رد پای هشت هزار ساله در محوطه باستانی بیله‌سوار مغان

ایرنا/ بیله سوار - ایرنا - محوطه باستانی "قشلاق تپه سی" بیله سوار مغان در شمال استان اردبیل تحت کاوش‌های باستان شناسان قرار گرفته و به اذعان کاوشگران، آثار به دست آمده نشانگر شرایط زندگی انسان در هشت هزار سال قبل است.

به گزارش ایرنا، بیله سوار مغان از توابع استان اردبیل در شمالی ترین نقطه این استان و در مرز جمهوری آذربایجان قرار دارد و آثار تاریخی به‌دست آمده در این شهرستان گویای تاریخ کهن و دیرپای آن است.

---

بازار

---

تپه‌های باستانی دوران قبل از اسلام، قیزقالاسی (قلعه دختر)، کاروانسرای مخروبه منطقه خروسلو دوران صفویه، مزار سربازان گمنام کشتار سوم شهریور ۱۳۲۰ توسط روس‌ها در جنگ جهانی دوم و مدرسه تاریخی به سال تاسیس ۱۳۰۴ از آثار تاریخی این شهرستان به‌شمار می‌رود.

نام بیله سوار به دفعات در کتاب‌های تاریخی از

جمله در کتاب نزهت القلوب حمدالله مستوفی (قرن هشتم هجری) آمده‌است و بررسی رد پای تاریخ در این دیار، هم از نظر دستیابی به پیشینه منطقه و هم برای رونق گردشگری می تواند قابل توجه باشد.

به تازگی گروهی از باستان شناسان در حال کاوش محوطه‌ای در بیله سوار مغان هستند که در میان اهالی محل به "قشلاق تپه سی بیگ باغلی" معروف است و گفته می شود به محل زندگی انسان های هزاران سال قبل مربوط می شود.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اردبیل درباره اهمیت کاوش های جدید گفت: منطقه شمال غرب ایران از نظر مطالعات باستان شناسی به خاطر توالی دوره‌های پیش از تاریخ و دوران اسلامی دارای اهمیت خاصی می‌باشد.

جلیل جباری افزود: به خاطر همین اهمیت تاریخی قابل توجه، منطقه قشلاق تپه شهرستان بیله سوار در اولویت مطالعات باستان شناسی قرار گرفته و گروهی از باستان شناسان زبده مشغول کاوش های علمی هستند.

این محوطه به طور تقریبی متعلق به هشت هزار سال پیش است که در مطالعات آینده بر اساس آزمایش‌های کربن ۱۴ تاریخ‌های دقیق محوطه مشخص و توالی فرهنگی دوره نوسنگی در استان اردبیل مشخص خواهد شد

طبق گفته روح الله محمدی ، رئیس گروه باستان شناسی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اردبیل، قشلاق تپه سی در سال ۱۳۸۶ با شماره ۱۹۳۷۴ در فهرست میراث ملی به ثبت رسیده است.

قادر ابراهیمی ، سرپرست گروه کاوش در محوطه باستانی قشلاق تپه سی هم در خصوص کاوش های این گروه گفت: هرچند آغاز کاوش‌های باستان‌شناسی در این ناحیه به دوران دمورگان و هم‌زمان با فعالیت‌های او در شوش باستان بازمی‌گردد، اما تاکنون در باستان‌شناسی ایران توالی فرهنگی مشخصی برای این بخش از کشور تدوین نشده است.

وی افزود: قشلاق تپه سی استقرار کوچکی از زندگی بر روی تپه طبیعی است و یکی از قدیمی‌ترین محوطه‌های شناخته شده در استان اردبیل و شرق آذربایجان محسوب می شود و در واقع به دوره ای مربوط می شود که انسان، اولین روستاها را شکل داده و به اهلی کردن حیوانات کوچک مثل بز و گوسفند و کشاورزی محدود پرداخته است.

وی اظهار کرد: این محوطه به طور تقریبی متعلق به هشت هزار سال پیش است که در مطالعات آینده بر اساس آزمایش‌های کربن ۱۴ تاریخ‌های دقیق محوطه مشخص خواهد شد و توالی فرهنگی دوره نوسنگی در استان اردبیل مشخص خواهد گشت.

ابراهیمی تصریح کرد: قشلاق تپه‌سی یکی از معدود استقرارگاه‌های شناخته‌شده نوسنگی در استان اردبیل است و شواهد فرهنگی به‌دست‌ آمده از آن می‌تواند در شناخت الگوهای زیست، فناوری و باورهای انسان‌های نوسنگی در فلات شمال‌غربی ایران نقش کلیدی ایفا کند.

تاسف از تخریب محوطه تاریخی

سرپرست گروه کاوش در محوطه باستانی قشلاق تپه سی با ابراز تأسف از آسیب‌های وارده به این محوطه افزود: در سال‌های اخیر به‌دلیل تعریض مسیر ترانزیتی، بیش از نیمی از این استقرار تاریخی در اثر فعالیت ماشین‌آلات راه‌سازی از بین رفته و تنها بخش محدودی از محوطه در ضلع غربی تپه باقی مانده است.

ساکنان اینجا از سفال های قرمز منقوش برای پخت و پز به عنوان وسایل آشپزخانه استفاده می کردند

ابراهیمی تصریح کرد: با وجود تخریب‌های گسترده، داده‌های فرهنگی باقیمانده از این محوطه می‌تواند به بازخوانی هویت فرهنگی و بازه زمانی نوسنگی جدید در شمال‌شرق فلات ایران منتهی شود و در باز تعریف جایگاه شرق آذربایجان در نقشه فرهنگی ایران کهن نقش‌آفرین باشد.

یکی از کاوش گران در این محوطه باستانی نیز با اشاره به کشفیاتی از قبیل سفال های شکسته و رنگی گفت: ساکنان این منطقه در خانه های راستگوشه زندگی می‌کردند و معماری آنها از خشت خام بوده است.

وی افزود: در حفاری ها و کاوش ها لایه‌های مختلفی از دوره اشکانی و دوره نوسنگی شناسایی کردیم و ساکنان اینجا از سفال های قرمز منقوش برای پخت و پز به عنوان وسایل آشپزخانه استفاده می کرده اند.

گفته می شود محوطه مورد کاوش این گروه باستان شناسی بیش از ۵۰۰ متر مربع وسعت دارد اما هر قطعه یا شی باستانی که از آن به دست آید می تواند حقایقی از زندگانی بشر در گستره هزاران هکتار را بازگو کند.

آری باستان شناسان آنچه را در خشت خام می بینند افراد فارغ از دانش آنها، آن را در آینه نیز نمی ببینند، بنابراین در نظر باستان شناسان، لحظه به لحظه کاوش ها می تواند رازهای مگویی از تاریخ قابل تامل بیله سوار مغان و حتی بخش بزرگی از شمال غرب ایران را از دل قشلاق تپه سی آشکار سازد.

شهرستان مرزی بیله سوار مغان در شمال استان اردبیل و مرز جمهوری آذربایجان واقع شده است.