زمان در گذر، میراث در احیا؛ خراسان‌شمالی در مسیر حفظ تاریخ

ایرنا/ بجنورد- ایرنا- خراسان‌شمالی همچنان میزبان داستان‌های هزار ساله است؛ گنجینه‌های تاریخی با تعیین حریم و اقدامات مرمتی، در مسیر حفاظت و احیای هویت فرهنگی استان قرار گرفته‌اند.

به گزارش ایرنا، در دل سرزمین خراسان‌شمالی، جایی که تاریخ و فرهنگ به زیبایی در هم تنیده‌اند، آثار تاریخی به‌عنوان گنجینه‌های فراموش‌نشدنی از گذشته‌های دور، در انتظار نگاهی دوباره و پاسداری از هویت خود هستند.

---

بازار

---

این دیار با بافتی غنی از داستان‌ها و رویدادهای شگفت‌انگیز، همواره محلی برای تجلی هنر و علم بوده و هر گوشه‌اش روایتگر قصه‌هایی است که نسل‌ها را به هم پیوند می‌دهد.

تعیین حریم عرصه‌های تاریخی و مرمت بناهای باستانی این منطقه نه تنها یک اقدام فنی و علمی، بلکه حرکتی عمیق و انسانی است که در راستای حفظ میراث فرهنگی و تاریخی انجام می‌شود.

این اقدامات، چراغی در تاریکی فراموشی است که می‌تواند نسل‌های آینده را به ریشه‌های خود متصل کند و یادآور عظمت گذشته‌ای باشد که بر تارک این سرزمین می‌درخشد.

با مرمت و احیای این بناها، به نوعی دیالوگ با تاریخ پرداخته می‌شود و زمینه‌ای فراهم می‌آید تا فرهنگ و هنر بومی در فضایی امن و محترم زنده بماند.

این تلاش‌ها نه تنها پاسداری از آثار تاریخی بلکه دعوتی است به شناخت عمیق‌تر هویت فرهنگی و احترام به آنچه نسل‌های پیشین برای ما به ارمغان آورده‌اند.

خراسان‌شمالی با قدم گذاشتن در این مسیر، به مثابه پلی میان گذشته و آینده عمل می‌کند؛ پلی که مردم را به تماشای زیبایی‌های تاریخ و فرهنگ این سرزمین دعوت می‌کند.

در این خصوص گفت‌وگویی با «احمد دیناری»، سرپرست اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان‌شمالی انجام شد تا با آخرین اقدامات برای حفاظت از تاریخ استان آشنا شویم.

ایرنا: با توجه به کمبود اعتبارات، چه اقداماتی برای حفظ آثار تاریخی انجام می‌دهید؟

دیناری: با توجه به محدودیت اعتبارات مرمت بناهای تاریخی، ما از ظرفیت خیران و بخش خصوصی بهره می‌بریم. کمبود منابع دولتی همواره از دغدغه‌های ما بوده و برای حفظ میراث فرهنگی و بناهای تاریخی، چاره‌ای جز همکاری با خیران نداریم.

همچنین در حال ایجاد شبکه‌ای از علاقه‌مندان و فعالان حوزه میراث فرهنگی هستیم تا در جمع‌آوری کمک‌های مالی و تامین منابع لازم برای مرمت آثار تاریخی همکاری کنند. با برگزاری کارگاه‌ها و سمینارها، تلاش داریم آگاهی عمومی درباره اهمیت حفظ این آثار افزایش یابد.

ایرنا: آیا برنامه خاصی برای مرمت بناهای تاریخی در سال آینده دارید؟

دیناری: براساس اولویت‌ها، ��ال آینده نیز مرمت بناهای تاریخی شاخص و یا در معرض نابودی در دستورکار است.

ما همچنین در حال بررسی سایر بناهای تاریخی استان هستیم تا برنامه‌های مرمتی را به طور جامع‌تر تدوین کنیم. هدف ما این است که با شناخت و ارزیابی دقیق وضعیت هر بنا، برنامه‌های مرمتی را به صورت هدفمند اجرا کنیم.

ایرنا: برای تعیین حریم محوطه‌های تاریخی چه اقداماتی شده است؟

دیناری: هفت محوطه تاریخی استان اخیراً تعیین حریم شده‌اند که شامل تپه فریمان، محوطه ینگه قلعه و مسجد جامع ایور هستند.

پس از تایید حریم این محوطه‌ها در شورای عالی ثبت وزارت میراث فرهنگی، کلیه دستگاه‌های اجرایی ملزم به رعایت ضوابط مربوطه خواهند بود.

این اقدام نه تنها به حفاظت از این محوطه‌ها کمک می‌کند بلکه شرایطی فراهم می‌آورد تا از آسیب‌های احتمالی ناشی از توسعه شهری جلوگیری شود. همچنین در حال بررسی ثبت محوطه‌های دیگری هستیم که ممکن است دارای ارزش تاریخی و فرهنگی باشند.

ایرنا: این محوطه‌ها چه اهمیتی برای تاریخ و فرهنگ منطقه دارند؟

دیناری: هر یک از این محوطه‌ها ویژگی‌های منحصر به فردی دارند که نه تنها نمایانگر تاریخ غنی منطقه هستند بلکه می‌توانند به عنوان جاذبه‌های گردشگری نیز مورد توجه قرار گیرند.

این محوطه‌ها بخشی از هویت فرهنگی و اجتماعی مردم منطقه را تشکیل می‌دهند و می‌توانند نقش بسزایی در جذب گردشگران داخلی و خارجی ایفا کنند.

علاوه بر این، می‌توانند به عنوان مراکز آموزشی برای نسل جوان عمل کرده و آگاهی آن‌ها را نسبت به تاریخ و فرهنگ خود افزایش دهند.

ایرنا: چند بنا در سال جاری مرمت شده است؟

دیناری: ۹ بنای تاریخی در شهرستان‌های مختلف خراسان‌شمالی مرمت شده‌اند که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به ارگ تاریخی بلقیس، رباط قره بیل و آیینه خانه مفخم اشاره کرد.

این مرمت‌ها با هدف حفظ ساختار اصلی بناها و ارتقای کیفیت بازدید گردشگران انجام شده و برنامه‌ریزی شده تا با استفاده از تکنیک‌های نوین کیفیت کار افزایش یابد.

ایرنا: مرمت بناها چه تاثیری بر جذب گردشگران دارد؟

دیناری: مرمت و احیای بناهای تاریخی نه تنها به حفظ هویت تاریخی کمک می‌کند بلکه نقش موثری در جذب گردشگران دارد. افزایش جاذبه‌های گردشگری می‌تواند به توسعه اقتصادی و فرهنگی منطقه کمک کند.

هر بنای تاریخی که به خوبی مرمت شود، می‌تواند داستانی از گذشته روایت کند و گردشگران را به خود جذب کند. با ایجاد زیرساخت‌های مناسب مانند راهنمای گردشگری، امکانات رفاهی و تبلیغات موثر، تجربه‌ای خاطره‌انگیز برای بازدیدکنندگان فراهم می‌شود.

ایرنا: آیا برنامه‌ای برای همکاری با دانشگاه‌ها یا مراکز پژوهشی دارید؟

دیناری: بله، همکاری با دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی از اولویت‌ها است. با دعوت از دانشجویان و پژوهشگران در طرح‌های مرمتی، از دانش و تخصص آن‌ها بهره می‌بریم. این همکاری به شناسایی بهتر نیازهای مرمت و آموزش نسل جوان کمک می‌کند.

کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی مشترک نیز در دستور کار است تا دانشجویان در زمینه حفاظت از میراث فرهنگی تجربیات عملی کسب کنند.

ایرنا: آیا برنامه‌ای برای ترویج فرهنگ گردشگری پایدار دارید؟

دیناری: ترویج فرهنگ گردشگری پایدار یکی از اهداف اصلی است. با برگزاری کارگاه‌ها و کمپین‌های آگاهی‌بخشی، اهمیت حفظ محیط زیست و میراث فرهنگی به گردشگران و جامعه محلی یادآوری می‌شود.

همچنین با همکاری سازمان‌های غیردولتی و محلی، برنامه‌هایی برای تشویق گردشگران به رعایت اصول گردشگری پایدار تدوین شده است تا تعادل میان توسعه گردشگری و حفاظت از منابع طبیعی و فرهنگی برقرار شود.

تاکنون ۷۵۴ اثر تاریخی خراسان‌شمالی در فهرست آثار ملی ثبت شده که از این تعداد ۵۲۵ اثر، تاریخی و مابقی طبیعی هستند.

استان با داشتن ۱۱۵۱ اثر تاریخی شناسایی‌شده، در شمال شرق کشور قرار دارد و سالانه پذیرای میلیون‌ها مسافر، گردشگر و زائر امام هشتم(ع) است که از این خطه عبور می‌کنند.