کاهش ۱۰ درصدی بارندگی در مازندران؛ امنیت غذایی کشور در معرض تهدید

ایمنا/ کاهش ۱۰ درصدی بارشها و افزایش محسوس دما در مازندران طی سال زراعی جاری، زنگ خطری جدی برای آینده کشاورزی این استان و امنیت غذایی کشور به صدا در آورده است، استانی که بیش از ۱۲ درصد ارزش افزوده امنیت غذایی ایران را تامین میکند، حالا با چالش کمآبی و تغییرات اقلیمی روبهرو شده است.
این استان بهدلیل موقعیت جغرافیایی خاص و ویژگیهای اقلیمی متنوع، دارای دو نوع آبوهوای معتدل خزری در نواحی جلگهای و آبوهوای کوهستانی در مناطق مرتفع است.
این تنوع اقلیمی نقشی اساسی در معیشت مردم استان ایفا کرده و زمینهساز رونق کشاورزی و تأمین بخش بزرگی از نیازهای غذایی کشور شده است، براساس آمار رسمی، حدود ۵۰۰ هزار بهرهبردار کشاورزی در مازندران فعالیت میکنند، از آنجا که کشاورزی این منطقه وابسته به منابع آبی حاصل از بارندگیهای سالانه است، هرگونه تغییر در میزان بارش و دمای هوا میتواند تأثیری مستقیم بر تولیدات زراعی، باغی و به تبع آن، امنیت غذایی کشور داشته باشد، بهطوری که مازندران ۱۲ درصد ارزش افزوده امنیت غذایی کشور را تأمین میکند.
بر اساس گزارش مرکز ملی پایش خشکسالی سازمان هواشناسی کشور، میزان بارندگی در مازندران در سال آبی ۱۴۰۳–۱۴۰۴ (از مهر ۱۴۰۳ تا پایان شهریور ۱۴۰۴) حدود ۱۰ درصد کاهش نسبت به سال گذشته داشته است.
هوشنگ بهزادی، مدیرکل هواشناسی مازندران با اشاره به وضعیت بارش استان اظهار کرد: میانگین بارش شهریور ۱۴۰۴ در استان ۶۷.۵ میلیمتر بوده که نسبت به دوره آماری بلندمدت (۶۰.۱ میلیمتر) ۱۲ درصد افزایش و نسبت به مدت مشابه سال گذشته (۳۹ میلیمتر) ۷۳ درصد افزایش نشان میدهد، اما در فصل تابستان، میانگین بارش استان ۱۰۲.۶ میلیمتر گزارش شده که نسبت به دوره بلندمدت (۱۲۷.۹ میلیمتر) ۲۰ درصد کاهش و نسبت به تابستان سال قبل (۱۴۶ میلیمتر) ۳۰ درصد کاهش داشته است،
وی افزود: در نیمه اول سال ۱۴۰۴ نیز میزان بارش ثبتشده ۲۳۹.۶ میلیمتر بوده که نسبت به دوره آماری بلندمدت (۲۶۴ میلیمتر) ۱۳ درصد کاهش و نسبت به سال گذشته (۳۱۹ میلیمتر) ۱۸ درصد کاهش را نشان میدهد.
بهزادی گفت: مجموع بارندگی سال زراعی ۱۴۰۳–۱۴۰۴ در مازندران ۶۱۲.۱ میلیمتر بوده است که نسبت به میانگین بلندمدت (۶۶۳.۷ میلیمتر) هشت درصد و نسبت به سال زراعی قبل (۶۷۶.۷ میلیمتر) ۱۰ درصد کاهش داشته است.
افزایش دمای هوا، تهدید مضاعف برای منابع آبی
مدیرکل هواشناسی مازندران همچنین با اشاره به وضعیت دمایی استان افزود: دمای میانگین شهریور ۱۴۰۴ در مازندران ۲۰.۵ درجه سانتیگراد ثبت شده که نسبت به دوره بلندمدت (۱۹.۲ درجه) ۱.۳ درجه افزایش داشته است، میانگین دمای تابستان ۱۴۰۴ در استان ۲۱.۷ درجه سانتیگراد بوده که نسبت به دوره آماری بلندمدت (۲۰.۲ درجه) ۱.۵ درجه افزایش پیدا کرده است، در نیمه نخست سال ۱۴۰۴ نیز میانگین دما ۱۸.۳ درجه ثبت شد که در مقایسه با دوره بلندمدت (۱۶.۵ درجه) ۱.۸ درجه افزایش داشته است، میانگین دمای سال زراعی ۱۴۰۳–۱۴۰۴ در مازندران ۱۲.۸ درجه سانتیگراد گزارش شده که نسبت به دوره بلندمدت (۱۱.۴ درجه) ۱.۴ درجه افزایش و نسبت به سال گذشته (۱۳.۴ درجه) ۶ دهم درجه کاهش را نشان میدهد.
پیشبینی اقلیمی پاییز و زمستان ۱۴۰۴؛ لزوم مدیریت منابع آب و انرژی
بر اساس خروجی مدلهای اقلیمی پژوهشکده اقلیمشناسی سازمان هواشناسی کشور، پیشبینی بارش و دمای هوای استان مازندران از ابتدای مهر تا نیمه بهمن ۱۴۰۴ به شرح زیر است:
از ابتدای مهر تا نیمه مهر، میزان بارش بیش از نرمال پیشبینی شده است
از نیمه مهر تا نیمه آبان، بارش در محدوده نرمال تا کمتر از نرمال خواهد بود.
از نیمه آبان تا نیمه آذر، بارندگیها کمتر از نرمال و از نیمه آذر تا نیمه بهمن در محدوده نرمال پیشبینی میشود.
در خصوص دمای هوا نیز پیشبینیها نشان میدهد: تا نیمه مهر، دمای هوا یک تا دو درجه کمتر از نرمال خواهد بود.
از نیمه مهر تا نیمه آذر، دما در محدوده نرمال پیشبینی شده است، از نیمه آذر تا نیمه بهمن، دما بین نیم تا یک درجه بیش از نرمال خواهد بود
سال زراعی سختی برای کشاورزان در پیش است و با توجه به کاهش بارندگی، افزایش دما و کاهش ذخایر آبی، نگرانیهایی جدی در میان آنها نسبت به وضعیت کشت پاییزه و تأمین آب برای زمینهای زراعی و باغی شکل گرفته است، کاهش منابع آب رودخانهها و سدهای استان میتواند چالشهای جدی برای تولید محصولات کشاورزی ایجاد کند.