بلاک‌چین؛ آغاز انقلابی در علم پزشکی و بیوفیزیک

ایسنا/ کارشناس در حوزه بلاک‌چین گفت: علم پزشکی و بیوفیزیک طی دهه‌های اخیر با سرعتی خیره‌کننده پیشرفت کرده است. از پروژه‌های عظیم ژنوم انسان گرفته تا مدل‌سازی‌های پیچیده در مقیاس سلولی، داده‌ها به مهم‌ترین دارایی دانشمندان تبدیل شده‌اند. اما مشکلی بزرگ همیشه سایه انداخته است: امنیت، مالکیت و شفافیت داده‌ها. در این نقطه است که فناوری بلاک‌چین می‌تواند به نقطه عطفی در تاریخ علوم زیستی بدل شود.

صبا معجزاتی در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: امروزه حجم عظیمی از داده‌های پزشکی، ژنتیکی و زیستی در اختیار شرکت‌های دارویی، بیمارستان‌ها و نهادهای دولتی قرار دارد. این تمرکز داده‌ها، اگرچه به ظاهر مفید است، اما مشکلات متعددی ایجاد کرده است و بیماران نگرانند که داده‌های حساس‌شان به فروش برسد یا در پروژه‌هایی بدون رضایت‌شان مورد استفاده قرار گیرد.

---

بازار

---

او ادامه داد: پژوهشگران مستقل و کشورهای در حال توسعه به منابع داده‌ای کلیدی دسترسی ندارند و همین امر شکاف علمی میان ملت‌ها را عمیق‌تر کرده است. از سوی دیگر، گاه تغییر عمدی یا سانسور نتایج علمی توسط نهادهای ذی‌نفع اعتماد عمومی به علم را تهدید می‌کند.

وی تصریح کرد: در این میان، بلاک‌چین راه‌حلی بنیادین ارائه می‌دهد. این فناوری داده‌ها را به‌صورت رمزنگاری‌شده و غیرمتمرکز ذخیره می‌کند؛ به گونه‌ای که هیچ فرد یا نهادی به‌تنهایی قادر به تغییر آن نیست. هر تراکنش یا ثبت داده، با تأیید جمعی گره‌های شبکه انجام می‌شود و برای همیشه در دفترکل باقی می‌ماند. در پزشکی، این یعنی داده‌های بیماران امن، ناشناس و تحت کنترل خود آن‌ها باقی می‌ماند. در بیوفیزیک، یعنی داده‌های تجربی، مدل‌های محاسباتی و شبیه‌سازی‌ها برای همیشه در دسترس و غیرقابل جعل خواهد بود.

معجزاتی افزود: تصور کنید یک پایگاه داده جهانی مبتنی بر بلاک‌چین وجود داشته باشد که در آن نتایج میلیون‌ها آزمایش بالینی، تحقیقات دارویی و داده‌های ژنتیکی به‌صورت ناشناس ذخیره شوند. محققان از سراسر جهان می‌توانند به داده‌های واقعی، معتبر و تغییرناپذیر دسترسی داشته باشند. چنین بستری نه‌تنها روند کشف دارو را سرعت می‌بخشد، بلکه عدالت علمی را نیز برقرار می‌کند؛ چراکه هر پژوهشگر، فارغ از موقعیت جغرافیایی یا منابع مالی، می‌تواند در این اکوسیستم مشارکت کند.

متخصص حوزه بلاک‌چین ادامه داد: در بیوفیزیک نیز کاربردهای این فناوری گسترده است. بلاک‌چین می‌تواند روند اشتراک‌گذاری داده‌های مولکولی، مسیرهای متابولیکی و نتایج شبیه‌سازی‌های فیزیکی را شفاف‌تر کند. این امر بازتولیدپذیری نتایج - یکی از چالش‌های اساسی علم مدرن - را تضمین می‌کند. حتی می‌توان تصور کرد که قراردادهای هوشمند، فرآیند همکاری میان دانشگاه‌ها، شرکت‌های دارویی و دولت‌ها را به‌صورت خودکار و بدون واسطه‌های بوروکراتیک انجام دهند.

معجزاتی گفت: الهام از طبیعت در اینجا جالب است. بدن انسان خود یک سیستم غیرمتمرکز است؛ میلیاردها سلول با استقلال نسبی اما هماهنگی کامل، حیات را ممکن می‌سازند. بلاک‌چین نیز با ساختار توزیع‌شده‌اش، همین فلسفه را در دنیای داده‌ها پیاده‌سازی می‌کند. شاید به همین دلیل است که این فناوری، از دل منطق طبیعت، به‌سوی پزشکی آینده آمده است.

وی تصریح کرد: بلاک‌چین دیگر فقط زبان اقتصاد و رمزارزها نیست؛ زبان جدید علم و اعتماد است. روزی خواهد رسید که بیمار بداند داده‌هایش نه در اختیار شرکت‌ها، بلکه در کنترل خودش است؛ پژوهشگر بداند هیچ نهاد سی��سی یا اقتصادی نمی‌تواند نتایجش را حذف یا تغییر دهد؛ و جامعه علمی جهانی بداند حقیقت، به لطف فناوری، دیگر پنهان‌کردنی نیست. این همان انقلابی است که بلاک‌چین در علم پزشکی و بیوفیزیک رقم خواهد زد، یعنی بازگرداندن اعتماد، تسریع در کشف حقیقت و برقراری عدالت علمی در دنیایی که داده، ارزشمندترین دارایی انسان شده است.

انتهای پیام