حوزه‌های علمیه با آینده‌نگری در برابر جریان‌های اعتقادی بایستند

ایرنا/ قم – ایرنا – آیت‌الله جعفر سبحانی با تاکید بر لزوم آینده‌نگری حوزه‌های علمیه در برابر جریان‌های اعتقادی گفت: عالمان دین برای مواجهه با جریان‌های اعتقادی و فکری باید مقتضیات زمان را بشناسند و جهت تربیت نسلی توانمند و مبلغان آماده برنامه‌ریزی کنند.

به گزارش خبرنگار ایرنا، این مرجع تقلید شامگاه شنبه در آیین آغاز سال تحصیلی ۱۴۰۵ – ۱۴۰۴ مرکز تخصصی کلام و رونمایی از چهارمین نسخه نرم‌افزار مجموعه آثار خود در موسسه آموزش عالی امام صادق(ع) قم، طی سخنانی با اشاره به اهمیت آینده‌نگری حوزه‌های علمیه و ضرورت آمادگی در برابر جریان‌های اعتقادی، تاریخچه تاسیس مرکز تخصصی کلام را مرور کرد و افزود: این مرکز نه تنها پاسخی علمی به شبهه‌ها و جریان‌های فکری و اعتقادی انحرافی است، بلکه بستری برای تربیت استادان و مبلغان توانمند فراهم می‌کند.

---

بازار

---

وی با یادآوری تلاش‌های مرحوم آیت‌الله فاضل لنکرانی(ره) برای ایجاد این نهاد تخصصی، تأکید کرد: شناخت زمان، پاسخ‌گویی به چالش‌های نوظهور و برنامه‌ریزی برای آینده، از اصول مهم پویایی و اثرگذاری حوزه‌های علمیه در مسیر حفظ معارف اهل‌بیت است.

ضرورت پاسداری از مرزهای اعتقادی

آیت‌الله سبحانی با اشاره به دغدغه تاریخی و علمی مرحوم آیت‌الله فاضل گفت: مرکز تخصصی کلام از سر احساس یک ضرورت واقعی شکل گرفت، در آن دوره، جریان‌های مختلف فکری و اعتقادی در جامعه اسلامی فعال بودند و برخی از آن‌ها به شیوه‌ای شبهه‌انگیز در میان مردم و حتی برخی از طلبه‌ها نفوذ می‌کردند.

وی ادامه داد: مرحومک آیت‌الله فاضل لنکرانی به درستی تشخیص دادند که برای مقابله با این جریان‌ها نیازمند ایجاد نهادی علمی و منسجم هستیم که بتواند با استدلال قوی و پژوهش‌های مستدل، از مبانی عقیدتی اسلام و معارف اهل‌بیت دفاع کند.

وی اضافه کرد: امروز شاهد تربیت استادان و دانش‌آموختگان برجسته‌ای هستیم که هم در عرصه پژوهش و هم در عرصه تبلیغ تخصصی فعالیت می‌کنند.

این مرجع تقلید همچنین تجربه تاریخی نفوذ جریان‌های انحرافی اعتقادی در صدر اسلام را مورد اشاره قرار داد و یادآور شد: منظور از جریان‌ها، جریان‌هایی است که با اصول و مبانی صحیح دینی مغایرت دارند و می‌توانند ذهن و فکر جامعه دینی را تحت تاثیر قرار دهند.

وی ادامه داد: در تاریخ اسلام، هر زمانه‌ای جریان خاص خود را داشته است، در عصر امام صادق(ع) جریان مرجئه فعال بود که مدعی بودند اگر ایمان وجود داشته باشد، ارتکاب گناه مانعی ندارد؛ تفکری انحرافی که حتی در میان شیعیان نیز نفوذ کرد.

آیت‌الله سبحانی تصریح کرد: این تجربه تاریخی برای ما هشدار بزرگی است که اگر در برابر اندیشه‌های انحرافی و شبهه‌های روز واکنش علمی و فکری مناسب نشان ندهیم، ممکن است درون جامعه دینی ما نیز رسوخ کنند.

وی بیان کرد: نباید تنها به امروز نگاه کنیم، حوزه باید برای آینده نیز برنامه‌ریزی کند، امروز اگر در علوم اسلامی و کلامی سرمایه‌گذاری نکنیم، فردا در برابر هجمه‌های فکری جهان بی‌دفاع خواهیم بود.

وی خاطرنشان کرد: حوزه باید به پرورش مبلغانی توانمند بپردازد که نه‌تنها در داخل کشور، بلکه در عرصه‌های بین‌المللی هم بتوانند از اسلام دفاع کنند و پیام اهل‌بیت را به جهانیان برسانند.

نگاه تحولی به آموزش‌های حوزوی

مدیر حوزه‌های علمیه کشور نیز در این آیین با اشاره به نقش تاریخی آیت‌الله سبحانی در تاسیس مراکز علمی و تخصصی گفت: این‌گونه ابتکارات، نشانه‌ای روشن از عمق نگاه ایشان است، بزرگان حوزه هر عصر، متناسب با نیازهای زمان، دست به ایجاد نهادها و مراکز علمی تازه زده‌اند و همین سنت، راز پویایی و ماندگاری حوزه در طول تاریخ بوده است.

آیت الله علیرضا اعرافی در ادامه افزود: هر دوره‌ای از تاریخ حوزه‌های علمیه با مسائل نوپدیدی روبه‌رو بوده‌است و اگر حوزه‌ها در هر دوره‌ای به این پرسش‌ها بی‌تفاوت می‌ماندند، امروز حوزه‌ای زنده و پویا وجود نداشت.

وی اضافه کرد: امروز نیز ادامه همان مسیر است و باید خود را برای پاسخ‌گویی به مسائل فکری و فرهنگی جدید، مجهز و آماده سازیم.

تاکید بر رشد کمی و کیفی حوزه

امام جمعه قم همچنین افزود: حوزه علمیه قم در دهه‌های اخیر، شاهد رشد کمی و کیفی کم‌نظیری بوده‌است، مراکز تخصصی، طلبه را به عمق موضوع‌ها می‌برند، او را با ادبیات علمی معاصر آشنا می‌سازند و به او توان می‌دهند تا در گفت‌وگوهای بین‌المللی شرکت کند، این ظرفیت‌ها باید بیش‌ازپیش تقویت شود، زیرا آینده تبلیغ و معرفی معارف اسلامی در گرو تربیت نسلی است که هم به مبانی اصیل پایبند باشد و هم زبان روز دنیا را بفهمد.

حوزه، پاسخگوی نیازهای جامعه جهانی

وی افزود: امروز میلیون‌ها نفر در سراسر جهان پرسش‌های جدی درباره اسلام دارند، رسانه‌ها، فضای مجازی و دانشگاه‌ها بسترهایی هستند که این پرسش‌ها را تقویت کرده‌اند، اگر حوزه‌های علمیه در این میدان حاضر نشوند، میدان را به جریان‌های انحرافی خواهند سپرد، از همین روست که تاسیس مراکز تخصصی کلام و دیگر رشته‌ها، پاسخی مستقیم به این نیاز جهانی است.

اعرافی در بخش دیگری از سخنان با قدردانی از آیت‌الله سبحانی، ایشان را نماد نگاه عمیق و آینده‌نگر در حوزه دانست و افزود: میراث فکری و نهادی ایشان از همین دست است و باید از آن پاسداری کنیم.

دستاوردهای علمی و پژوهشی مرکز تخصصی کلام

معاون آموزشی مرکز تخصصی کلام نیز در این مراسم گزارشی جامع از عملکرد این مرکز ارائه کرد و گفت: مرکز تخصصی کلام در سال ۱۳۷۰ تحت اشراف آیت‌الله سبحانی تاسیس شد و طی سه دهه فعالیت، توانسته است شمار چشم‌گیری از دانش‌پژوهان نخبه را در سطوح عالی تربیت کند.

حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمد حسین نجفی افزود: این مرکز تاکنون ۵۵۴ دانش‌پژوه سطح چهار تربیت کرده‌است که نیمی از آنان از رساله علمی خود دفاع کرده‌اند و امروز در عرصه‌های پژوهش، تدریس و تبلیغ تخصصی مشغول فعالیت هستند.

وی گفت: بیش از ۷۰۰ دانش‌پژوه در رشته‌های مختلف نقد وهابیت، کلام تطبیقی بین‌المذاهب و مسائل جدید کلامی آموزش دیده‌اند که ۴۰۰ نفر از آنان رساله سطح سه خود را دفاع کرده یا در حال تدوین پایان‌نامه هستند، این آمارها در مقایسه با دیگر مجموعه‌های علمی و موسسه‌ها کاملا منحصر به فرد است.

نجفی ادامه داد: در سال تحصیلی جاری، ۳۴ نفر در سطح ۲، ۱۰۸ نفر در سطح سه و ۲۲ نفر در سطح چهار رشته کلام تطبیقی بین‌المذاهب و ۱۵ نفر نیز در سطح چهار کلام جدید با گرایش نقد الحاد معاصر مشغول تحصیل هستند.

وی یادآور شد: این مرکز نخستین مرکز کلامی در تمام نهادهای علمی حوزوی و غیرحوزوی است که به صورت تخصصی خطر فضای کلام جدید و الحاد نوین را احساس کرده، و با طراحی رشته‌ای ویژه، آن را به‌صورت نظام‌مند دنبال می‌کند.

وی با تاکید بر نقش دانش‌پژوهان نخبه گفت: ۱۵ نفر از دانش‌پژوهان نخبه، چند سال در مرکز کلام درس خوانده و به زبان انگلیسی مسلط هستند و اکنون دوره نقد الحاد سال دوم سطح چهار را می‌گذرانند و به‌طور جدی به نقد جریان‌های الحادی در فضاهای علمی می‌پردازند.

نجفی افزود: این مرکز تاکنون ۱۳۲ شماره مجله علمی پژوهشی در ناب‌ترین موضوع‌های کلامی منتشر، و بیش از ۵۰۰ عنوان کتاب تخصصی و سه جلد دانش‌نامه کلامی نیز تولید کرده است که هر یک در نوع خود بی‌نظیر هستند، پژوهشکده علم کلام نیز یکی از افتخارات این مرکز به شمار می‌آید.

وی ادامه داد: یک گام بزرگ در جهت تبیین معارف اعتقادی در دبیرستان‌ها، دانشگاه‌ها و محافل نخبگانی برداشته شده است، دانش‌پژوهان ما به دل خطر می‌زنند و در مدارس، دانشگاه‌ها و ساعت‌های پاسخ‌گویی به شبهه‌ها حضوری فعال دارند، بیش از چهار هزار ساعت فعالیت میدانی انجام شده و کارگروه تخصصی تبلیغ برای هدایت دانش‌آموزان و دانشجویان شکل گرفته است.

نجفی خاطرنشان کرد: موسسه امام صادق (ع) پرچم‌دار کلام حوزه‌های علمیه است، دوره‌های اعتقادی متناسب با نوجوانان طراحی و عملیاتی شده‌اند و در تابستان سال جاری، نخستین دوره تربیت عقلانی و فکری نوجوانان با گزینش ۲۵ نفر از جوانان تیزهوش برگزار شد، این دوره چهار روزه بازخورد ۹۸ درصدی رضایت از سوی شرکت‌کنندگان داشت و آغاز فعالیت‌های مشابه در آینده خواهد بود.

وی تاکید کرد: از زبان همه استادان و دانش‌پژوهان مرکز تخصصی کلام می‌گویم که خود را در خط مقدم جهاد اراده‌ها و فکرها می‌بینیم، اینجا صرفا مرکزی برای آموزش نیست، بلکه خط مقدم جنگ نرم و عرصه پاسداری از معارف اسلامی در برابر شبهه‌ها و چالش‌ها است.

رونمایی از نرم‌افزار جامع آثار آیت‌الله سبحانی

رئیس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور نیز در این مراسم با اشاره به رونمایی از چهارمین نسخه نرم‌افزار مجموعه آثار آیت‌الله‌ سبحانی، گفت: این نرم‌افزار با ارائه ۳۶۷ عنوان کتاب در ۵۸۸ جلد از آثار آیت‌الله‌ سبحانی و نیز منشورات موسسه امام صادق(ع) و برخی کتاب‌های مرتبط با آثار معظم‌له، جامع‌ترین کتابخانه دیجیتالی از تلاش‌ها و خدمات ارزنده این مرجع بزرگوار به شمار می‌آید.

حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمد حسین بهرامی افزود: منابع این نرم‌افزار در موضوع‌های کلام و عقاید، فقه، تفسیر، فقه تطبیقی، اصول فقه، تاریخ اسلام، تراجم، شبهات و ردود، کلام جدید، ادبیات، فلسفه، فرق و مذاهب، رجال، علوم حدیث، اخلاق و سفرنامه دسته‌بندی شده است تا علاقه‌مندان و پژوهشگران بتوانند به سهولت به منابع علمی و پژوهشی دسترسی پیدا کنند.