پاییز کم‌بارش در راه ایلام، هشدار برای مدیریت آب

ایرنا/ ایلام - ایرنا - پیش‌بینی‌های اداره کل هواشناسی ایلام برای سال آبی جدید (یکم مهر ۱۴۰۴ تا پایان شهریور ۱۴۰۵) نشان دهنده این است که تا پایان فصل پاییز استان بارندگی مناسبی نخواهد داشت و با توجه به اثر منفی کاهش بارش‌ها بر حجم مخازن سدها، شرکت‌های آب منطقه‌ای و آبفا به شهروندان توصیه می‌کنند که صرفه‌جویی در مصرف را جدی بگیرند.

به گزارش خبرنگار ایرنا، پیش‌بینی‌های هواشناسی نشان می‌دهد که سال آبی پیش‌رو در استان مرزی ایلام با چالش‌های جدی در تامین آب مواجه خواهد بود، بر پایه این تحلیل‌ها، میزان بارندگی در فصل پاییز نسبت به میانگین بلندمدت کاهش محسوسی خواهد داشت.

---

بازار

---

پاییز به عنوان دروازه‌ ورود به سال آبی جدید، نقش انکارناپذیری در وضعیت منابع آبی به ویژه سدهای چهارگانه استان ایلام ایفا می‌کند، بر این اساس و طبق داده‌های هواشناسی به نظر می‌رسد ایلام در فصل پیش‌رو با کاهش بارندگی روبه‌رو خواهند بود، هرچند همواره درصدی خطا در پیش‌بینی‌های هواشناسی وجود دارد، اما نمی‌توان به عنوان یک راهکار بر آن تکیه کرد.

با در نظر گرفتن این پیش‌بینی‌ها، به نظر می‌رسد برای چندمین سال متوالی شاهد پاییزی کم‌بارش‌تر از حد معمول در ایلام خواهیم بود که این وضعیت لزوم توجه جدی‌تر به مدیریت مصرف و بهینه‌سازی استفاده از منابع آبی موجود را دوچندان می‌کند.

خست آسمان

فصل پاییز که سرآغاز سال آبی محسوب می‌شود، تأثیر تعیین‌کننده‌ بر شرایط منابع آبی دارد، همان‌گونه که نشانه‌های سالی پربار از همان ابتدای فصل هویدا می‌شود، امکان دستیابی به سال آبی مطلوب نیز تا اندازه زیادی به میزان بارندگی‌های پاییزی وابسته است.

با استناد به خروجی الگوهای پیش‌بینی هواشناسی که از قابلیت اطمینان مناسبی برخوردارند، به نظر می‌رسد استان ایلام در فصل آبی جاری با کاهش محسوس بارندگی مواجه خواهد شد.

مدیرکل هواشناسی ایلام اعلام کرد که بررسی نقشه‌ها و مدل‌های هواشناسی بیانگر آن است که از نیمه آذر تا پایان زمستان پیش‌رو، بارش‌ها در استان به محدوده نرمال (بارش‌ها در حد میانگین بلندمدت) بازمی‌گردد و امکان بهره‌گیری مطلوب از روان‌آب‌ها فراهم می‌شود.

سیروس نادری افزود: اگرچه از نیمه مهر تا نیمه آذر بارش‌ها کمتر از حد نرمال(بارش‌ها در حد میانگین بلندمدت) برآورد می‌شود، اما نیمه دوم سال با بارش‌های امیدوارکننده و شرایط مساعد برای بهبود وضعیت آبی همراه خواهد بود.

وی تاکید کرد: مدیریت صحیح منابع آب، لایروبی مسیل‌ها، بازسازی سامانه‌های انتقال و اجرای طرح‌های آبخیزداری از جمله اقدام‌هایی است که می‌تواند اثر بارش‌های نرمال را چند برابر کرده و مانع هدررفت این منابع شود.

مدیرعامل هواشناسی ایلام ادامه داد: افزایش نسبی دمای هوا در پاییز امسال (۰.۵ تا ۲ درجه سانتی‌گراد بالاتر از میانگین بلندمدت) به معنای طولانی‌تر شدن فرصت اجرای طرح‌های آماده‌سازی زیرساخت‌های آبی خواهد بود.

تجربیات گذشته نشان می‌دهد که بارش‌های نرمال نیز در صورت مدیریت صحیح سیلاب‌ها، می‌تواند به فرصتی خاص تبدیل شود، در این خصوص سازمان آب و آب‌ منطقه‌ای ایلام باید با لایروبی و بازسازی مسیل‌ها و سامانه‌های انتقال آب، آمادگی لازم برای مهار و ذخیره‌سازی این روان‌آب‌ها را داشته باشد.

خروج یک میلیارد مترمکعب روان‌آب از ایلام

معاون امور عمرانی استاندار ایلام با اعلام هشدار جدی کاهش منابع آبی، از خروج سالانه افزون بر یک میلیارد مترمکعب آب از رودخانه‌های مرزی استان خبر داد و گفت که این مساله وقتی حساس‌تر می‌شود که کاهش چشمه‌های سطحی، تضعیف منابع آبی ایلام را به چالشی جدی تبدیل کرده است.

رضا دارابی با تأکید بر ضرورت بازنگری فوری در برنامه‌ریزی‌های آب‌ و خاک استان، اظهار کرد: مطالعه و تدوین طرح جامع بهره‌برداری از منابع آب سطحی رودخانه‌های مرزی استان، به ویژه رودخانه‌هایی چون برتش، سیاهگل و گاوی که بدون بهره‌برداری مناسب از استان خارج می‌شوند، امری ضروری است.

وی افزود که با کاهش منابع آبی زیرسطحی و افزایش نرخ تبخیر، شاهد خروج سالانه بیش از یک میلیارد مترمکعب آب از استان ایلام هستیم و این وضعیت در حالی است که هیچ بهره‌برداری اصولی و پایدار از این منابع انجام نمی‌شود.

دارابی همچنین بر لزوم اقدام فوری شرکت آب منطقه‌ای استان برای تدوین طرحی جامع به منظور بهره‌برداری حداکثری از منابع آبی تاکید کرد و گفت: در اسرع وقت باید نتایج مطالعات به معاونت عمرانی استانداری ارسال شود تا در تصمیم‌گیری‌های کلان و راهبردی استفاده شود.

بحران در ایلام؛ از چالش توزیع آب تا وضعیت سیل‌بندها

معاون امور عمرانی استاندار ایلام در ادامه به چالش‌های موجود در شبکه توزیع آب آشامیدنی اشاره کرد و از شرکت آبفا خواست تا گزارشی جامع از مشکلات موجود، راهکارهای پیشنهادی و چشم‌انداز آینده ارائه دهد.

دارابی همچنین یادآور شد: نقشه جدید زون‌بندی شبکه توزیع آب شهر ایلام باید با افق سال ۱۴۲۵ طراحی و در آن به مسائلی چون هدررفت آب، ساخت مخازن جدید برای مساکن ملی و عبور عرضی خطوط انتقال توجه ویژه‌ای صورت گیرد.

معاون استاندار از وضعیت سیل‌بندها نیز ابراز نگرانی کرد و گفت: در ایلام حدود ۴۰ کیلومتر سیل‌بند وجود دارد که بخش بزرگی از آن‌ها فرسوده و غیر استاندارد هستند.

وی افزود: سیل‌بند هسته مرکزی شهر ایلام نیز در وضعیت بحرانی قرار دارد و نیازمند بازسازی فوری است.

ضرورت مدیریت مصرف در آغاز سال آبی

مدیریت منابع آبی ایلام، در حالی که به جدیت و همکاری همه‌جانبه دستگاه‌های مسئول نیاز دارد، فرصتی برای تبدیل بحران به یک روند پایداری در ذخیره‌سازی آب و جلوگیری از هدررفت آن پیش رو دارد.

این دوران حساس به ویژه با توجه به پیش‌بینی‌های مثبت برای بارش‌های زمستانی، می‌تواند با اقدام‌های به‌ موقع و موثر آینده‌ای روشن‌تر برای استان رقم بزند.

پرشدگی نیمی از سدهای ایلام/هشدار آب منطقه‌ای به صرفه‌جویی

با وجود این که میانگین پرشدگی چهار سد اصلی ایلام به ۵۰ درصد می‌رسد، کارشناسان آب منطقه‌ای استان نسبت به بروز کم‌آبی و لزوم صرفه‌جویی در بخش‌های کشاورزی، آشامیدن و صنعت هشدار دادند.

کاهش منابع آب سطحی و زیرزمینی، افزایش تبخیر ناشی از گرمای هوا و تغییرهای اقلیمی، از مهم‌ترین عوامل تشدید خشکسالی و بروز مشکلات جدی در تأمین آب مورد نیاز بخش‌های مختلف است.

اکنون میانگین پرشدگی چهار سد اصلی استان نزدیک به ۵۰ درصد است که به معنای نیمه‌خالی بودن بخش قابل‌توجهی از ظرفیت آن‌هاست و به همین دلیل لازم است صرفه‌جویی در مصرف آب به شکل جدی‌تری در دستور کار مردم و دستگاه‌ها قرار گیرد.

سد ایلام با ذخیره ۴۹ میلیون متر مکعب، معادل ۸۰ درصد ظرفیت خود، در رده دوم بیشترین پرشدگی قرار دارد. سد گلال در صدر قرار گرفته و با ۸۸ درصد پرشدگی، بیشترین ذخیره را در میان سدهای استان دارد، در حالی‌ که سد دویرج با ۴۹ درصد پرشدگی کمترین میزان را به خود اختصاص داده است.

سد دویرج که وظیفه تأمین آب کشاورزی و صنعت شهرستان دهلران را برعهده دارد، سد کنگیر آب شبکه آبیاری منطقه را تأمین می‌کند و سد گلال نیز آب مورد نیاز پتروشیمی ایلام را فراهم می‌آورد.

با توجه به شرایط خشکسالی و کاهش بارش‌ها در سال‌های اخیر، لازم است مدیریت مصرف آب در بخش‌های کشاورزی، شرب و صنعت با جدیت و همکاری عمومی همراه باشد تا از بروز بحران‌های آبی در ماه‌های آینده جلوگیری شود.

در مجموع، اگرچه پیش‌بینی‌ها برای ابتدای سال آبی جدید چندان امیدوارکننده نیست، اما مدیریت هوشمندانه منابع موجود و آمادگی برای استفاده بهینه از بارش‌های فصل زمستان می‌تواند از تشدید بحران جلوگیری کند، موفقیت در این زمینه مستلزم همکاری و مشارکت کلیه نهادهای مسئول و همچنین عموم مردم است.

به طور قطع با تداوم مدیریت صحیح و همکاری همه‌جانبه، استان می‌تواند از بحران آبی عبور کند و تاب‌آوری مناسبی برای سال آینده ایجاد نماید.