هنر فلزکاری در بازار سنتی همدان؛ میراثی که با فناوری در جدال است
ایرنا/ حلبیسازی هنر سنتی و تاریخی همدان بیش از یک قرن قدمت دارد و هنوز در گوشه بازار سنتی این شهر، صنعتگرانی با دقت و مهارت فلزات را به آثار کاربردی و هنری تبدیل میکنند. این حرفه که با پیشرفت فناوری در معرض فراموشی قرار گرفته، همچنان نمادی از مهارت و خلاقیت صنعتگران همدانی است.
حلبیسازی یکی از مشاغل سنتی و تاریخی شهر همدان است که ریشههای آن به دوره قاجار بازمیگردد. این حرفه که با ورود فناوری از کشور آلمان به همدان شکل گرفت، نشاندهنده تبادل فرهنگی و فنی بین ایران و اروپا در آن دوره است. حلبیسازی در ابتدا بهعنوان یکی از مهارتهای کلیدی در تولید ظروف و ابزار فلزی مورد استفاده در زندگی روزمره مردم رواج یافت و نقش مهمی در اقتصاد محلی ایفا کرد.
این حرفه نهتنها نمایانگر هنر و مهارت صنعتگران همدانی است، بلکه بخشی از هویت فرهنگی این منطقه را تشکیل میدهد. با پیشرفت فناوری و صنعتی شدن جوامع، حلبیسازی بهتدریج جایگاه خود را در برابر روشهای تولید مدرن از دست داده است.
ظهور مواد جدید مانند پلاستیک و فولاد ضدزنگ، همراه با تولید انبوه صنعتی، باعث شده است که این حرفه سنتی در آستانه فراموشی قرار گیرد.
این تغییرات، تقاضا برای محصولات حلبیسازی را کاهش داده و بسیاری از صنعتگران این حوزه را به سمت مشاغل دیگر سوق داده است. با این حال، این هنر سنتی همچنان ارزش فرهنگی و تاریخی خود را حفظ کرده و نیازمند توجه ویژه برای جلوگیری از نابودی کامل است.
در بازار سنتی همدان، راستهای وجود دارد که هنوز تعدادی از مغازهداران به حرفه حلبیسازی مشغول هستند. این راسته، یادگاری از دوران شکوه این حرفه است و نشاندهنده مقاومت معدود صنعتگرانی است که همچنان به این هنر وفادار ماندهاند.
این مغازهها نهتنها مکانی برای تولید و فروش محصولات فلزی هستند، بلکه بهعنوان مراکز حفظ سنت و انتقال مهارت به نسلهای جدید عمل میکنند.
با این وجود، تعداد این صنعتگران روزبهروز در حال کاهش است.حفظ حلبیسازی بهعنوان یک میراث فرهنگی و اقتصادی برای همدان از اهمیت بالایی برخوردار است.
این حرفه نهتنها بخشی از تاریخ و هویت شهر است، بلکه میتواند بهعنوان یک جاذبه گردشگری و فرهنگی نیز مورد توجه قرار گیرد. معرفی این هنر به گردشگران داخلی و خارجی میتواند به احیای آن کمک کند و زمینهساز ایجاد فرصتهای شغلی جدید شود.
همچنین، حفظ این حرفه میتواند به تقویت حس افتخار و تعلق خاطر به فرهنگ محلی در میان مردم همدان منجر شود. برای احیای حلبیسازی، تشویق جوانان به یادگیری و ادامه این حرفه ضروری است.
برگزاری کارگاههای آموزشی، ارائه مشوقهای مالی و ایجاد بازارهای جدید برای محصولات حلبیسازی میتواند جوانان را به این حرفه جذب کند.
آموزش مهارتهای سنتی در کنار استفاده از فناوریهای نوین میتواند این حرفه را با نیازهای امروزی هماهنگ کند و جذابیت آن را برای نسل جدید افزایش دهد.
همچنین، همکاری بین نهادهای دولتی، سازمانهای میراث فرهنگی و صنعتگران میتواند به پایداری این حرفه کمک کند. در نهایت، حلبیسازی نهتنها یک حرفه سنتی، بلکه بخشی از هویت فرهنگی همدان است که نیازمند توجه و حمایت جدی است.
با برنامهریزی مناسب و سرمایهگذاری در این حوزه، میتوان از فراموشی این هنر جلوگیری و آن را بهعنوان یک میراث زنده به نسلهای آینده منتقل کرد. احیای حلبیسازی میتواند نمونهای موفق از حفظ سنتها در برابر موج مدرنیته باشد و به همدان فرصتی برای درخشش در عرصه فرهنگی و اقتصادی کشور ارائه دهد.