آیین و فرهنگ؛ فرصت‌های توسعه گردشگری اردبیل

ایرنا/ اردبیل - ایرنا - استان دارالارشاد و مرزی اردبیل به لحاظ پیشینه تاریخی و مذهبی و به واسطه هنرخیز بودن، در دو حوزه یئین‌های مذهبی و نمادها و برنامه‌های فرهنگی و هنری شهرت بسیاری دارد و با استفاده از این دو فرصت می‌تواند قابلیت دیگر خود یعنی صنعت گردشگری را بیشتر توسعه دهد.

به گزارش ایرنا؛ دوره حکومت صفویان با مرکزیت اردبیل از برجسته‌ترین ادوار تاریخی این استان است و ریشه بیشتر اعتقادات دینی و آیین‌های مذهبی این استان به آن دوران باز می‌گردد.

---

بازار

---

به گواهی تاریخ؛ صفی‌الدین ابوالفتح اسحاق اردبیلی، صوفی و عابد شهیر در سال ۶۵۰ هجری قمری در روستای کلخوران اردبیل چشم به جهان گشود و از عنفوان جوانی پای در راه روشن پارسایی نهاد و از برکات و ثمرات پاکیزگی جسمانی و ریاضت روحانی بهره‌ها جست.

شیخ صفی عابد و متقی به واسطه طبع ظریف و ضمیر روشن، ذوق سرودن شعر نیز داشته و از او اشعار یا به اصطلاح فهلویات (دوبیتی‌هایی با گویش‌های کهن) به یادگار مانده است؛ او پس از کسب مدارج معرفت و مراحل حکمت نزد شیخ زاهد گیلانی، به زادگاه خود اردبیل بازگشت و سلسله صفویه را بنیان نهاد و این اقدام سیاسی، اجتماعی و فرهنگی او در سرنوشت ایران تاثیر بسزایی داشته است.

نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه اردبیل بارها در خطبه‌های نماز جمعه و آیین‌های بزرگداشت روز و هفته اردبیل تصریح کرده است: انتشار مذهب اهل بیت در سراسر ایران از اردبیل شروع شد ، یعنی اردبیل، ایران را به فضیلتی استثنایی که موالات با اهل بیت نبی مکرم اسلام (ص) است مزین کرد و در نتیجه کل ایرانیان در این وصف بی‌نظیر مدیون خطه استان اردبیل هستند.

آیت‌الله سیدحسن عاملی تاکید کرد: به تعبیر محیط طباطبایی اگر اردبیل نبود ایران نبود زیرا بعد از سقوط ساسانیان، اولین انسجام در سطح کلان کشور ایران توسط صفویه صورت پذیرفت و یک امپراتوری عظیم که ۴۰ درصد آن در حال حاضر دست ما رسیده تشکیل شد و شان ملت ما را تا عنان‌السماء بالا برد.

نظیر چنین تعبیرات زیبا را وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، روز گذشته در سفر به اردبیل بیان کرد و گفت: ایران پیشاصفویه و پساصفویه متفاوت است و بی‌تردید، درخشش کشور در دوره پساصفویه مدیون استان اردبیل و تاریخ پربار این دیار است.

آری استان اردبیل با چنین پشتوانه تاریخی و فرهنگی، امروز مهد آیین‌ها و آداب دینی و عاشورایی شناخته می‌شود و برنامه‌ها و محافل بسیار جانسوز و در عین حال تماشایی در ماه محرم و مناسبت‌های خاص مذهبی در این استان برگزار می‌شود که از حیث کیفیت و کمیت با سایر استان‌ها متفاوت و برجسته است.

اردبیل ، مهد هنر و هنرمندان

استان اردبیل در آن سوی سکه یعنی از منظر فرهنگی و هنری نیز حرف‌های زیادی برای گفتن دارد و هنرمندان، موسیقی‌دانان و بازیگرانی همچون فرهاد قائمیان، مریم مومن، دبستانی، منوچهر چشم آذر، مجید واحدی زاده، ودود موذن زاده، اتابک نادری و چهره‌های فاخر و نامدار دیگر داشته و دارد که غنای فرهنگی و هنری این خطه را به رخ می‌کشند.

هنر و فرهنگ به قدری در بافت اجتماعی این استان رسوخ کرده و با تار و پود زندگانی مردم پیوند خورده است که جلوه‌های متعالی آن در سینما، تئاتر، موسیقی، صنایع دستی، شعر و ادبیات نمایان است و همان‌گونه که علی دایی و رضازاده را به عنوان اسطوره‌های فوتبال و وزنه‌برداری دارد، نمادهای مشخصی نیز در حوزه های فرهنگ و هنر پرورانده است.

وجود استاندار هنرمند، نماینده صاحب هنر و مدیرکل هنرپرور فرهنگ و ارشاد اسلامی، فرصتی مقتضی برای بالندگی فرهنگ و هنر استان اردبیل است

در حال حاضر نیز نمادهایی از فرهنگ و هنر اردبیل در مناصب رسمی این استان مشغول خدمت به مردم هستند و سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز با تصریح این حقیقت گفت: وجود استاندار هنرمند، نماینده صاحب هنر و مدیرکل هنرپرور فرهنگ و ارشاد اسلامی، فرصتی مقتضی برای بالندگی فرهنگ و هنر استان اردبیل است.

میزبانی اردبیل برای برگزاری سومین جشنواره موسیقی بین‌المللی «عاشیقلار» با حضور نوازندگان و خوانندگانی از کشورهای جمهوری آذربایجان، ترکیه، عراق، گرجستان و جمعی از هنرمندان ایرانی از جمله از زنجان، ساوه، گلستان، آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، خراسان شمالی و اردبیل نیز بار دیگر هنردوست و هنرپرور بودن این خطه را به نمایش گذاشت.

آیین اختتامیه این جشنواره با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد و وزیر طی سخنانی در این رویداد فرهنگی و هنری گفت: موسیقی «عاشیقلار» زبان هنر مردمی است و این موسیقی در طول تاریخ پاسدار فرهنگ شفاهی این مرز و بوم بوده است.

موسیقی، بخشی از هویت ایرانیان را به نمایش می‌گذارد

سیدعباس صالحی اظهار کرد: ملت ایران با وجود دشواری‌ها، دارای سرزمینی غنی از تنوع فرهنگی و قومی است و موسیقی هم بخش مهمی از این هویت را به نمایش می‌گذارد.

وی افزود:موسیقی عاشیقلار سابقه‌ای کهن دارد و به دلیل گستره جغرافیایی خود از مرزهای ملی فراتر رفته و زبان گفت‌وگوی ملت‌ها در منطقه آناتولی، قفقاز و آسیای میانه شده است.

صالحی گفت: این موسیقی با مردمی‌بودن خود، برخلاف هنرهای درباری و اشرافی، در جشن‌ها، کوچه‌ها و روستاها زبانزد عام و خاص است و باید به آن ارج نهاده و در ترویج این فرهنگ اصیل مردمی بیش از پیش تلاش کنیم.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه بخش بزرگی از تاریخ ایران بر پایه فرهنگ شفاهی است، افزود: موسیقی عاشیقلار حافظ و روایتگر میراث گرانبهایی است و در عین حال ارزش‌های اخلاقی، نگاه توحیدی و محبت به اهل بیت (ع) را منتقل می‌کند.

توسعه فرهنگی، رویکرد دولت وفاق

استاندار اردبیل نیز که از خوشنویسان برجسته کشور شناخته می‌شود، بارها بر اهمیت تقویت پیوند دیرینه هنرمندان و حکمرانان تاکید کرده و با ارج نهادن به همه هنرها، موسیقی را زبان مشترک ملت‌ها توصیف کرده است.

مسعود امامی یگانه در اختتامیه جشنواره بین‌المللی عاشیقلار اظهار کرد: موسیقی به‌عنوان زبان مشترک ملت‌ها ظرفیت بزرگی برای ایجاد پیوند و همدلی میان استان‌ها و کشورها دارد.

وی با اشاره به بنیانگذاری اردبیل بر پایه عرفان شیخ صفی‌الدین و نقش مهم صفویه در یکپارچه‌سازی ایران، افزود: تجلیل از هنر عاشیقلار به‌عنوان یک زبان مشترک، ریشه در تاریخ اردبیل دارد.

استاندار اردبیل تأکید کرد: وظیفه داریم از این میراث هنری و فرهنگی به‌عنوان یک باور قلبی نگهبانی کنیم و از این ظرفیت برای ایجاد وحدت و انسجام میان مردم بهره ببریم.

امامی یگانه رویکرد دولت چهاردهم را توسعه فضای فرهنگی، حمایت از هنرمندان و واگذاری امور به خود مردم عنوان کرد و گفت: این استان با ظرفیت های گردشگری ویژه نیازمند توسعه فضاهای فرهنگی با رعایت کامل آیین‌نامه‌ها و چهارچوب‌ها است.

او ادامه داد: استان اردبیل از حیث تعلق خاطر به ائمه اطهار و آیین‌های مذهبی از ارزش و شهرت بسیاری برخوردار است و از سوی دیگر پیشینه هویتی و تمدنی قابل تاملی نیز دارد و با این پشتوانه فرهنگی نباید نگران برگزاری برخی برنامه‌های هنری در استان باشیم.

اردبیل، جلوه‌گاه برجسته هنر

احد بیوته نماینده اردبیل، نیر، نمین و سرعین و عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی نیز که سابقه فعالیت در بازیگری، نویسندگی و تحقیق و پژوهش را دارد، در برنامه‌های وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در اردبیل گفت: خیلی از کشورها از صنعت گردشگری خود به توسعه و رفاه رسیده‌اند.

وی افزود: استان اردبیل به عنوان یکی از قطب‌های گردشگرپذیر کشور شناخته می‌شود و انتظار داریم وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مجوز استف��ده از موسیقی ملی در اماکن فرهنگی این استان را توام با رعایت ضوابط و چهارچوب‌ها صادر کند.

وزیر ارشاد نیز در پاسخ به این مطالبات فرهنگی و هنری، اذعان کرد: اردبیل از جلوه‌گاه‌های برجسته هنر ایران است و انتظار می‌رود در آینده نیز میزبان رویدادهای مهم فرهنگی و هنری باشد.

صالحی قول داد ثبت یک جشنواره مهم موسیقی برای برگزاری با میزبانی اردبیل را پیگیری کند و تاکید کرد: فرهنگ به مثابه هواست و باید تنفس در کشور به مقدار کافی و مفید باشد و زیرساخت‌های مربوطه فراهم شود که هنرمندان حال خوش‌تری داشته باشند.

وی تصریح کرد: فلسفه حکومت، ایجاد نظم اجتماعی مبتنی بر قانون است و باید منطبق بر قانون حرکت و فعالیت کنیم. البته احتمال دارد در منطقه‌ای بر حسب تصمیم شورای تامین، برگزاری موسیقی برای مقطعی محدود شود اما نباید به رویه‌ای خاص تبدیل گردد.

وی ادامه داد: اینکه در خیلی استان‌ها برگزاری برنامه‌های موسیقی در چهارچوب قانون ادامه یابد و در منطقه‌ای محدودیت اعمال شود، مغایر با قانون کلی و نظر این وزارتخانه است.

او از استاندار و نماینده هنرمند استان اردبیل خواست، پای قانون‌های کلی وزارتخانه فرهنگ و ارشاد اسلامی بایستند تا برنامه‌های موسیقی در چهارچوب مقررات و قوانین مصوب و طبق ضوابط حاکم برگزار گردد.

توسعه و اشتغال‌زایی در بخش گردشگری

صنعت گردشگری یکی از اشتغال‌زاترین بخش‌ها در هر کشور توسعه یافته است و برای رونق این صنعت باید برخی ملاحظات فرهنگی را در نظر داشت تا پای گردشگران داخلی و حتی خارجی به مناطق گردشگرپذیر باز شود.

استان اردبیل سالانه بیش از ۱۰ میلیون گردشگر را میزبانی می‌کند و فقط در شهر توریستی سرعین، طبق اظهارنظر فرماندار این شهرستان امسال ورود هشت میلیون مسافر و گردشگر ثبت شده است.

با این ظرفیت پذیرش گردشگر از اقصی نقاط ایران و جهان، شایسته نیست که برگزاری کنسرت‌ها در برخی اماکن عمومی محدود شود، البته رعایت این برنامه‌ها باید همراه با محترم شمردن قوانین جاری و رعایت کامل آیین‌نامه‌ها و مقررات مربوطه باشد.

استان اردبیل سالانه بیش از ۱۰ میلیون گردشگر را میزبانی می کند و فقط در سرعین، طبق اظهار نظر فرماندار این شهرستان امسال ورود هشت میلیون مسافر و گردشگر ثبت شده است

طبیعی است که در صورت ایجاد شرایط و بستر قانونی برای برنامه‌های هنری و اجتناب از لغو یا محدودیت اجرای کنسرت و موسیقی در برخی اماکن عمومی، می‌توان به رونق هر چه بیشتر صنعت گردشگری در استان اردبیل امیدوارتر شد.

مردم با فرهنگ و دارای پیشینه تاریخی و چشمگیر در استان اردبیل، بی‌شک در مدیریت برنامه‌های آیینی و فرهنگی نیز دقت نظر لازم را خواهند داشت تا نه آیین‌ها و آداب اصیل مذهبی لطمه بخورد و نه برنامه‌های فرهنگی و هنری کم‌رنگ شود.

هم اینک یکی از جذابیت‌های گردشگری استان اردبیل آیین‌های مذهبی و سنتی آن است که هر سال جمعیت بزرگی از مهاجران تا هموطنان ساکن در استان‌های دیگر را به خود جلب می‌کند.

بنابراین حفظ حریم‌ها و رعایت حرمت‌ها در هر دو حوزه آیینی و فرهنگی می‌تواند استان اردبیل را به قطب گردشگری بسیار مهم تبدیل کند به نحوی که هم مشتاقان برنامه‌های مذهبی و آیینی از آن منتفع شده و لذت ببرند و هم علاقه‌مندان محافل فرهنگی و هنری از جلوه‌های مورد اشتیاق و علاقه خود استفاده کنند.

استان اردبیل با بیش از یک میلیون و ۲۸۰ هزار نفر جمعیت و جاذبه‌های گردشگری طبیعی، تاریخی، مذهبی و اقتصادی در ۱۲ شهرستان در شمال غرب ایران واقع شده و از مقاصد اصلی گردشگران داخلی و خارجی است.