیاز دارد باید در این خصوص سرمایه‌گذاری و زیرساخت لازم را ایجاد و این خدمت را از شرکت آبفا دریافت کند در غیر این صورت این شرکت وظیفه‌ای برای این ارتقای تصفیه‌خانه ندارد.

مدیرعامل شرکت آبفا اظهار کرد: تصفیه‌خانه اراک ورودی را بر اساس استاندارد استفاده در بخش کشاورزی تصفیه می‌کند و ارتقای این سطح به قابل ورود به رودخانه مستلزم صرف هزینه است که بودجه در اختیار نیست و برای ساخت فاز چهارم با پتروشیمی شازند و پالایشگاه رایزنی‌هایی صورت گرفته که این واحدهای صنعتی سرمایه‌گذاری و بهره‌برداری انجام دهند.

تعلل‌های غیر قابل جبران

به گزارش ایرنا، همانطور که از گفت‌وگوهای صورت گرفته مشخص است، چالش‌ها و اما و اگرهای متفاوتی در نظر مسئولان مرتبط وجود دارد، از طرفی شهرداری و شورای اسلامی شهر مدعی مشخص نشدن قطعی سطح کیفی پساب تصفیه شده فاضلاب اراک توسط نهاد ناظر می‌شوند و از طرفی نماینده مرکز بهداشت با استناد به مستندات مدعی پاسخ شفاف و مشخص کردن حد دسترسی به این آب در آبیاری فضای سبز شده است.

از آن سو عضو شورای شهر از این گفته که "شهرداری تا 2 سال قبل چنین برنامه‌ای نداشت و کار زمان‌بر است" برای توجیه این تعلل استفاده می‌کند و در مقابل نماینده شهرداری از آمادگی این نهاد حدود ۹ سال قبل می‌گوید و تعلل را به مشخص نشدن مرز استفاده از پس‌آب تصفیه شده توسط مرکز بهداشت نسبت می‌دهد.

اما همه این بحث و گفت و گوها 2 نکته را گوشزد می‌کند، نکته اول مربوط به شورای اسلامی شهر و شهرداری اراک است، چه زیرساخت آماده بوده و چه نبوده موضوع قابل توجه مسئولیت این نهادها در حفاظت از مهمترین دارایی سلامت مردم اراک یعنی فضای سبز است، باتوجه به دستور استاندار مرکزی در خصوص تخصیص بخشی از پساب تصفیه شده برای آبیاری اراک نیاز بود مجموعه شهرداری و شورای اسلامی شهر اراک موضع را تا به نتیجه رسیدن پیگیری مستمر کنند نه اینکه روزهای گرم سال را از دست بدهیم و فضای سبز اراک در گرمای بیش از ۴۰ درجه خشکی را تجربه کند و در نهایت مسئولان این نهادها پیگیری را به این گفته که " نشست برگزار کردیم و نامه زدیم" ختم کنند.

ابزار دستور استاندار یک اهرم قوی موثر برای مسئولان نهادهای مذکور بود که با مداومت و پیگیری به دنبال رفع چالش و تخصیص این منابع آبی باشند و به عنوان نمونه تصفیه کامل پس‌آب را از شرکت آبفا مطالبه در صورت نگرفتن جواب موضوع را از طریق استانداری مرکزی مورد پیگیری قرار دهند و در صورت نبود بودجه و اعتبار برای این موضوع به عنوان سرمایه‌گذار اقدام کنند نه اینکه برنامه‌ای مانند احداث بزرگترین پارک آبی غرب کشور را که در این وسعت ضرورت نداشت پیگیری و تعیین تکلیف فضای سبز اراک را رها کنند.