غزال کمیاب هرمزگان در آستانه خاموشی؛ نجات جبیرِ خلیج فارس نیازمند اقدام فوری

ایرنا/ جبیر، غزال کوچک و کمیاب فلات ایران، در جزایر هرمزگان حضور کمشمار اما ارزشمندی دارد؛ گونهای که با تهدید گردشگری بیضابطه، کمبود آب و شکار غیرمجاز، بقای آن در جزایر جنوبی کشور در خطر است.کارشناسان هشدار میدهند که اگر امروز اقدامی اساسی صورت نگیرد، فردا ممکن است خبر نابودی جبیر در جزایر خلیج فارس تنها در آرشیوها باقی بماند.
حمید قاسمی یک کارشناس محیط زیست گفت: جبیر در جزایر هرمزگان نهتنها یک گونه جانوری نادر است، بلکه شاخصی برای سنجش وضعیت کلی محیطزیست این جزایر محسوب میشود. هر جا جبیر حضور داشته باشد، میتوان نتیجه گرفت که چرخههای طبیعی هنوز تا حدی سالم ماندهاند. نابودی یا کاهش جمعیت آنها هشداری جدی از تخریب زیستگاهها و فشار انسانی است.
وی با اشاره به وضعیت شکننده این گونه ادامه داد: جمعیت جبیر در جزایر بسیار کوچک و آسیبپذیر است. در برخی جزایر با جمعیتهایی کمتر از ۳۰ رأس مواجه هستیم؛ عددی که از نظر زیستشناسی به معنای بحران ژنتیکی و کاهش توانایی تکثیر طبیعی است. این شرایط نیازمند برنامهای فوری برای پایش ژنتیکی و حتی انتقال علمی برخی افراد به زیستگاههای امنتر است.
قاسمی همچنین بر نقش گردشگری مسئولانه تأکید کرد: گردشگری میتواند تهدید باشد یا فرصت. اگر گردشگران بدون آگاهی وارد جزیره شوند و بخواهند با خودرو یا موتورسیکلت در دل زیستگاه حرکت کنند، ضربه جدی به آرامش جبیرها وارد میشود. اما اگر همین گردشگران با راهنمایان محلی آموزشدیده همراه شوند، مشاهده جبیر میتواند به منبع درآمدی پایدار برای جوامع محلی تبدیل شود؛ درآمدی که انگیزه حفاظت را افزایش میدهد.
وی در پایان گفت: امروز انتخاب با ماست. یا میتوانیم با بیتوجهی، جبیر را از دست بدهیم و تنها عکسهایش را در کتابها ببینیم، یا با یک عزم ملی، آن را به نماد حفاظت از تنوع زیستی جزایر هرمزگان تبدیل کنیم. اگر جبیرها بمانند، یعنی ما توانستهایم بخشی از میراث خلیج فارس را برای آینده حفظ کنیم.
کارشناسان معتقدند تنها حضور محیطبانان برای حفاظت از جبیرهای جزایر کافی نیست. ورود صنعت در قالب مسؤولیتهای اجتماعی، همراهی جوامع محلی و آموزش گردشگران از الزامات حیاتی برای بقای این گونه است. اقداماتی همچون ساخت آبشخور، توزیع علوفه در فصلهای خشک و پاکسازی دورهای زبالهها میتواند به تثبیت جمعیت جبیرها کمک کند.