شرایط نگرانکننده پشت سد الغدیر ساوه؛ چشمها به آسمان دوخته شد

مهر/ ساوه خشکترین دوره پنج دهه اخیر را میگذراند و حجم مخازن سدهای آبی این شهرستان هر روز خالیتر از قبل شده و خشکسالی را عمیقتر میکند و چشمها به آسمان دوخته شده است.
در حالی که کاهش بیسابقه بارندگی، تبخیر شدید و افت ورودی آب به سد الغدیر ساوه، این منبع حیاتی را در وضعیتی بحرانی قرار داده است، مسئولان محلی نسبت به پایان یافتن ذخایر آبی طی هفتههای آینده هشدار میدهند، بر اساس گزارشهای رسمی، حجم مفید آب سد به کمتر از ۳ و نیم میلیون مترمکعب رسیده و تراز آب بهطور نگرانکنندهای کاهش یافته است، این شرایط در حالی رقم میخورد که ساوه بهعنوان یکی از مناطق مهم کشاورزی استان مرکزی، وابستگی زیادی به منابع آب سد الغدیر دارد.
همزمان با افزایش دمای هوا و رشد مصرف، صدای مسئولان از جمله فرماندار ساوه، مدیر بهرهبرداری سد الغدیر و نماینده مردم در مجلس نیز بلند شده و خواستار اصلاح الگوی مصرف، تسریع در اجرای طرح انتقال آب از سد کوچری، و حمایت دولت از کشاورزان آسیبدیده شدهاند.
ذخایر آبی سد الغدیر ساوه ۴۵ روز دیگر به پایان میرسد
جمال محمدی، رئیس اداره بهرهبرداری سد الغدیر ساوه اظهار کرد: سد در حال حاضر تنها ۳ و نیم میلیون مترمکعب آب مفید دارد و با توجه به شدت مصرف و میزان تبخیر، پیشبینی میشود این مقدار ظرف ۴۵ روز آینده به اتمام برسد.
محمدی با اشاره به کاهش چشمگیر ورودی آب گفت: دبی ورودی سد که در سال ۱۴۰۱ بیش از ۶۱۰ لیتر بر ثانیه بود، امسال به ۱۳ لیتر بر ثانیه رسیده است، این در حالی است که تراز آب سد حدود یک و هفت دهم متر پایینتر از حد نرمال قرار دارد و بارشها نیز نسبت به سال گذشته ۴۰ درصد کاهش داشته است.
رئیس اداره بهرهبرداری سد الغدیر ساوه با اشاره به اهمیت این سد در تأمین آب منطقه افزود: سد ساوه یکی از سدهای بتنی دو قوسی بزرگ ایران است که در سال ۱۳۷۲ با مشارکت دو شرکت به بهرهبرداری رسید، این سد شامل ۱۹ بلوک مستقل است که به دلیل حرکتهای طبیعی، هر بلوک به صورت جداگانه تحت کنترل و نظارت دقیق قرار دارد.
محمدی ادامه داد: بدنه سد مجهز به ۵۵۰ ابزار دقیق در ۱۱ نوع مختلف است که قرائت روزانه و تحلیل دادههای آن هر ۱۵ روز یکبار انجام و در پایان سال گزارش کامل آن به وزارت نیرو ارسال میشود.
وی درباره ظرفیتهای فنی سد ساوه بیان کرد: این سد دارای سرریز اوجی با ظرفیت تخلیه یک هزار و ۲۰۰ مترمکعب در ثانیه و دریچه خروجی با ظرفیت ۲ مترمکعب در ثانیه است که در مواقع سیلاب یا رسوبزدایی به کار گرفته میشود، همچنین دو نیروگاه مفرقان با دو واحد ۵ مگاواتی و نیروگاه آسیاب با دو واحد ۲ و نیم مگاواتی، تولید برق منطقه را بر عهده دارند و پس از آن، آب به حوضچه و کانالهای کشاورزی هدایت میشود.
محمدی با اشاره به نگهداری و ایمنی سد خاطرنشان کرد: تعمیر و ایمنسازی تجهیزات جرثقیل، جاده دسترسی به تاج سد، روشنایی محوطه با لامپهای کممصرف و نصب و تعمیر دوربینهای مداربسته از جمله اقدامات مستمر برای افزایش ایمنی سد است، برداشتهای غیرمجاز آب نیز با همکاری مسئولان استانی و شهرستان تفرش کنترل میشود.
وی در خصوص وضعیت آبی سد گفت: در سال جاری ورودی آب سد ساوه به شدت کاهش یافته است؛ بهگونهای که تراز آب سد یک و هفت دهم متر پایینتر از حد نرمال است و دبی ورودی آب از ۶۱۰ لیتر در ثانیه در سال ۱۴۰۱ به ۱۳ لیتر در ثانیه کاهش یافته است، حجم کل آب موجود در سد از ۲۲ میلیون مترمکعب سال قبل به ۱۹ و چهار دهم میلیون مترمکعب رسیده و حجم مفید آب قابل استفاده تنها ۳ و نیم میلیون مترمکعب است.
محمدی میزان بارندگی در حوزه سد را هم نگرانکننده توصیف کرد و افزود: بارندگی امسال تنها ۱۹۶ میلیمتر بوده که نسبت به سال گذشته ۴۰ درصد و نسبت به میانگین بلندمدت ۳۷ درصد کاهش نشان میدهد.
وی ادامه داد: در حال حاضر یک هزار و ۳۲۸ حلقه چاه مجاز در حوزه سد الغدیر وجود دارد که ۸۶ درصد منابع آب به مصرف کشاورزی میرسد، یکی از مشکلات اصلی سد، تبخیر روزانه ۲۰۰ لیتر در ثانیه است که تاکنون راهکار مؤثری برای کاهش آن ارائه نشده است.
وی تأکید کرد: در صورت عدم مدیریت مصرف و ادامه روند کاهش ورودی آب، خطر کمآبی جدی در شهرستان ساوه وجود دارد و باید اقدامات فوری برای کنترل منابع و مدیریت تقاضا صورت گیرد.