ماراتن کویر لوت یا ولنگاری فرهنگی؟

تصاویر و گزارش‌های منتشرشده از محل برگزاری مسابقه که به گفته مسئولان میراث فرهنگی استان کرمان با حضور بیش از 600 شرکت‌کننده از استان‌های مختلف کشور برگزار شده، نشان می‌دهد نوع پوشش برخی شرکت‌کنندگان، به‌ویژه در بخش بانوان، با معیارهای فرهنگی و اسلامی جامعه ایرانی فاصله‌ای آشکار دارد و در حاشیه برگزاری نیز رفتارهایی مشاهده شده که با شأن مردم مؤمن و اصیل کرمان همخوانی ندارد.

تکرار تجربه تلخ سال گذشته

این نخستین‌بار نیست که ماراتن کویر لوت با چنین حاشیه‌هایی همراه می‌شود؛ سال گذشته نیز این مسابقات به‌دلیل بروز ناهنجاری‌های مشابه مورد انتقاد مردم و رسانه‌ها قرار گرفت. با وجود آن، انتظار می‌رفت مسئولان فرهنگی و اجرایی استان در صدور مجوز امسال دقت بیشتری به‌خرج دهند و نظارت مؤثرتری اعمال کنند، اما آنچه در میدان رخ داد خلاف این انتظار بود.

نکته قابل‌تأمل اینجاست که در مراسم افتتاحیه امسال، تعدادی از مدیران استانی از جمله مدیرکل میراث فرهنگی، مدیرکل امور روستایی استانداری، امام جمعه و بخشدار شهداد حضور داشتند؛ حضوری که این پرسش را در ذهن مردم ایجاد کرده است که آیا مسئولان از جزئیات برنامه بی‌اطلاع بوده‌اند یا با علم به سابقه سال گذشته، باز هم مجوز تکرار چنین رویدادی را صادر کرده‌اند؟

سکوت معنادار شورای فرهنگ عمومی

منتقدان این رویداد از استاندار کرمان و امام جمعه مرکز استان – به‌عنوان رئیس و عضو شورای فرهنگ عمومی استان – می‌پرسند؛ چگونه برگزاری برنامه‌ای با چنین حواشی آشکار می‌تواند با مصوبات فرهنگی کشور و اصول اخلاق عمومی سازگار باشد؟ و چرا شورای فرهنگ عمومی استان که مسئول صیانت از ارزش‌های فرهنگی است، در برابر این وضعیت سکوت کرده است؟

به گفته فعالان فرهنگی، متأسفانه در سال‌های اخیر برخی برنامه‌ها در پوشش توسعه گردشگری، به بروز رفتارهایی منجر شده که نه‌تنها کمکی به ارتقای فرهنگ عمومی نمی‌کند، بلکه چهره‌ای نامطلوب از کرمان به نمایش می‌گذارد.

غفلت مدیریتی یا تغییر معیارها؟

کارشناسان فرهنگی بر این باورند که توسعه گردشگری باید همسو با حفظ هویت فرهنگی، دینی و بومی هر منطقه باشد. اما آنچه در ماراتن کویر لوت رخ داد، بیش از آنکه جلوه‌ای از «ورزش در طبیعت» باشد، نشانه‌ای از ضعف نظارت، بی‌برنامگی فرهنگی و غفلت مدیریتی است.

اکنون افکار عمومی در کرمان انتظار دارند مدیران استانی به‌ویژه استاندار و مدیرکل میراث فرهنگی به‌صورت شفاف پاسخ دهند که چه نهادی مجوز برگزاری این رویداد را صادر کرده و چرا تمهیدات لازم برای جلوگیری از بروز چنین ناهنجاری‌هایی اندیشیده نشده است؟

مسئولان نباید زمینه‌ساز لهو و لعب در جامعه باشند

جامعه اسلامی بر پایه حفظ ارزش‌های اخلاقی، دینی و فرهنگی استوار است و مدیران و تصمیم‌گیران در هر سطحی، وظیفه دارند مراقب باشند تا هیچ برنامه، طرح یا رویدادی به بستری برای ترویج بی‌بندوباری، هنجارشکنی یا لهو و لعب تبدیل نشود.

آنچه امروز در برخی رویدادهای تحت عنوان «توسعه گردشگری» یا «ورزش‌های همگانی» مشاهده می‌شود، نتیجه غفلت از همین مسئولیت است. هنگامی که نظارت فرهنگی کمرنگ می‌شود و معیارهای اسلامی در طراحی و اجرای برنامه‌ها نادیده گرفته می‌شود، زمینه برای بروز صحنه‌هایی فراهم می‌گردد که نه تنها با فرهنگ ایرانی و اصالت مذهبی مردم سازگار نیست، بلکه احساسات عمومی جامعه را جریحه‌دار می‌کند.

مسئولان فرهنگی و اجرایی استان‌ها باید بدانند که مجوز برگزاری هر برنامه، تنها یک تصمیم اداری نیست؛ بلکه نوعی تأیید ضمنی نسبت به محتوای آن محسوب می‌شود. بنابراین اگر در نتیجه‌ آن، حرکاتی برخلاف ارزش‌های دینی و عرفی رخ دهد، مسئولیت آن صرفاً متوجه برگزارکنندگان نیست، بلکه بر عهده نهادهایی است که مجوز را صادر کرده و در میدان نظارت کوتاهی کرده‌اند.

در نگاه اسلامی، «لهو و لعب» صرفاً یک عمل فردی نیست، بلکه نشانه‌ای از انحراف اجتماعی و فاصله گرفتن از معنویت است. وقتی دستگاه‌های رسمی کشور با سکوت یا بی‌تفاوتی خود، زمینه بروز چنین فضاهایی را فراهم کنند، به‌طور غیرمستقیم در شکل‌گیری فرهنگی مشارکت می‌کنند که با هویت ایرانی ـ اسلامی در تضاد است.

توسعه گردشگری، ورزش یا هرگونه برنامه اجتماعی، زمانی ارزشمند است که در چارچوب اخلاق و هویت دینی تعریف شود. در غیر این صورت، به‌جای ایجاد نشاط سالم، باعث تضعیف بنیادهای فرهنگی جامعه و ترویج الگوهای غلط رفتاری می‌شود.

اکنون انتظار افکار عمومی از مدیران استان کرمان و نهادهای فرهنگی کشور آن است که ضمن بررسی دقیق آنچه در ماراتن کویر لوت رخ داده، با قاطعیت با عوامل بروز ناهنجاری برخورد کرده و سازوکاری شفاف برای جلوگیری از تکرار چنین مواردی تدوین کنند. چرا که مسئولان نه تنها نباید زمینه‌ساز لهو و لعب باشند، بلکه وظیفه دارند پاسداران ارزش‌های اخلاقی و فرهنگی جامعه اسلامی باشند.