فریاد خاموش بلوط‌های زاگرس

بلوط‌های کهنسال و سر به فلک کشیده زاگرس که سالیان متمادی نقش ریه‌های تنفسی ایران را ایفا کرده‌اند، این روزها حال خوشی ندارند و تغییرات اقلیمی، خشکسالی‌های متوالی و شیوع گسترده آفات مخرب برگ‌خوار و جوانه‌خوار نفس‌شان را به شماره انداخته و چشم‌انداز سبز این استان زیبا را به قهوه‌ای تلخ تغییر داده است.

حدود 60 هزار هکتار از جنگل‌های بلوط کهگیلویه و بویراحمد، که یک‌سوم کل جنگل‌های استان را تشکیل می‌دهند، هم‌اکنون درگیر این بحران فراگیر هستند و این وضعیت نه تنها زنگ خطر را برای محیط زیست به صدا درآورده، بلکه تهدیدی جدی برای زندگی جوامع محلی وابسته به جنگل نیز محسوب می‌شود.

کارشناسان و متخصصان منابع طبیعی استان هشدار می‌دهند که وسعت خسارات به حدی است که بدون مداخله فوری و قاطع، آینده‌ای تاریک در انتظار این اکوسیستم حیاتی خواهد بود و طبق برآوردهای اولیه برای انجام اقدامات ضروری برای مبارزه با آفات و آغاز عملیات احیا، دست‌کم 100 میلیارد تومان اعتبار مالی نیاز است که این رقم برای اجرای برنامه‌های جامع پایش، سم‌پاشی بیولوژیک، قرنطینه مناطق آلوده و همچنین بذرکاری با استفاده از گونه‌های مقاوم و سازگار با شرایط جدید اقلیمی، حیاتی است.

با وجود آگاهی از عمق فاجعه و تلاش‌های دلسوزانه برخی از فعالان و مسئولان، مسیر نجات جنگل‌ها با چالش‌های جدی روبه‌رو است تا جایی که موازی‌کاری‌ها در حوزه اجرایی و عدم تخصیص بودجه کافی و به موقع، باعث کندی روند مقابله با بحران شده و این وضعیت نگرانی‌ها را در مورد احتمال گسترش آفت و تشدید خسارات در سال‌های آینده افزایش داده است و ناگفته نماند که فعالان محیط زیست معتقدند که برنامه‌ریزی یکپارچه و تخصیص بودجه پایدار پیش‌نیاز هرگونه اقدام مؤثر است.

کارشناسان و صاحب‌نظران، راهکارهای متعددی را برای برون‌رفت از این وضعیت از جمله رصد لحظه به لحظه وضعیت جنگل‌ها برای شناسایی کانون‌های جدید آفت‌زدگی و کنترل به موقع، کاشت گونه‌های بلوط دارای  مقاومت بیشتر در برابر خشکسالی و آفات، اجرای طرح‌های آبخیزداری برای افزایش ذخایر آب زیرزمینی و کمک به تقویت مقاومت طبیعی درختان، آموزش و توانمندسازی جوامع محلی برای حضور فعال در فرآیندهای حفاظت و احیای جنگل‌ها به عنوان حافظان اصلی این میراث طبیعی و تخصیص بودجه پایدار و بدون فوت وقت ارائه کرده‌اند.

اگر اقدامات فوری، قاطع و هماهنگ صورت نگیرد، این سرمایه ملی و هویت طبیعی کشور که نسل‌ها با آن زیسته‌اند با خسارات جبران‌ناپذیر و حتی نابودی کامل مواجه خواهد شد و البته حفاظت از جنگل‌های بلوط زاگرس، تنها وظیفه یک نهاد دولتی نیست، بلکه وظیفه‌ای همگانی است که از تک تک شهروندان تا بالاترین سطوح مدیریتی کشور را در بر می‌گیرد و نجات این ریه‌های سبز، نجات بخشی از هویت و آینده ایران است.

.