عشایر یزد، پیشتازان تولید و حافظان هویت در کویر

ایرنا/ یزد- ایرنا- عشایر استان یزد با جمعیتی بیش از چهار هزار نفر و دارا بودن حدود ۲۵۰ هزار رأس دام سبک، نقش محوری در تأمین امنیت غذایی و حفظ فرهنگ بومی منطقه دارند؛ این مردمان مقاوم و پرتلاش، با زندگی در دل کویر، نماد پیوندی بی‌بدیل میان طبیعت و تولید پایدار هستند.

به گزارش ایرنا ، عشایر، نماد پویایی، خوداتکایی و همزیستی مسالمت‌آمیز با طبیعت‌اند، مردمانی ریشه‌دار که قرن‌هاست در دامنه کوه‌ها، دشت‌ها و مراتع ایران زمین، سبک زندگی منحصربه‌فرد خود را حفظ کرده‌اند، آن‌ها نه‌تنها حافظان بخشی از هویت تاریخی و فرهنگی ایران‌اند، بلکه با نقش‌آفرینی در تولید گوشت، صنایع‌دستی، گیاهان دارویی و حفاظت از مراتع، ستون‌های پنهان امنیت غذایی و توسعه پایدار کشور به شمار می‌آیند.

---

بازار

---

با وجود سهم اندک در جمعیت، عشایر همواره سهمی بزرگ در اقتصاد تولیدی کشور داشته‌اند و در بسیاری از نقاط محروم، تنها نقطه اتکای حیات اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی به‌شمار می‌روند، شناخت ظرفیت‌های این جامعه پرتلاش، و پاسداشت نقش مؤثر آنان در مسیر توسعه، ضرورتی است انکارناپذیر؛ ضرورتی که در روز ملی روستا و عشایر، بیش از هر زمان دیگری باید مورد توجه قرار گیرد.

در این میان، عشایر استان یزد با حضور در سه شهرستان ابرکوه، خاتم و مروست، یکی از بازوان توانمند تولید و پایداری فرهنگی در منطقه محسوب می‌شوند ،بر اساس آخرین پایش انجام‌شده در سال جاری، جمعیت عشایری استان شامل یکهزار و ۳۳۳ خانوار و حدود چهار هزار و ۴۴۲ نفر است و نزدیک به ۲۵۰ هزار رأس دام سبک در اختیار دارند و در تأمین مواد پروتئینی به‌ویژه گوشت قرمز در استان، نقش بسزایی ایفا می‌کنند.

طبق آمار ثبت‌شده، پراکندگی عشایر استان یزد به ترتیب ۴۵ درصد در شهرستان ابرکوه، ۲۹ درصد در شهرستان خاتم و ۲۳ درصد در شهرستان مروست است ؛ این عشایر شامل پنج ایل و ۹ طایفه مستقل‌اند که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از بختیاری، عرب، عرب خمسه، قرائی، شکاری، توتکی و خوانساری می باشد؛ کوچ عشایر استان به‌صورت یک‌سر کوچ است و ییلاق آن‌ها عمدتاً در مناطق صفاشهر و خرم‌بید در استان فارس و بخش‌هایی از استان کرمان سپری می‌شود.

پتانسیل‌های عشایر یزد

رییس اداره امور عشایری استان یزد در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با بیان اینکه ۲۵ درصد تولید گوشت قرمز در استان با توجه به در اختیار داشتن مراتع عشایری در حفظ و صیانت از منابع طبیعی استان دخیل می باشند گفت: توانایی در راه اندازی گردشگری کشاورزی از طریق ایجاد بومگردی های عشایری، تولید و جمع آوری گیاهان دارویی در مراتع و مناطق عشایری، تولید صنایع دستی و حفظ میراث فرهنگی، وجود سه شرکت تعاونی عشایری در سه شهرستان عشایرنشین استان از پتانسیل های این قشر است.

"محمدرضا نیک روش" از وجود هشت صندوق اعتبارات خرد زنان عشایری فعال در حوزه فرآوری محصوالت لبنی و گیاهان دارویی خبر داد و افزود: تعداد ۴۶ مدرسه عشایری در مناطق عشایری استان فعال است.

وی افزود: اداره امور عشایر استان یزد از سال ۱۳۹۶ به‌صورت مستقل زیر نظر سازمان امور عشایر کشور فعالیت می‌کند و وظیفه خدمات‌رسانی به این جامعه را بر عهده دارد، در سال جاری، اداره امور عشایر استان یزد اقدامات متعددی در حوزه‌های زیرساختی، فرهنگی، خدماتی و تولیدی انجام داده است. این اقدامات با هدف ارتقای سطح رفاه عشایر، افزایش بهره‌وری تولیدی، حفظ منابع طبیعی و تقویت مشارکت فرهنگی و اقتصادی جامعه عشایری صورت گرفته‌اند.

نیک روش با بیان اینکه در سال جاری، این اداره اقدامات گسترده‌ای در حوزه‌های مختلف مطالعاتی، عمرانی، فرهنگی، خدماتی و تولیدی انجام داده است تصریح کرد: این اقدامات با هدف ارتقای سطح رفاه عشایر، افزایش بهره‌وری تولیدی، حفظ منابع طبیعی و تقویت مشارکت فرهنگی و اقتصادی جامعه عشایری صورت گرفته‌اند.

وی اضافه کرد: در بخش مطالعات، این اداره با همکاری مراکز تخصصی، نخستین میز تخصصی پرورش شتر در مناطق عشایری شرق کشور را برگزار کرد همچنین، طرح پایلوت کشت گیاه دارویی کاپاریس با مشارکت مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی استان اجرا شد.

نیک روش ادامه داد: مشارکت فعال در سرشماری عمومی کشاورزان و عشایر و انجام مطالعات مقدماتی جهت ایجاد میدان عرضه دام در شهرستان ابرکوه نیز از دیگر اقدامات شاخص در این حوزه به شمار می‌رود.

رییس اداره امور عشایری استان یزد اضافه کرد: در حوزه عمرانی و زیرساختی، تمرکز ویژه‌ای بر تأمین آب پایدار برای جامعه عشایری صورت گرفته است از جمله مهم‌ترین پروژه‌ها می‌توان به تکمیل فاز دوم خط انتقال آب چشمه انجیر در شهرستان خاتم، آبرسانی سیار به مناطق عشایری، مرمت ایلراه‌ها و مشارکت در اجرای طرح آسفالت مسیرهای عشایری اشاره کرد.

وی اضافه کرد: همچنین، اجرای پنل خورشیدی در طرح آبرسانی پایدار منطقه چاه احمد مروست و پیگیری برای تخصیص ۲۵ مترمکعب آب روزانه به هر یک از شهرستان‌های عشایری نیز در این بخش انجام شده است.

نیک روش افزود: در زمینه فرهنگی، برنامه‌های متنوعی با هدف حفظ سنت‌ها و ارتقاء روحیه اجتماعی عشایر اجرا شده است اعزام زائر اولی‌های عشایری به مشهد مقدس با همکاری آستان قدس رضوی، معرفی و اعزام گروه‌هایی از عشایر به نمایشگاه‌های استانی و کشوری، برگزاری جشنواره بازی‌های بومی و محلی، مسابقات قرآنی ویژه روستاییان و عشایر و همکاری در اعزام بانوان عشایری به دیدار مقام معظم رهبری از جمله این برنامه‌هاست و همچنین، تیم فوتسال کارکنان اداره امور عشایر استان در رقابت‌های کشوری کارکنان سازمان نیز حضور فعالی داشت.

وی گفت: در بخش خدمات‌رسانی، برای نخستین‌بار پنل‌های خورشیدی توسط شرکت توزیع برق استان در اختیار عشایر قرار گرفت و اداره امور عشایر نیز در تأمین و تحویل این پنل‌ها به جامعه هدف نقش داشت پایش بیمه‌ای جمعیت عشایری و معرفی افراد فاقد پوشش بیمه به صندوق بیمه روستایی و عشایری استان، از دیگر اقدامات شاخص در این بخش بود، همچنین در راستای ارتباط مستقیم با جامعه عشایری، میز خدمت مردمی به مناسبت روز ملی روستا و عشایر برگزار شد.

رییس اداره امور عشایری استان یزد اضافه کرد: در حوزه تولید و تعاونی‌ها نیز اقدامات موثری برای ارتقاء بهره‌وری و ایجاد اشتغال پایدار انجام شده است اجرای طرح‌های خودکفایی تولید گوشت قرمز شامل تأمین نهاده‌های دامی و همزمان‌سازی فحلی برای افزایش نرخ بره‌گیری، پرداخت تسهیلات در حوزه‌های گردشگری کشاورزی، صنایع‌دستی و فرآوری گیاهان دارویی، برگزاری دوره‌های آموزشی ملی ویژه مسئولان تعاونی‌ها و عقد تفاهم‌نامه با سازمان فنی و حرفه‌ای استان برای آموزش عشایر، از جمله برنامه‌های اجرا شده در این بخش بوده است.

وی گفت: این اقدامات نشان‌دهنده تلاش مستمر اداره امور عشایر یزد در جهت توانمندسازی عشایر، حفظ منابع و ظرفیت‌های بومی و ارتقاء سطح زندگی این قشر مولد و شریف است.