نقش کلیدی تغذیه در پیشگیری از پوکی استخوان؛ بیماری خاموش قرن

ایرنا/ قم- ایرنا- کارشناس مسوول بهبود تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی قم با اشاره به نقش اساسی تغذیه در سلامت استخوان‌ها گفت: پوکی استخوان یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مزمن قرن حاضر است که با اصلاح الگوی غذایی و سبک زندگی سالم می‌توان از بروز آن پیشگیری کرد.

روح‌الله فلاح روز یکشنبه در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا به مناسبت روز جهانی «پوکی استخوان» با بیان اینکه این بیماری به‌دلیل کاهش تراکم و استحکام استخوان‌ها، خطر شکستگی‌های جدی به‌ویژه در سالمندان را افزایش می‌دهد، افزود: پوکی استخوان به دلیل ماهیت خاموش و بدون علامت خود، اغلب تا زمان بروز شکستگی تشخیص داده نمی‌شود و همین موضوع آن را به یکی از چالش‌های مهم سلامت عمومی تبدیل کرده است.

---

بازار

---

وی اضافه کرد: بر اساس گزارش فدراسیون جهانی پوکی استخوان (IOF)، حدود ۲۰۰ میلیون نفر در جهان به این بیماری مبتلا هستند و سالانه بیش از ۸.۹ میلیون شکستگی ناشی از آن رخ می‌دهد؛ یعنی در هر سه ثانیه، یک شکستگی مرتبط با پوکی استخوان در دنیا اتفاق می‌افتد.

وی ادامه داد: در ایران نیز طبق مطالعات ملی، حدود نیمی از زنان و یک‌چهارم مردان بالای ۵۰ سال درجاتی از کاهش تراکم استخوان دارند، آماری که اهمیت پیشگیری و آموزش‌های تغذیه‌ای را دوچندان می‌کند.

تغذیه؛ رکن اصلی سلامت استخوان‌ها

فلاح با تاکید بر اینکه تغذیه از دوران کودکی تا سالمندی در سلامت استخوان نقش تعیین‌کننده دارد، گفت: دریافت کافی مواد مغذی کلیدی از جمله کلسیم و ویتامین D برای ساختار و عملکرد طبیعی استخوان ضروری است، اما تنها مصرف مکمل‌ها کافی نیست؛ بلکه الگوی کلی تغذیه و سبک زندگی سالم، نقشی اساسی در پیشگیری از تحلیل استخوان دارد.

وی با اشاره به یافته‌های علمی روز، افزود: الگوهای غذایی سرشار از میوه و سبزیجات تازه، پروتئین کافی و اسیدهای چرب مفید می‌توانند التهاب عمومی بدن را کاهش داده و روند تخریب بافت استخوانی را کندتر کنند. در مقابل، مصرف زیاد نمک، نوشیدنی‌های گازدار، قندهای ساده و چربی‌های اشباع، با افزایش دفع کلسیم و اختلال در متابولیسم استخوان ارتباط مستقیم دارد.

ورزش، نور خورشید و نقش هورمون‌ها

وی خاطرنشان کرد: عوامل متعددی از جمله ژنتیک، سن، جنسیت، تغییرات هورمونی، سطح فعالیت بدنی و میزان قرار گرفتن در معرض نور خورشید در بروز یا پیشگیری از پوکی استخوان نقش دارند.

کارشناس مرکز بهداشت قم گفت: در زنان، کاهش سطح هورمون استروژن پس از یائسگی از مهمترین عوامل تسریع‌کننده کاهش تراکم استخوان است و در مقابل، انجام فعالیت‌های بدنی منظم به‌ویژه تمرینات تحمل وزن و مقاومتی از قوی‌ترین محرک‌های طبیعی برای تقویت ساختار استخوانی محسوب می‌شود.

خواب کافی؛ عامل کمتر شناخته‌شده در سلامت استخوان

وی با اشاره به نتایج پژوهش‌های جدید، گفت: خواب منظم و کافی نیز از عوامل مؤثر در سلامت استخوان است. کم‌خوابی یا بی‌نظمی در چرخه خواب با اختلال در ترشح هورمون رشد و تنظیم هورمون‌های مرتبط با متابولیسم استخوان همراه است و می‌تواند روند بازسازی سلولی و جذب کلسیم را مختل کند.

سبک زندگی سالم؛ راهکار موثر برای پیشگیری

وی با بیان اینکه پوکی استخوان یک سرنوشت اجتناب‌ناپذیر نیست، اظهار داشت: «با تغذیه سالم، فعالیت بدنی منظم، خواب کافی، پرهیز از مصرف دخانیات و الکل، کنترل وزن و انجام غربالگری‌های دوره‌ای تراکم استخوان، می‌توان خطر ابتلا به این بیماری را به میزان قابل توجهی کاهش داد.»

لزوم توجه به سلامت استخوان در برنامه‌های ملی

فلاح با اشاره به روند سالمندی جمعیت در ایران تاکید کرد: «سلامت استخوان‌ها باید در اولویت برنامه‌های ملی سلامت قرار گیرد، چراکه پیشگیری همواره کم‌هزینه‌تر و مؤثرتر از درمان است و تغذیه صحیح نخستین و اساسی‌ترین گام در مسیر حفظ سلامت استخوان‌ها به شمار می‌رود.»

۲۸ مهر مصادف با ۲۰ اکتبر روز جهانی پوکی استخوان یا استئوپروز با شعار تغذیه برای پیشگیری و درمان پوکی استخوان نامگذای شده‌است.