خشکی گسترده تالاب‌های فارس/ هشدار درباره فرونشست و فروریزش زمین در اطراف تالاب‌ها

ایسنا/ رئیس اداره حفاظت و احیای تالاب‌های اداره‌کل حفاظت محیط زیست فارس با بیان اینکه اغلب تالاب‌های استان یا خشک شده‌اند یا رطوبت بسیار کمی دارند، گفت: علت اصلی این وضعیت، مداخلات انسانی در برداشت بی‌رویه از منابع آب سطحی و زیرزمینی است که علاوه بر خشک شدن تالاب‌ها، موجب فرونشست زمین در اطراف آن‌ها نیز شده است.

سیدحسن طباطبایی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا درباره وضعیت تالاب‌های استان فارس اظهار کرد: ۱۴ تالاب در فارس داریم که از این تعداد، هم‌اکنون تنها تالاب‌های هفت‌برم و برمشور نسبتاً وضعیت بدی ندارند اما بقیه تالاب‌ها یا خشک هستند یا رطوبت بسیار کمی دارند.

---

بازار

---

وی افزود: اغلب تالاب‌های استان خشک هستند، به‌خصوص تالاب‌های طشک، بختگان و پریشان نه‌تنها خشک هستند بلکه زیربستر آن‌ها نیز خالی از آب شده است؛ به‌طوری‌که بیش از ۱۰ متر از زیربستر این تالاب‌ها از آب خالی شده است.

طباطبایی ادامه داد: تالاب‌های پریشان، کافتر، ارژن (به جز یک قسمت کوچک)، طشک و بختگان به‌صورت کامل خشک هستند و مهارلو نیز تقریباً خشک است، ولی رطوبت نسبی از دشت شیراز وارد آن می‌شود و بخش‌هایی از آن کمی آب دارد اما به دلیل خالی شدن زیربستر تالاب از آب، فرار آب در آن رخ می‌دهد.

مداخلات انسانی، عامل اصلی خشکی تالاب‌ها

رئیس اداره حفاظت و احیای تالاب‌های محیط زیست فارس گفت: آنچه در حوزه تالاب‌ها رخ داده، نتیجه مداخلات بی‌رویه انسانی در برداشت آب‌های سطحی و زیرزمینی است. در حوزه آب‌های سطحی یا سد ساختیم، یا مسیر آب را منحرف کردیم و یا بهره‌برداری‌های جدید از آن حوضه تعریف کردیم که مانع رسیدن آب به تالاب‌ها شد.

وی افزود: در بخش آب‌های زیرزمینی نیز به دلیل حفر چاه‌های غیرمجاز، به اندازه‌ای آب برداشت شده که میزان بهره‌برداری از حد مجاز فراتر رفته است.

رئیس اداره حفاظت و احیای تالاب‌های اداره‌کل محیط زیست فارس تأکید کرد: چه در حوزه آب سطحی و چه در آب زیرزمینی، همین برداشت‌های بی‌رویه موجب خشکی تالاب‌ها شده است.

دخالت انسان‌ها در خشکی تالاب‌ها مؤثرتر از خشکسالی است

وی در ادامه با اشاره به اینکه برخی‌ها خشکی تالاب‌ها را به پدیده خشکسالی و تغییرات اقلیمی نسبت می‌دهند، اظهار کرد: اگرچه این عوامل نیز وجود دارند، اما وقتی میانگین بارش بلندمدت را در نظر بگیریم، تغییرات به شکلی نبوده است که چنین میزان خشکی در بستر تالاب‌ها داشته باشیم.

طباطبایی گفت: نهایتاً به این نتیجه می‌رسیم که مداخلات انسانی و زیاده‌خواهی انسان‌ها عامل اصلی است؛ موضوعی که در حوزه مسئولیت ادارات مختلف قرار دارد اما متولی اصلی، شرکت آب منطقه‌ای است.

فرونشست زمین در اطراف تالاب‌ها

وی درباره تبعات زیست‌محیطی این وضعیت نیز توضیح داد: در اطراف تالاب‌ها هم فرونشست و هم فروریزش اتفاق افتاده است. فرونشست در اثر خالی شدن آبخوان‌ها رخ می‌دهد. آبخوان‌ها چه در زیربستر تالاب‌ها و چه در دشت‌های اطراف، به‌صورت محیطی اسفنجی شکل هستند که آب در خلل و فرج زمین در آن‌ها جمع می‌شود.

طباطبایی ادامه داد: وقتی آب را تخلیه می‌کنیم، فضای خالی ایجاد می‌شود و بر اثر وزن خاک، فرونشست اتفاق می‌افتد. این پدیده در پیرامون اغلب تالاب‌های فارس رخ داده و دلیل اصلی آن نیز برداشت بیش از حد از منابع آب زیرزمینی است.

چاه‌های مجاز، آسیب‌زننده‌تر از چاه‌های غیرمجاز

رئیس اداره حفاظت و احیای تالاب‌های محیط زیست فارس گفت: مشکل تنها چاه‌های غیرمجاز نیست، بلکه حتی چاه‌های مجاز هم در وضعیت موجود نقش دارند. برای چاه‌های مجاز، در پروانه بهره‌برداری ظرفیت مشخصی تعیین شده است، اما در واقعیت، ساعاتی که چاه‌ها روشن هستند و حجم آب تخلیه‌شده را بررسی کنیم، مشاهده می‌شود که برداشت واقعی به عدد دو تا سه برابری ظرفیت تعیین‌شده رسیده است.

وی تأکید کرد: ضرر چاه‌های مجاز از چاه‌های غیرمجاز بسیار بیشتر است، چرا که این چاه‌ها دارای برق، زیرساخت و لوله‌کشی هستند و برداشت آب از آن‌ها راحت‌تر صورت می‌گیرد.

طباطبایی با اشاره به نصب کنتورهای حجمی گفت: هرچند کنتورهای حجمی نصب شده‌اند، اما هنوز به مرحله واقعی و کارآمد خود نرسیده‌اند که حجمی از آب تعریف و پس از آن برداشت واقعاً قطع شود.

وی افزود: متأسفانه در حال حاضر، حجم اضافه برداشت تنها با پرداخت هزینه‌ای به آب منطقه‌ای جبران می‌شود و افراد همچنان همان میزان سابق برداشت را ادامه می‌دهند؛ بنابراین، کنتورهای حجمی هنوز در کنترل میزان برداشت از آبخوان‌ها تأثیر چندانی نداشته‌اند.

انتهای پیام