فاضل لنکرانی: علامه حسن‌زاده آملی نماد جامعیت علمی و معنوی بود

ایرنا/ قم - ایرنا - رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) با اشاره به تسلط کم‌نظیر علامه حسن‌زاده بر فلسفه، عرفان، تفسیر و فقه، وی را نمونه‌ای بی‌نظیر از جامعیت علمی توصیف کرد و گفت: هر بحثی را با استناد به قرآن و سنت محکم می‌کرد و با رحلت او خلأ بزرگی در حوزه علمیه ایجاد شد.

به گزارش خبرنگار ایرنا، آیت‌الله محمدجواد فاضل لنکرانی روز پنجشنبه، در همایش ملی «ذوفنون سالک توحیدی» آیت‌الله حسن‌زاده آملی با بیان خاطراتی از حضور در محضر این شخصیت علمی و معنوی، بر جامعیت کم‌نظیر علمی، اخلاقی و معرفتی ایشان تأکید کرد و گفت: بهره‌گیری از آموزه‌های علامه بهترین راه ارتقای دانش دینی و فرهنگی جامعه است.

---

بازار

---

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با اشاره به سابقه حضور خود در محضر علامه حسن‌زاده آملی اظهار داشت: توفیق داشتم بخش مهمی از اشارات ایشان را دنبال کنم و در محضر ایشان بهره‌مند شدم. این تجربه برای من حقی بزرگ بود و افتخار می‌کنم که گوشه‌ای از حق ایشان را ادا کنم.

وی شخصیت علامه را با واژگانی چون فلسفی، قرآنی، علمی و حکمی توصیف کرد و افزود: ایشان در جامعه علمی و دینی نمونه‌ای کم‌نظیر بودند و تسلطشان بر کتاب‌های فلسفی، تفسیری و حدیثی و درک دقیق از معارف قرآن و روایات واقعاً بی‌نظیر بود.

رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) با بیان علاقه و عشق علامه به قرآن و روایات گفت: تسلط ایشان بر مسائل فلسفی و حکمی و توانایی در تحلیل و تدبیر مسائل پیچیده، به گونه‌ای بود که کمتر کسی در تاریخ علم اسلامی توانسته است این ابعاد را در کنار هم جمع کند.

وی افزود: علامه هر لحظه از عمر خود را صرف مطالعه، تدریس، تألیف و تفکر کردند و آثار ایشان، اعم از دروس، کتاب‌ها، نوشته‌ها و تفسیرها، نشان‌دهنده عمق و وسعت دانش ایشان است.

استاد حوزه به نمونه‌ای از رفتار علامه در تدریس تفسیر اشاره کرد و گفت: زمانی که به محضر ایشان مراجعه می‌کردیم تا در تفسیر قرآن کار کنیم، ایشان توصیه می‌کردند که مجموعه مجمع‌البیان را از اول تا آخر مطالعه کنیم. این نشان‌دهنده توجه دقیق و عشق ایشان به معارف اهل‌بیت و قرآن کریم است.

فاضل لنکرانی تأکید کرد: علم علامه حسن زاده آملی علمی از نوع خاص و منسوب به اهل‌بیت(ع) بود؛ علمی که به واسطه هدایت و لطایف الهی در وجود ایشان تجلی یافته و در مسیر تعلیم و تربیت دیگران به کار گرفته شد.

وی افزود: ایشان با احاطه بر فلسفه، عرفان، تفسیر قرآن، فقه و علوم انسانی، نمونه‌ای بی‌نظیر از جامعیت علمی بودند و هر بحثی که مطرح می‌کردند با قرآن و سنت مستند می‌شد و از فلسفه و حکمت بهره می‌بردند.

رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) به اخلاق و رفتار علامه پرداخت و گفت: در تمامی مراجعات به محضر ایشان شاهد تواضع، تکریم شاگردان و دقت علمی بودم. علامه با گشاده‌رویی و احترام، علم و تجربه خود را منتقل می‌کردند و هر بحثی را با استناد به قرآن، روایات و اصول فلسفی و حکمی محکم می‌کردند.

وی افزود: رساله‌ها و تألیفات ایشان شامل نکات فراوانی در تحلیل روایات، احکام، اعتقادات، اخلاق و علوم انسانی است که نشان‌دهنده دقت، وسعت و عمق نگاه علمی ایشان است و باید برای نسل‌های امروز و آینده حفظ و استفاده شود.

فاضل لنکرانی با بیان اهمیت علم نزد اهل‌بیت گفت: ائمه(ع) فرمودند علم در نزد ما اهل بیت است. حضرت فرمودند: انا مدینه‌العلم و علی بابها؛ یعنی علمی که از خدا به ودیعه در وجود پیامبر است، باب آن ائمه هستند. اگر کسی از غیر طریق ایشان علمی یاد بگیرد، گمراهی است.

وی افزود: علم واقعی تنها علم دین نیست بلکه حقیقت علم در جمیع اقسام و انواع آن نزد اهل‌بیت است؛ فقه، عرفان، فلسفه و همه علوم انسانی و بشری.

رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) تصریح کرد: فیلسوفی که خیال کند فلسفه او را به خدا می‌رساند، در اشتباه است و کسی که عرفان منقطع از ثقلین را جدا بداند، خطای محض مرتکب شده است.

وی افزود: علامه هر بحثی را با قرآن و سنت محکم می‌کرد و اراده و قدرت خداوند را ازلی می‌دانست و مستند به قرآن و روایات تحلیل می‌کرد؛ بنابراین در برابر متکلمین سخن قاطع داشت.

رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) با بیان اینکه علامه حسن‌زاده آملی هر بحثی که مطرح می‌کرد آن را با قرآن و سنت محکم می‌کرد، گفت: حضرت امیر(ع) در مورد آیه؛ إِنَّمَا أَمْرُهُ إِذَا أَرَادَ شَیْئًا أَنْ یَقُولَ لَهُ کُنْ فَیَکُونُ فرمودند اراده خدا نیازی به لفظ هم ندارد و کن همان فیکون است. ایشان اراده خدا و قدرت و کلام خدا را ازلی می‌داند و آن را مستند به قرآن و روایات کرده است لذا در برابر متکلمین سخن قاطع دارد.

فاضل لنکرانی تأکید کرد: مرحوم علامه را باید در کتب و آثارش شناخت. حق معارفی که به حوزه و بشر ارائه کرده است، هنوز ادا نشده است. ایشان در جزئی‌ترین مسائل اخلاقی و آداب نیز روایت می‌خواند و بسیار مقید به شرع بود.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه ادامه داد: در جبر و تفویض عبارات فلاسفه بوی جبر می‌دهد ولی این مرد بزرگ مبانی و اقوال را ذکر کرده و در نهایت بر همان روایت معروف امر بین الامرین مستقر شده است. باید در حق ایشان انصاف به خرج دهیم؛ اگر بخواهیم مرحوم حسن‌زاده را قضاوت کنیم ببینیم اهتمام ایشان به فلسفه بیشتر است یا قرآن و عرفان یا روایات و فقط از یک زاویه به ایشان ننگریم و قضاوت کنیم.

رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) در پایان سخنان خود اظهار کرد: با رحلت ایشان خلأ بزرگی در حوزه ایجاد شده است و امیدوارم حوزه روایات و آیات را بر مبنای قواعد محکم فلسفی تبیین کند، زیرا بسیاری از روایات بدون فلسفه قابل فهم نیست.

وی تأکید کرد: علامه حسن‌زاده آملی نمونه‌ای از انسان کامل علمی و معنوی بود که علوم دینی و انسانی را با معرفت عرفانی پیوند زد و مسیر علم و سلوک معنوی را به شاگردان و جامعه علمی ارائه کرد. بهره‌گیری از آموزه‌های ایشان بهترین راه برای ارتقای دانش دینی و فرهنگی جامعه است.

در پایان این همایش از ۳ اثر برتر تجلیل و ۳ اثر هم به عنوان شایسته تقدیر معرفی و از چندین جلد کتاب با محوریت شخصیت علامه حسن‌زاده آملی رونمایی شد.