چاه‌های غیرمجاز نفس آب را در آذربایجان غربی گرفته‌اند!

کاهش ۱۸ سانتی‌متری تراز آبخوان‌ها و انسداد صدها چاه غیرمجاز، تنها بخشی از تصویری است که نشان می‌دهد نفس آب در این استان به شماره افتاده است.

این چاه‌ها علاوه بر کاهش منابع زیرزمینی، جریان رواناب‌ها به رودخانه‌ها و در نهایت تأمین آب تالاب‌ها و دریاچه‌ها را نیز تهدید می‌کنند. در سال‌های اخیر، افزایش تعداد چاه‌های غیرمجاز با افت سطح سفره‌های آب زیرزمینی و تشدید کم‌آبی در مناطق مختلف استان همزمان شده است.

برداشت غیرمجاز از چاه‌های آب در آذربایجان غربی نه تنها فشار مضاعفی بر سطح سفره‌های زیرزمینی وارد کرده، بلکه تأمین آب شرب و کشاورزی را نیز با چالش مواجه کرده است. 

یک کشاورز اهل باراندوز ارومیه گفت: چند سالی هست که همسایه‌مون یک چاه غیرمجاز زده و برداشت وی باعث شده سطح آب زیرزمینی منطقه پایین بیاد. چاه ما که قانونی هست، دچار کم‌آبی شده و مجبور شدیم هزینه‌های زیادی برای پمپ و تأمین آب صرف کنیم. 

او ادامه داد: از طرفی محصولاتمان هم تحت تأثیر کم‌آبی کاهش پیدا کرده و برداشت‌ها پایین آمده است.

یکی از اهالی روستای قزل عاشق ارومیه نیز با اشاره به تاثیر برداشت غیرمجاز از چاه‌ها چه تاثیری بر زندگی روزمره اش گفت: این چاه‌ها وضعیت آب شرب را تحت تأثیر قرار داده. وقتی چاه‌های غیرمجاز آب زیرزمینی را کاهش می‌دهند، چاه‌های خودمان کمتر آب می‌دهند و گاهی مجبوریم برای آب آشامیدنی و کشاورزی ساعت‌ها وقت صرف کنیم. این کار، فشار اقتصادی و اجتماعی زیادی روی خانوارها وارد کرده است.

انسداد ۴۶۸ حلقه چاه غیر مجاز در آذربایجان غربی طی سال آبی گذشته

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان غربی گفت: با عنایت به کاهش بارش‌ها در سطح استان تراز سطح آبخوان‌ها در تیر سال آبی ۱۴۰۴-۱۴۰۳ نسبت به سال آبی قبل ۱۸ سانتیمتر کاهش داشته است.

مجید رستگاری افزود: در سال آبی ۱۴۰۳-۱۴۰۴ تعداد ۴۶۸ حلقه چاه غیرمجاز پر و مسلوب المنفعه شده که با انسداد این چاه‌های غیرمجاز، ۲.۱۲۷ میلیون مترمکعب آب صرفه جویی شده است. 

وی ادامه داد: همچنین تعداد ۵۰۳ دستگاه کنتور حجمی هوشمند آب بر روی چاه‌های مجاز استان جهت کنترل برداشت‌های غیرمجاز از چاه‌های مجاز نصب و راه اندازی شده است.

رستگاری با اشاره به اجرای طرح‌های احیا و تعادل بخشی سفره‌های آب زیرزمینی، اظهار کرد: طرح‌های احیا و تعادل بخشی سفره‌های آب زیرزمینی در دست اجرا در استان شامل استقرار و تقویت اکیپ‏‌های گشت و بازرسی از منابع آب، پر و مسلوب المنفعه کردن چاه‏‌های غیرمجاز، نصب کنتورهای حجمی و هوشمند آب، اصلاح و تعدیل پروانه‌های بهره برداری چاه‏‌های مجاز کشاورزی و اطلاع رسانی و فرهنگ سازی بوده که حجم صرفه جویی ناشی از اجرای این پروژه‌ها در طرح احیا و تعادل بخشی در سال ۱۴۰۳ -۱۴۰۴ حدود ۶۱ میلیون مترمکعب بوده است.

مدیرعامل آب منطقه‌ای استان در خصوص کیفیت آب‌های سطحی و زیرزمینی نیز گفت: در بخش آب‌های سطحی رودخانه‌ها تغییرات کیفی نسبت به سال گذشته محسوس نیست، در مخازن آب زیرزمینی معمولا با کاهش تراز سطح آبخوان‌ها املاح محلول افزایش یافته و باعث افزایش کم این مقادیر در آبخوان‌ها را باعث می‌شود که در سال آبی بعد در صورت وقوع بارش‌های مناسب در اثر افزایش مجدد تراز آبخوان این روند تعدیل می‌شود.

کاهش آب زیرزمینی باعث افزایش هزینه‌های کشاورزان و فشار اقتصادی بر خانوارها شده و پیامدهای زیست‌محیطی گسترده‌ای مانند کاهش رواناب‌ها و تهدید اکوسیستم‌ها را به همراه داشته است.

کارشناسان و مسئولان تأکید می‌کنند که کنترل برداشت غیرمجاز، نصب کنتورهای هوشمند، فرهنگ‌سازی مصرف و اقدامات پیشگیرانه، تنها راهکارهای مؤثر برای حفاظت از منابع آب و جلوگیری از تشدید کم‌آبی در سال‌های آینده هستند.امید است با فرهنگسازی و آگاهی بخشی بیشتر، از تشدید معضل موجود جلوگیری شود.